Қалыптық қасықтардың түрлері Қалыптар тот баспайтын болаттан жасалған зауыттық арнайы қалыптық қасықтармен алынады. Қалып алу қасықтардың пішіні мен мөлшері жақтың пішінімен, тіс қатарының енімен, топографиялық ақаумен, қалған тістердің сауыттарының биіктігімен, тіссіз альвеолярлық өсіндісінің көрінісімен және басқа жағдайлармен анықталады. Стандартты қасықтар әртүрлі формада және мөлшерде болады. Дәрігердің қасық таңдау мүмкіндігі қаншалықты көп болса, соғұрлым оған қалып алу соғұрлым ыңғайлы.
Төменгі жаққа арналған стандартты металл қасық- жоғарғы жақтан тілге арналған кескіштің болуымен ерекшеленеді.
Эластикалық қалыптық материалдарымен қалып алу үшін қалып массасын ұстап тұратын саңылаулары бар қасықтар қолданылады, өйткені бұл топтың қалып массалары металға адгезиясы нашар.
Қалып алуға арналған протездердің барлық түрлерін жасау үшін қасықтар жоғарғы немесе төменгі жақтың барлық тістері үшін қолданылады. Осындай қалыптан шыққан модель тіс технигіне тістердің тіс қатарында да, антагонистердің тістеріне де қатысты орналасуы туралы нақты түсінік береді.
Кейбір жағдайларда қалып алу үшін жартылай қасықтар (частичные ложки) қолданылады. Олар тек жалғыз тұрған тістері бар жақтардан, оларға сауыт
жасау үшін немесе антагонистері жоқ тістерден қалып алу үшін ғана қолданылады.
Тіссіз жақтарға қалып алу қасықтарды кәдімгі стандартты қасықтардан кішірек өлшемдермен, қасық бүйірлерінің биіктігімен және таңдай доғасының көрінісімен біршама ерекшеленеді. Себебі гипс альвеолярлы өсіндінің , өтпелі қатпардың айқын орнын(отпечаток) беруі керек.
Стандартты қасықтардан басқа, толық алынатын протездер кезінде жеке қалыптық қасықтар қолданылады, олар тістердің толық болмаған кезде әрбір науқас үшін жеке жасалады. Бұрын жеке қасықтар балауыздан дайындалған, өйткені жалғыз қалып материал гипс болған. Қазіргі уақытта балауыз қасықтар іс жүзінде қолданылмайды, бірақ пластмассалы қасықтар қолданылады. Олар тікелей модельдерде жасалады, онда құю материалына орын берілмейді, өйткені қолданылатын силикон, тиокол және басқа эластикалық материалдар құлап кетпейді, жыртылмайды, сондықтан қалыптың қалыңдығы минималды болуы мүмкін.
Анатомиялық қалып алу үшін өнеркәсіп стандартты металды, ал соңғы кездері әр түрлі көлемдегі пластикалық қалыптық қасықтарды шығарады. Жоғарғы жаққа арналған қалыптық қасықтар тістерге, бүйірлерге арналған төсектен, жоғарғы жаққа арналған доғадан және тұтқадан тұрады. Стандартты қалып қасықтары тұтастай немесе тесілген түрінде қол жетімді. Перфорация қалыптық қасықпен эластикалық қалыптық материалдар алу үшін қолданылады. Қасықтағы тесіктер қалыпыт ауыз қуысынан шығару кезінде қалыптық қасықтағы массаны сақтауға көмектеседі.
Функционалды қалып алу үшін анатомиялық қалыптан алынған модельдерде жасалынатын жеке пластмассалық қалыптық қасықтар қолданылады.
16. Тіс техникалық төсте және қорғасын тақтайшада сауыттарды алдын ала штамптау. Алдын ала штамптау алдында гильзаны алдын-ала сауыттың өлшеміне дейін кесіледі.
Алдын ала штамптау:
• егер штампты сауыт жасалынатын тіс дөңгелек формада емес, овалды формада болса, оны тегістейді.
• мыс және болаттан жасалған балғаның көмегімен гильзаға ұқсас пішін келтіреді
• алдымен, доғалдың дөңгелектелген процесінде гильзаның төменгі жағы дөңгелектенеді, содан кейін тиісті пішін береді;
• балғамен соққылар гильзаның түбінен мойынға дейін жасалады;
• гильзаны күйдіреді;
• қорғасын пластинасындағы алғашқы матрицаны пайдаланып, шайнау бетінің ізі түсіріледі немесе борда із қалдырылады;
• гильзаны штампқа қою, балғамен қорғасында шайнау бетінің ізі қалғанша дейін;
• шайнау бетінің экваторға қарай ауысуынан балғамен соққылармен штамптауды жалғастырыңыз, әйтпесе гильзада қатпарлар пайда болады;
• шайнайтын беттің толық штампымен гильзаны шешіледі;
• егер гильзаны қиындықпен шешіп алса, онда ол штампты қыздырады немесе қосымша соққылайды.Соңғы штамптау.