Денском және Уайт бойынша ғылыми-зерттеу мәселелерінің типтері келесідей:
1. Қорытындыны болжау (y жағдайы, шын мәнісінде, a және b жағдайларында болуы мүмкін бе?).
2. Белгілі бір құбылыстың себептері мен салдарын түсіндіру (y-ке x байланысты немесе у-тің салдары х пе?).
3. Құбылысты бағалау (шынында да y сендіргеніндей тиімді ме?).
4. Құбылысты сипаттау (y-ке не ұнайды немесе y қандай формаларды топшалайды?)
5. Жақсы тәжірибені дамыту (y-ті қалай жақсарта аламыз?).
6. Құқықтар мен мүмкіндіктерді кеңейту (зерттеу нысанасы болып табылатындардың өмірін қайтсек, жетілдіре аламыз?).
Жоғарыда айтылған сұрақтардың алты типіне қоса, Уайт өз альтернативасын, яғни баламасын ұсынады:
7. Салыстыру (x-пен салыстырғанда, a мен b айрықшалана ма?).
Ғылыми-зерттеу мәселелерінің жіктелуі тиіс екеніне байланысты көптеген амал-тәсілдер бар. Сонымен қатар, жеткілікті толық тізім табу қиын болғанымен, аталған жеті типі біздің мүмкіндіктер жайында көзқарасымызды қалыптастыра алады және зерттеудің анағұрлым кең мақсаттары жөніндегі полемикаға назар аудартады.
Достарыңызбен бөлісу: |