Газдың көлемі өзгерген кездегі жұмысы Нақты процестерді қарастыру үшін, газдың көлемі өзгерген кезде атқаратын сыртқы жұмысын жалпы түрде табайық.
Мысалы, цилиндр поршені астындағы газды қарастырайық.
Егер газ кеңейе отырып, поршенді шексіз кіші қашықтыққа dl жылжытсын, онда ол жұмыс істейді
S - поршеннің ауданы; Sdl - dV - жүйе көлемінің өзгеруі.
Осылайша, (52.1)
Газдың көлемі V1 -тен V2 -ге өзгерген кезде орындалатын А жалпы жұмысын формуланы интегралдау арқылы табуға болады
Интегралдау нәтижесі қысым мен газ көлемі арасындағы байланыстың сипатымен анықталады. Жұмысқа арналған өрнегі қатты, сұйық және газ тәрізді денелер көлемінің кез келген өзгерісі үшін жарамды.
Белгілі бір процесте орындалатын жұмысты графикалық түрде p, V координаталарындағы қисық көмегімен бейнелеуге болады.
