24 сабақ. 9 сыныптар «а», «ә», «б» 26. 11. 2014 ж. Сабақтың жоспары: тақырыбы: 9 сыныпқа арналған сабақ жоспары

Аа х аа

Аа Аа аа аа 50% : 50%

Яғни аналығы гетерозиготалы болғаны

А топтың тапсырманы орындауы, осы сызба бойынша түсіндіреді.

АА аа

Аа

К жасыл

к сары

С тегіс

ККСС кксс

Г КкСс

Ғ₁ КкСс

Ж.Б-3; Сонда түсі бойынша екі сары

С.Т-3; тегіс организмнен 3 сары

С.Б- 1 бұдыр, 3 жасыл бұдыр белгілер бар организм пайда болды.

10 мин

Талдау кезеңі

Теорияны практикамен ұштастырады, яғни білімдерін пысықтайды.

А, Б, С топтарының тапсырмасын басқа топтар алдында талдап, қорытындылаңдар.

Өздерінің жасаған жұмыстарын басқа топтар алдында қорғайды, басқа сыныптастарына өз тақырыпшаларын түсіндіреді.

5 мин.

Жинақтау кезеңі

Барлық генетикадағы маңызды деген заңдылықтар, шағылыстыру түрлері жайлы теорияны нақтылайды.

«Бүлінген мәтінді» дұрыс ретімен орналастырыңдар

ГенетикадеГенімізбелгілердіңтұқымқуалаузаңдылЫқтарынжӘнеолардыңөзГерГіштіГінзерттейтінғылыммендельдіңбіріншізаҢыбіркелкілікзаңыдепаталадымұНдагенотипідефенотипідежүзпайызгетеРозиготалыдоминанттыбелгіжарыққашығадыекіншізаңыНдабелгілеражырайДыүштіңбірГесандықарақаТынасындаекісарыбұршақтаНекіншіұрпақтатөрттенүШісарытөрттенбіріжаСылболыпажырайдымұнымендельдіңекіншізаңыдеЙдіалүшіншізаңыдигибридтібудандастырукезіндедигетерозиготалыоргаНизмдерденатаенесінемүлдеҰқсамайтындарақсарыбұдыржәнежасылтегісдараҚтарпайдаболғаняғнибелгілертәуелсізтҰқымқуалайтындығЫнанықтадыатаеНесініңгенОтипінанықтауүшінсолбелгісіздарақтырецессивтіаталықпенқайТашағылыстыРукерекмұнытаЛдайшағылыстырУдепатаймызкейдедоминанттыбелгісібаргетероЗиготалыдарақтарданбасЫмбелгініңорнынмүлДебасқабелгібАсадымұнытолымсыздОминаттылықдЕпатаймыз.

Генетика дегеніміз белгілердің тұқымқуалау заңдылықтарын және олардың өзгергіштігін зерттейтін ғылым. Мендельдің бірінші заңы біркелкілік заңы деп аталады. Мұнда генотипіде фенотипіде жүз пайыз гетерозиготалы доминантты белгі жарыққа шығады екінші заңында белгілер ажырайды үштің бірге сандық арақатынасында екі сары бұршақтан екінші ұрпақта төрттен үші сары, төрттен бірі жасыл болып ажырайды, мұны Мендельдің екінші заңы дейді, ал үшінші заңы дигибридті будандастыру кезінде дигетерозиготалы организмдерден ата – енесіне мүлде ұқсамайтын дарақ сары-бұдыр және жасыл-тегіс дарақтар пайда болған яғни белгілер тәуелсіз тұқымқуалайтындығын анықтады. Ата-енесінің генотипін анықтау үшін сол белгісіз дарақты рецессивті аталықпен қайта шағылыстыру керек мұны талдай шағылыстыру деп атаймыз. Кейде доминантты белгісі бар гетерозиготалы дарақтардан басым белгінің орнын мүлде басқа белгі басады мұны толымсыз доминаттылық деп атаймыз.

5 мин.

Сабақтағы әр оқушының жасаған жұмысына қарай бағалануын жүзеге асыру, оқушылар жинақтайды, мұғалім сумативті бағаны қояды.

Мұғалім бағасы

Топ ішіндегі ең белсенді деген оқушыларға баға қойыңдар, әрі бағаны оқушының жұмыс жасауының көлеміне қарай бағалаңдар

Ең көп жұмысты ұйымдастырушы, әрі барлық материялды жақсы меңгерген оқушы «3 балл», материялды меңгерген тек көп мәліметте қателіктер жіберіп отырды «2 балл», тақырып бойынша теорияны біледі, тек ауызша жауап беруден қиналған оқушы «1 балл», мүлде сабаққа қатыспаған оқушы «0 балл» деген критерийлер арқылы топ ішінде талдау жасалып топішінен бір оқушы шығып дауыстап комментарий бере отырып бағасын қояды.

5 мин.

Рефлексия кезеңі

5 мин

«Ол бізге аумалы-төкпелі кезеңнен өтуге, экономикамыздың өсіміне қолдау көрсетуге мүмкіндік береді. Қомақты қаржы көлік, энергетика,  шағын және орта бизнестің индустриалды, әлеуметтік  инфрақұрылымын дамытуға бағытталады», - деп елбасы Н.Ә.Назарбаевтың 17 қарашада қазақстан халқына жолдаған жолдауын қолдау мақсатында «Нұлы жолдан» оқулық мұқабасындағы өздеріңнің бүгінгі сабаққа алдарыңа қойған мақсаттарыңа жеткен деңгейлеріңді қалай бағалайсыңдар сол бойынша әркім өзінің сабақтан не үйренгендігі жайлы пікірлерін тақтадағы «Нұрлы жол» картасына өз рефлексияларыңды орналастырсаңдар болады.

Тексерілді:

Д. Қонаев атындағы орта мектеп

Генотип және фенотип. Аллельді гендер. Талдаушы шағылыстыру. Толық және толық емес доминаттылық. Тәуелсіз тұқым қуалау. Гендердің тіркесіп тұқым қуалауы.

(9 – сынып, биология)