1 Қазақстан Республикасында тарихи сананы қалыптастырудың тұжырымдамасы
жүктеу/скачать 14,82 Kb.
|
Үмбет Анелия ФҚА-03-20 тарих
- Бұл бет үшін навигация:
- 2 Қарқаралы петициясы
- 3 Қазақстандағы жер су реформасы.
- 4 Аштықтың демографиялық салдары.
|
№1 Қазақстан Республикасында тарихи сананы қалыптастырудың тұжырымдамасы. Халқымыздың төл тарихы ұрпақтан-ұрпаққа қариялар арқылы жеткізіліп, шежіре тарқату арқылы ұмытылмай келеді.1995 жылы «Қазақстан Республикасында тарихи сананы қалыптастыру туралы тұжырымдама» қабылданды.Көшпелі халық және отырықшы халықтың айырмашылық белгілерін зертеу дұрыс емес екенін алғаш Ш.Уәлиханов байқаған болатын.Ш.Уәлиханов өзінің зерттеу жұмыстарында халықтың тарихи санасына қатысты сұрақтарда «халық жады» деген тіркестерді көбірек қолданған.Халқымыздың тарихта жазып кеткен жазуы жоқ болсада, ғасырлар бойы ұрпақтан ұрпаққа ауызша айту арқылы жалғасып келеді.Кеңес үкіметі кезінде тарихымыз жоғарғы жақтың бақылауымен, берген нұсқаулығымен жазылды.Тарихымызда болған оқиғалар бұрмаланып,халық арасынан шыққан ірі тұлғаларымызға теріс баға беріп,тарихты ойыншыққа айналдырды. Кейіннен ғана тарихымызды жазу еркіндігіне жол ашылды. №2 Қарқаралы петициясы Отарлаушылар қазақ халқының жеріне ғана иелік етіп қоймай, олар қазақтарды рухани жағынан басқарды.Атап айтқанда тілінен,дінінен айыру туралы жоспарларын жүзеге асырды.Халықтан жиналған қаражаттың көбісін халыққа емес, керек емес нәрселерге жұмсап отырды.Қазақ ауылын басқаратын әкімшілік байлардың қолында болды.Осы шиеленістен туындаған аграрлық және ұлт азаттық отаршылдыққа қарсы бағытталды.Жаңа топтар мен қауымдастықтар пайда болып,қалаларда кішігірім кәсіпкерлер шоғырланды.Қазақ арасынан шыққан зиялылардың істері халыққа танылды.Қазақстанға алғашқы ұрығын орыс революционерлері әкелді.Олар тыйым салынған әдебиеттерді,үкіметке қарсы ұрандар тарқатып,ұйымдар құрды.Жергілікті халық арасында революциялық идеяларды тарқатты.Сол арқылы қазақтардың сана сезіміне әсер етті. №3 Қазақстандағы жер су реформасы. Қазақстандағы 1921-1922 жылдары жүргізілген шаралардың бірі жер су реформасы.Реформаның негізгі міндеті қазақ жерлерін біріктіру болды.Патшалық билік жүргізген шаралардың әсерінен Қазақстанда жер мәселесі күрделі мәселеге айналды.Патша үкіметі кезінде келімсек орыс шаруалары келіп,қазақ жерлерін басып алды.Тек Сырдария мен Жетісу шаруаларының қолында 2659 миллион десятина жер болды.Бұған ұлт азаттық көтерілісті басып жаншу болды.Жазалаушылардан қашып жүрген иесіз қалған жерлерінде қорқыту,үркіту арқылы тартып алып отты.Патша үкіметі басқару кезінде әділетсіздік орнады.Қазақ шаруаларының шұрайлы жерлерін алды және орыс шаруаларының жері қазақтардан 15 есе үлкен болды.Тіпті олардың дәнді дақылдарында өздеріңе алып отты.Түркістанның дихандары тартып алған жерлерін қайтаруды талап етті.Басшы органдар өздерінің беделдерін көтеру мақсатында жерлерін өздеріңе қайтарып берді. №4 Аштықтың демографиялық салдары. Қазақстандағы 1932-1933 жылдардағы ашаршылық туралы айтатын болсақ ,америкалық М.Олкоттың Орта Азия Қазақтары атты кітабында Қазақстанда 2 миллион адам құрбан болды делінген. Бірінші және екінші халық санағы деректері құжат болып табылады.Олардың арасындағы қашықтық 12 жыл 1 ай. 1926 жылғы бірінші санақ бойынша қазақ аумағында 3 миллион 628 мың адам тіркелген. 12 жыл өткеннен кейін 1939 халық саны 1 миллион 321 мың адам болған.1930 жылы сандық құрамы тұрақты болған кезде халықтың саны 4 миллион 120 мың адамды құрады. М.Соматовтың мәлімдемесі бойынша Қазақстанның ауыл тұрғындары 1930-1933 жылдар аралығында 3,4 миллион адамға кеміп,ал қала тұрғындары 766,8 мың адамға көбейген.Осы екі аралықта қайтыс болған адамдар саны 263,3 мың адамды қүрайды.Аталған жылдар арасында қырылғандардың саны 1 миллион 750 мың.Бұл кезде басқа ұлт өкілдеріде көшіп кетті.Үйреніскен жерін тастап,азық түлікке қолайлы жерлерге Сібірге,Өзбекстанға көшуге мәжбүр болды.Халық жиын той жасауғада шамалары келмеді.Егін шықпаса ауылда астық болмайды.Ал шықса астық дауындау науқаны басталғанда ақ сыпырып жинап алады. жүктеу/скачать 14,82 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|