1-дәріс Кіріспе. Квалиметрияның пайда болу тарихы. Квалиметрияның практикалық есептері. Басқа пәндермен өзара байланысы Қарастырылатын сұрақтар

Өнеркәсіптік бірлестіктердің комплексті сапа және эффективтік жұмыс көрстекіштерін анықтау.

Бірлестіктің және кәсіпорынның өнім сапасының индексін анықтау.

Кәсіпорынның сапа және эффективтік жұмыс индексін анықтау.

Кәсіпорынның жұмыс сапасының және эффективтілігін есептеу берілгендер үшін:

P_j - ј-ші цехтың жұмыс сапасының орташа өлшенген геометриялық индексі;

Q_ј- ј-ші цехпен дайындалған өнім мөлшерінің орташа өлшенген геометриялық индексі;

α_j – ј-ші цехтың кәсіпорын масштабындағы «мәнділігін» сипаттайтын салмақтылық коэффициенті.

Салмақтылық коэффициенті α_j формула б-ша анықталады.

_,

мұнда - ј-ші цехпен өндірілетін өнімнің жылдық жоспарлық көлемі, руб.; - кәсіпорынның қарастыратын цехтарындағы жылдық өнім шығарылымының жоспарлық көлемінің қосындысы; n – қарастырып отырған цехтардың саны.

Сонда кәсіпорынны жұмыс эффективтілігінің орташа өлшенген геометриялық индексі мына формула б-ша анықталады:

,

мұнда мәні (100) формулада өрнектелген.

Кәсіпорын жұмысының эффективтік индексі үшін мына теңдік дұрыс:

мұнда Р_r – r-шы кәсіпорынның жұмыс сапасының орташа өлшенген геометриялық индексі мына формуламен есептеледі:

- r-шы кәсіпорынмен дайындалатын өнімнің орташа өлшенген геометриялық индексінің мөлшері мына формуламен өрнектеледі:

P_j және Q_ј мәндері сәйкесінше (102) және (103) формуламен анықталады.

F_j мәні (104) формуламен есептеледі.

мұндағы R_j, Z_j мәндері сәйкесінше (105) және (106) формулалармен есептеледі.

Орташа өлшенген геометриялық индекстер , және формулаларымен есептеліп, келесі мәндерге ие.

Кәсіпорынның сапа басқаруының орташа өлшенген геометриялық индексінің орташа өлшенген арифметикалық индекске ауыстыруының мүмкіндіктерін бағалау үшін максимальды салыстырмалы ауытқу ε_max формулаларымен анықталады. индексі мына формуламен анықталады.

және орташа өлшенген геометриялық индекстің сәйкесінше және орташа өлшенген арифметикалық индекске ауыстыруынан максимальды салыстырмалы ауытқуды табуға болады.

Кесте 38

Орташа өлшенген геометриялық индекс	Орташа өлшенген арифметикалық индекс	Максимальды салыстырмалы ауытқу
=0,918	=0,923	εWmax =0,009
=0,878	=0,882	εPmax =0,018
=1,045	=1,055	εQmax =0,029

38 кестеден көргеніміздей орташа өлшенген геометриялық индекстіңауыстырылуымен максимальды салыстырмалы ауытқу 3%-тен аспайды.

Максимальды салыстырмалы ауытқу 2% аспайтын болса және индекстерінің орнына сәйкесінше және индекстерін қолдануға болады. Бұл жағдайда -ді -ға ауыстыруға болмайды, себебі ε^Q_max мөлшері 2% үлкен.

Нәтижелер бойынша қарастырылған кәсіпорын тоқсанның бірінші айында аз эффективті жұмыс істеген: =0,918. Бұның себебі жоспарлық тапсырманы кәсіпорынның көп цехтарының орындалуы, сонымен қатар кәсіпорынның бірінші үш цехының жұмыс сапа индекс мәнінің төмендігі. Үшінші цех (=0,80) бәрінен нашар жұмыс істеген, оның жұмыс сапсының индексі және мөлшер индексі де бірліктен аз: P_j=0,90; Q_ј=0,89.

Бесінші цехтың төмен жұмыс эффективтілік себебі жұмыс сапасының индексінің жоғары мәнінде P_j=1,05, мөлшерлік индекс мәнінің төмендігі және қондырғылардың бұзылуы себеп болды.

Кәсіпорыннң жұмыс эффективтілігінің индексінің негізгі өсуі цехтардың жұмыс сапасының индекс мәнін өсіріп жойылмайтын брактарды азайту болып табылады.