Қ. Күзембаев, Т. Құлажанов Г. Күзембаева Азық-түлік өнімдерін тану
жүктеу/скачать 2,23 Mb. Pdf көрінісі
|
kuzembaev k kulazhanov t kuzembaeva g azyktulik onimderin ta
| Қиыр шығыс анчоусы
(жапон анчоусы) Сахалин суларынан ауланады. Қүрамында 17-26% май болады. Негізінен түздау үшін қолданылады. 12.3.7. Нәлім түқымдасы Бүл түкымдаска нәлім, пикша, сайда, минтай, навага, вахня, путассу, сайка жатады. Нәлім түкымдас балықтардың денесі майда қабыршақпен жабылған. Олардың ерекшелігі үш арқалық және екі аналь қанатшаларынын болуы, тек нәлімде екі арқа және бір аналь канатшалары болады. Ішкі қанатшалары кекірек қанатшаларьшың алдында немесе астында орналасқан. Барлық қанатшалары тікенекті емес, жүмсақ. Аузы үлкен, тістері бар, астьщғы жағьшда әдетте бір мұрт болады. Ішегіндегі үлдір улы, сондықтан өңдеу кезінде оны алып тастау керек. 329 Нәлім балыктарының еті ақ, дәмді және аз кылтанақты, бірақ арық. Бауыры майға бай. Көптеген нәлім балықтарының өзіндік иісі бар, ол бүзылудьщ белгісі емес. Нәлім (треска) — Атлант мүхиты мен Тыньщ мухиттың солтүстік теңіздерін мекендейді. Ол өсіресе Солтүстік Атлант мұхитьшда көп кездеседі (әрі неше түрлі). Ken жағдайларда нәліммен бірге оған үқсас пикшаны қосып сатады, сонымен сайда, сайка, минтай балыктарын да нәлімге жатқызады. Нәлімнің салмағы 200—300 грамнан 24 кг және одан да ірілері кездеседі. Нәлімді сауда орындарына мұздатқан, тоңазытқан, түздалған және ысталған күйінде түсіреді. Ал оньщ бауырынан консерві жасайды (онда 75%-ке дейін май болады). Нәлім узаң саңталып, түрып қалса және дұрыс тұздалмаса, одан аздап теңіз суыньщ иісі шығады. Орташа үзындығы - 50 см, салмағы - 5 кг. Бүйірлік сызығы ашық түсті. Треска бауырында 60 треска жоғары май болады. Саудада ірісіне 1 кг артық (бассыз), ал майдасына 1 кг дейін балықтар жатады. Сайда — нәлімдер түқымына жататын теңіз балыктарыныц бірі. Ол Атлант мүхитының Солтүстік бөлігін және Баренц пен Ақ теңіздерді мекендейді. Сайда - сәл күміс түсті қабыршақты, қысқа мүртты немесе мүртсыз балық; бүйірлік сызығы ақ түсті, иілмеген. Ірісі- 2 кг, майдасы - 2 кг дейін больш бағаланады. Салмағы 5—6 кг (кейде 10-12 кг-ға жетеді). Еті сүрғылттау, нығыз, майсыз, хош иісі бар. Оны қуыру немесе майонезге кыздыру керек. Пикша - треска мен сайдадан кішірек балық. Бүйірлік сызығыньщ астында арқа қанатшаларьша карама-қарсы бір-бірден қара дақ бар. Пикша еті треска етіне қарағанда тәттірек және нәзіктеу. Минтай- қиыр піығыс теңіздерінің кәсіптік балығы; орташа салмағы - шамамен 500 г. Минтай етінін дәмі треска етіне Караганда нашарлау. Уылдырығы өте тәтті, ал майлы бауыры (50% астам май) треска бауырына қарағанда А және Д витаминдеріне бай. Сібір навагасы - Ақ және Карск теціздерінің кәсіптік балығы. Наваганың орташа үзындьны - 30 см дейін, салмағы - 75-250г. Наваганьщ өзіне тән дөмі бар. Тынық мұхит навагасы - вахня - сібір навагасынан ірілеу, бірақ дәмі жағынан төмендеу. Тынық мүхит навагасының етінің консистенциясы сібір навагасьша қарағанда дөрекі. Навагалар саудаға мүздатылған күйде түседі. 12.3.8. Мерлуза түқымдасы Мерлуза (ақшыл хек)— теціз балығы. Атлант мүхитының ағысы баяу суларынан ауланады. Мерлуза түқымдасына мерлуза және олардың түрлері - акшыл хек және тыньщ мүхитшк хек жатады. Оларда екі арқа канатшасы, бар, үстінгі аузы жақтары үлкен, үздіксіз бүйір сызығы көрінеді. Иегінде мүрты жоқ. Мерлуза және хек балықтарьшың сапасы треска балықтарының сапасьша пара-пар және дәмдірек. Ақшыл хек еті майлылығы бойьшша треска 330 балыктарынан асып түседі, ал бауыры А және Д витаминдеріне бай. Хек саудаға мұздатылған, ыстық ысталған күйде түседі. Атлантикадан ауланады. Салмағы 1 — 7 кг. Оның еті ақ түсті, дәмді әрі жүмсак, қылтанағы аз. Жастай тоңазытылған мерлузаны қуыруға, кыздырура және бүқтыруға болады. Тынық мұхиттык хек мұздатылған түрде сатылады, күміс хек сияқты колданылады. Дәмі күміс хекка қграғанда төменірек. жүктеу/скачать 2,23 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|