Инклюзивті білім беру процесінің құрылымының ерекшеліктері Оқытудың нәтижелілігі педагогтарға байланысты және ең жақсы оқушыларға байланысты деген ұғымы негізінде құрастырылған.
Қазіргі таңда Ресейде мүмкіншілігі шектеулі балаларды оқытудың 5 қатынасы қолданылып отыр.
Дифференцияланған
Естімейтін және нашар еститін;
Көрмейтін және нашар көретін;
Сөйлеу тілі бұзылған балалар;
Тірек-қимыл аппараты бұзылған балалар;
ПДТ балалар;
Шизофрения мен аутист балалар;
Дамуында сомантикалық бұзылыстары бар балаларды 1-8 мектеп түрлерінде оқыту.
Интеграцияланған жалпы білім беру мектептерінде арнайы сыныптарда оқыту;
Үйде оқыту;
Қашықтан оқыту;
Инклюзивті оқыту – мүмкіншілігі шектеулі балалардың қалыпты балалармен бір сыныпта оқуы
Инклюзивті білім берумен қатар мүмкіншілігі шектеулі тұлғаларды оқытудың басқа да жолдары бар.
Арнайы мектептер мен интернаттар – 24 сағаттық жұмыс жасайтын білім беру мекемелері. Бұл мекемелер мүмкіншілігі шектеулі балалардың білім алып, қоғамға үйренуіне және өздеріне қызмет көрсетуге үйретуімен қатар, олардың отбасыларын көмек көрсету мақсатында да жұмыс жасайды.
Сонымен қоса арнайы әлеуметтік орталықтар жұмыс жасайды. Онда әлеуметтік педагогтар жұмыс жасайды. Дегенмен бұл оқу орындары білім жайлы құжат бере алмайды. 2009 жылдан бастап интернат үйлерінде оқытудың арнайы жүйелері қалыптаса бастады.
Жалпы білім беру мектептерінің кореекциялық сыныптары - мүмкіншілігі шектеулі балаларға лайықты білім берудің бір жолы. Сонымен қоса. Мұндай жағдайда мүмкіншілігі шектеулі бала мектептің іс-шараларына қатыса алады, басқа сыныптағы қалыпты балалармен қарым-қа
тынасқа түседі және отбасында тәрбиеленеді.
Үйде оқыту – мүмкіншілігі шектеулі балаларды тұрғылықты мекен-жайы бойынша педагогтардың барып оқытатын оқыту түрі. Мұндай оқыту жақын арадағы педагогтардың оқытуының көмегімен жүреді. Осы оқытуды бітіргеннен кейін оқушыға мектепті бітіруі жайла аттестат беріледі.
Дистанциялық оқыту – оқыту бағдарламасын мәліметтерді алматыру арқылы қашықтан оқыту бағдарламасы. Осы бағдарламаның жүзеге асуы ұшін бала дистанциялық оқу орнымен байланысатын мультимедиялық құралмен қамтамасыз етілуі тиіс. Оқыту онлайн жүйнесінде өтді. Оқытушы тапсырманы жібереді, бала оырндағаннан кейін тапсырманы орындап, қайта балаға жібереді.
Бастысы: Инклювтік білім меру мүмкіншілігі шектеулі балаларға жалпы білім беретін мектепке баруға және өз қатарластарымен қарым-қатынас орнатуға мүмкіндік береді.
Инклюзивтік білім беру орта, маммандандырылған және ЖОО қамтиды. Оның негізгі мақсаты мүмкіншілігі шектеулі адамдарға арнайы жағдай мен орта жасау болып табылады.
Бұл іс-шаралар тек оқу орнынының материалдық жағдайының түзетуді ғана емес, педагогтарды даярлап, арнайы сабақтарды енгізуді қажет етеді. Сонымен қоса мүмкіншілігі шектеулі тұлғаларды қоғамға бейімдеуді жеңілдетуге байланысты жеңілдіктер де қарастырылуы қажет. Жалпы білім беретін мектеп қалыпты балаларды оқытуға бағытталған, сондықтан ондағы пелһдагогтар да осы жағдайға даярланған. Инкюзивті білім беру барысында мүмкіншілігі шектеулі балалардың жағдайына мектеп те педагогтар да ыңғайланады. Интеграцияланған білім беру баланы жалпы білім беру жүйесіне кіріктіре отырып, ол абал қандай сол күйінде қабылдауға итермелейді.
