1. Экономикалық талдау түсінігі мен оның мәні, мақсаты



бет38/67
Дата14.05.2020
өлшемі0,55 Mb.
#68469
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   67
Байланысты:
биз талдау экз сурак жауап

ОЖӨөөп = Үс * К * Ұ * ОСӨ

Еңбек өнімділігін факторлық талдау үшін бастапқы мәліметтер.

Кесте 6.7

Көрсеткіштер




Көрсеткіштер

мағынасы

Өзгерісі


t0

t1

ӨӨП орташа жылдық саны

200

200

-

оның ішінде жұмысшылардың

160

164

+4

Қызметкерлердің жалпы санындағы жұмысшылардың үлес салмағы (Үс)

0,8

0,82

+0,02

Бір жұмысшының бір жылда жасаған жұмыс күндері (К)

225

215

-10

Барлық жұмысшылардың жасаған жұмыс сағаттары,сағ

280800

264450

-16350

Жұмыс күнінің орташа ұзақтығы,сағ (Ұ)

7,8

7,5

-0,5

Базалық кезеңдегі бағамен өндірілген өнім, мың тг.

80000

83600

+3600

Бір қызметкердің орташажылдық өндіруі, мың тг.

400

418

+18,0

Жұмысшының өндіруі:

Орташа жылдық, мың тг.(ОЖӨ)



500

509,8

+9,8

Орташа күндік, тг.(ОКӨ)

2222,2

2371

+148,8

Орташа сағаттық, тг. (ОСӨ)

284,9

316,13

+31,23

6.7 кестенің берілгенінен көріп отырғанымыздай, негізгі өндірісте жұмыс істейтін бір қызметкердің орташажылдық өндіруі, 18 мың тг-ге немесе 4,5 пайызға өсті,соның ішінде төмендегілердің өзгеруі есебінен:

a) кәсіпорын персоналының жалпы санындағы жұмысшылардың үлес салмағының өзгеруінен:

ОЖӨүс = Үс × Ко × Ұо × ОСӨо = (+0,02) × 225 × 7,8 ×284,9 = +10 мың тг.;

б) бір жұмысшының бір жылда жұмыс жасаған күндерінің санының өзгеруінен:

ОЖӨк = Үс 1 × К × Ұо × ОСӨо =0,82×(-10) ×7,8×284,9= -18,2мың тг.;

в)жұмыс күнінің ұзақтығының өзгеруінен:

ОЖӨұ= Үс 1 ×Д1× Ұ× ОСӨо = 0,82×215×(-0,3) ×284,9= -15,1мың тг.;

г) жұмысшылардың орташасағаттық өндіруінің өзгеруінен:

ОЖӨосө= Үс 1 × Д1×П1× ОСӨ=0,82×215×7,5×31,23= +41,3 мын тг.


25. Еңбек ресурстарын пайдалану тиімділігін талдау
         Еңбек ресурстарын пайдалану тиімділігін талдау үшін келесідей көрсеткіштерді пайдалануға болады:

1. 1 жұмыскерге келетін жалпы өнім, түсім көлемі (еңбек өнімділігі);

2. 1 жұмыскерге келетін пайда (персоналдың рентабельділігі);

         Персоналдың рентабельділігі (RП) – еңбек ресурстарын пайдалану тиімділігін сипаттаушы негізгі көрсеткіш. Ол келесідей есептеледі:

                Өнім өткізуден пайда (жалпы табыс)

RП     =   -------------------------------------------------------------  

               Өндірістік жұмыскерлердің орташа жылдық саны

     


Бұл көрсеткіштің факторлық үлгісін келесідей бейнелеуге болады:

 

RП  =   R*BҮ ЖЫЛДЫҚ

Мұндағы: П- өнім өткізуден алынған пайда; Т-орташа жылдық жұмыскерлер саны; Q- жалпы өнім құны; В- өнім өткізуден түсім; R–сатудың рентабельділігі; BҮ – түсімнің жалпы өнімдегі үлесі; ЕЖЫЛДЫҚ –жылдық еңбек өнімділігі.

         Бұл үлгі 1 жұмыскерге келетін пайда сомасы сатудың рентабельділігі, түсімнің жалпы өнімдегі үлесі мен жылдық еңбек өнімділігі әсерінен қаншалықты өзгергендігіне баға беруге мүмкіндік береді.

 6.8 Кесте. Персоналдың рентабельділігін факторлық талдау



 Көрсеткіштер

Жоспар

Нақты

Ауытқу ,  

Ағымдық бағадағы жалпы өнім құны, мың тг

198135

193190

-4945

Өнім өткізуден түскен түсім, мың тг

180303

181599

+1296

Жалпы табыс, мың тг

37541

29613

-7928

Орташа жылдық жұмыскерлер саны, адам

340

320

-20

Жалпы өнімдегі түсімнің үлесі

0,91

0,94

+0,03

Сатудың рентабельділігі, %

20,82

16,31

-4,51

Жылдық еңбек өнімділігі, тг

582750

603720

+20970

1 жұмыскерге келетін пайда, тг

110415

92541

-17874

Персоналдың рентабельділігінің өзгерісіне факторлардың әсері, тг:

- сатудың рентабельділігінің өзгерісі

- жалпы өнімдегі түсімнің үлесінің өзгерісі

- жылдық еңбек өнімділігінің өзгерісі



 

 

х



х

х


 

 

х



х

х


 

 

-25618



+3771

+3973


 

                6.8 кесте мәліметтеріне сәйкес персоналдың рентабельділігі жоспарлы деңгеймен салыстырғанда 17874 теңгеге немесе 16,2 % ға төмендеп отыр. Мұндай нәтижеге келесідей факторлар әсер етті:

 а) жылдық еңбек өнімділігінің 20970 теңгеге не 3,6 % ға жоғарылауынан, персоналдың рентабельділігі 3973 теңгеге жоғарылады:

 ∆ RП = (Е1 – Е) * Вү* Rc=  (603720-582750)* 0,91*20,82 = +3973 тг

б) түсімнің жалпы өнімдегі үлес салмағының 0,03 пунктке жоғарылауынан, персоналдың рентабельділігі 3771 теңгеге жоғарылады:

 ∆ RП = Е1 * (Вү0- Вү1) * Rc= 603720 * (0,94-0,91)* 20,82 = +3771 тг

в) сатудың рентабельділігінің 4,51 пунктке төмендеуінен, персоналдың рентабельділігі 25618  теңгеге төмендеді:

 ∆ RП = Е1 * Вү1 (Rc1- Rc0)  = 603720 *0,94 (16,31-20,82) = -25618 тг

 Үш фактодың әсері жалпы ауытқуға тең: 3973+3771-25618 = -17874  тг.





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   67




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет