3 1-бөлім. Тауартанудың пәні, мақсаты мен міндеттері


Тауар айналымының құрылымы мен көрсеткіштер жүйесі және тауар айналымын бағалау әдістер



бет6/8
Дата16.11.2022
өлшемі79,64 Kb.
#158559
1   2   3   4   5   6   7   8
Байланысты:
Сатылым алаңындағы дайындық және тауарлық өнімді қабылдау
Технологиялық процестің сатылары
2.2 Тауар айналымының құрылымы мен көрсеткіштер жүйесі және тауар айналымын бағалау әдістер.

Тауар айналымының құрылымы азық-түлік және азық-түлік емес тауарларды қамтиды. Ал олар, өз кезегінде, ассортименттік топтарға бөлінеді. Тауар айналымының көрсеткіштер жүйесіне келесілер жатады:


- ағымдық бағада және құндық сипаттағы тауар айналымының көлемі;
- салыстырмалы бағада және құндық сипаттағы тауар айналымының көлемі;
- бөлек тауар топтары бойынша тауар айналымынң ассортименттік құрылымы;
- тауар айналымының бір күндік көлемі;
- бір жұмысшыға есептегенде тауар айналымының көлемі;
- сауда орынның 1 шаршы метрге келетін тауар айналымының көлемі;
- тауар айналымының мерзімі, айналым күндері;
- тауар айналымының жылдамдығы, айналым саны.
Тауар айналымын сараптау міндеттері:
- көрсеткіштер динамикасын зерттеу;
- ассортименттік құрылымын сараптау және бағалау;
- тауар айналымының құрылымына және көлеміне әсер етуші факторларды анықтау және бағалау;
- тауар айналымдылығын сараптау.
Сараптау әдістері: - динамикалық қатарларды құру;
- салыстырмалы және орташа көлемдерін пайдалану;
- салыстыру;
- индекстік әдіс;
- динамиканың тренттік және регриссиондық модельдерін құру;
- графиктерді құру және т.с.с.
Тауар айналымын талдау барысында алдымен оның қаратсырып отырған кезеңдегі көлемін анықтаудан бастайды. Алынған мәліметтерді жоспарланаған көрсеткіштермен және сәйкесінше өткен уақыт аралықтарының (декада, ай, квартал) көрсеткіштермен салыстырады.
Тауар айналымының динамикасын талдау процесінде индекстер жүйесін қолданады:
- тауарайналымының физикалық көлемінің индексі(Jф);
- нақты ағымдағы баға түріндегі тауарайналымының индексі (Jт);
- баға индексі (Jц).
Тауар айналымының физикалық көлемінің индексікөрсеткіштер динмикасына өткізілген тауарлар құрылымы мен санының өзгерісінің әсерін сипаттайды. Индекс келесі формуламен есептелінеді:

Нақты ағымдағы баға түріндегі тауар айналымының индексі қарастырылп отырған кезеңдегі сатылған тауарлардың жалпы құнның өзгерісін сипаттайды. Көрсеткіштер жағдайына 2 фактор әсер етеді: біріншісі - өткізілген тауарлар саны; екіншісі – баға динамикасы. Индексті келесі формуламен есептейді:

Елдің экономикалық өміріне инфляциялық процестердің әсері айқын көрініс алған жағдайда тауар айналымын талдау барысында баға индексін қолдану ерекше мәнге ие. Бағалар индексі қарастырып отырған уақыт аралығында тауардың белгілі бір санының жалпы құнның өзгеруін көрсетеді. Индексті келесі формуламен есептейді:

Жоғарыда қарастырылған индекстер арасында математикалық байланыс бар:









Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет