1.«Қазақстан тарихы» курсының пәні, мақсаты мен міндеттері
Қазақстандықтардың Отан соғысы жылдарындағы майдандық қимылдарға, партизандық қозғалысқа қатысуы
жүктеу/скачать 0,86 Mb.
|
тарих сессия
| 64.Қазақстандықтардың Отан соғысы жылдарындағы майдандық қимылдарға, партизандық қозғалысқа қатысуы.
Қазақстан партизандық қозғалысқа белсенді қатысты. Толық емес мәліметтер бойынша 1500 қазақ украин партизандық отрядтары мен дивизияларында, ал 220-дан астамы Ленинград облысында соғысқан. Беларуссияның әр түкпірінде жұмыс істейтін 65 партизандық бригада мен топта 1500-ден астам қазақ болды. Партизандық қозғалысқа қатысқан белгілі қазақ жігіттері: Г.Ахмедьяров, Г.Омаров, В.Шарудов, К.Кайсенов, А.Шарипов, А.Жангелдин, Ж. Саин, Н.Көшекпаев және басқалар. Олардың есімдері бүгінде үлкен құрметке ие. Партизан қозғалысы да қарқын алды. Қазақстаннан келген партизандар: Қайсенов (жазушы), Ж. Ағаділова, П. Семенова, А.Шәріпов, У. Оразбаев, Т. Жұмабаев, В. Шаруди, Ж. Саин (жазушы), Н.В. Зебницкий және т.б. Барлығы 3500-ден астам қазақ партизандары жау тылында шайқасты. Қазақстандық партизан Ж. Сураншиев Беларуссиядағы «Искра» партизандық тобының мүшесі болған. 1945 жылы Қызыл Армия «Висла», «Оңтүстік», «Орталық», «Солтүстік» фашистік әскери округтерін талқандады. 1945 жылдың сәуіріне қарай Германияның едәуір бөлігін Кеңес әскерлері басып алды. 1945 жылы 16 сәуірде Қызыл Армия шешуші Берлин операциясын бастады. Операцияға 3,5 миллион сарбаз, 10 800 әскери ұшақ, 52 000-нан астам зеңбірек пен 7 750 танк қатысты. 1945 жылы 2 мамырда Қызыл Армия Берлинді толығымен басып алды. 1945 жылы 8 мамырда Германияның жоғары қолбасшылығы жеңілісті мойындап, заңға қол қойды. Қарсыласу қозғалысы Екінші дүниежүзілік соғыстың (1939-1945) антифашистік көтерілісі болды. Қозғалыс нацистік одаққа қосылған елдердің (Германия, Италия, Жапония және т.б.) қарулы күштеріне қарсы бағытталды. Екінші дүниежүзілік соғыстың патриоттық, азаттық, антифашистік қозғалысы. Жаулап алынған елдерде қарсыласу қозғалысына қатысушылар арасында екі бөліну болды: 1. Жергілікті коммунистік партиялар басқаратын ұйымдар; 2. Батыс елдерінің көмегімен ұлттық ұйымдар (АҚШ, Ұлыбритания және т.б.). Бұл екі ағым фашизмге қарсы күресте әр түрлі бағытта жүрді. Мысалы, Франция, Италия, Чехословакия, Бельгия, Дания және т. Қарсыласу қозғалысы бірнеше кезеңнен тұрады. 1. 1939 ж. Қыркүйек - 1941 ж. Маусым - күштер жиналып, антифашистік ұйымдар құрылған кез. Партизан топтары (Польша, Югославия), саяси демонстрациялар, диверсия (Чехословакия, Франция, Қытай) ұйымдастырылды. 2. 1941 ж. 1942 ж. Қараша. Қараша - Неміс фашистерінің Мәскеуде талқандалуы қарсыласу қозғалысын ұлттық етті. 3. 1942 жылдың қараша айы - 1943 жылдың аяғы - Кеңес әскерлерінің Сталинград пен Курск шайқастарындағы жеңісіне байланысты, Греция, Албания, Югославия, Қытай, Италия, Вьетнам және т.б. 4. 1944 - 1945 қыркүйек - Германия мен Жапония жеңіліп, Батыс Еуропа мен Оңтүстік-Шығыс Азия фашизмнен азат етілді. Қарсыласу қозғалысы халықаралық сипатта болды. Түрмеден және концлагерьлерден қашқан көптеген кеңес азаматтары жергілікті партизандық қозғалыстарға қосылды. Олардың арасында қазақстандықтар да болды. Мысалы, сержант Бейсен Раисов Югославия азат ету армиясында батальон командирі болған. Дәрігер Ахмет Бектасов француз партизандарының арнайы тобын ұйымдастырды. Бұл партизандық топтарда көптеген қазақтар болды. Мысалы, Раисов батальонында 90-ға жуық қазақ болған. 1965 ж. Итальяндық БАҚ 70 қазақстандық Гидо Боскалия бөлімінде болғанын хабарлады. Алайда қарсыласу қозғалысының көптеген қатысушыларының ерліктері әділ бағаланған жоқ, олар біржақты тұтқындар ретінде қарастырылып, Кеңес Одағының авторитарлық жүйесінің қудалауына ұшырады. 1946 ж. Қарсыласу қозғалысына қатысып, өз елдеріне оралған 49 қазақ азаматтары тұтқындалып, өлім жазасына кесілді, кейін жазалары жеңілдетіліп, барлығы 25 жылға бас бостандығынан айырылды. жүктеу/скачать 0,86 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|