Қостанай қаласы 2010 жыл ТҮСІНІКТЕМЕ ХАТ Негізгі жалпы білімнің міндеттері – білім алушының тұлғасының тәрбиесіне, қалыптасуына, әлеуметтік тұруына жағдай жасау.
Мемлекеттік тілде жалпы білім беру мекеменің оқу жоспары мемлекеттік тілде жалпы білім беру мекеменің типтік оқу жоспары негізінде құрастырылған.
Оқытудың негізгі сатындағы міндеті түрдегі жүктеме барынша апталық жүктеме бойынша сағат санына тиісті. Оқушы компонент бойынша сыныпта қазақ тілі пәнінен 4 сағат пайдаланады. Оқу орыс тілінде жүретін мектептерде оқытылатын қазақ тілі пәнін оқушыларға терең меңгертіп, қазақша дұрыс сөйлеп, сауатты жазуға, ауызекі тілде дұрыс дағдыларын қалыптастыру мақсатында құрастырылған.
Тілді меңгерту үшін сабақта тіл ортасын құру мақсатымен барлық сыныптарда сабақтар сағаттары 8 ірі тақырыпқа бөлініп көрсетілді. Осы тақырыпқа сәйкес қайталанып келу заңдылығын ескере отырып, активтік сөз саны бағдарлама үлгісіне сәйкес:
4 сыныпта – 220 – 250 сөз. Сауатты жазуға қойлатын негізгі талаптарға сәйкес, бірақ жаңа оқу жоспарының сағат санына байланысты, оқушылардың сауаттылығы белгілі тақырыпты игеру дәрежесін, сөздік қорын тексеру үшін төмендегідей бақылау жазба жұмыстары міндетті түрде жүргізілуі керек деп есептейміз.
4 сынып: І тоқсан: 2 диктант
ІІ тоқсан: 2 диктант
ІІІ тоқсан: 2 диктант
ІV тоқсан: 2 диктант
Бастауыш сыныптарда жазбаша бақылау жұмыстары 25 – 30 минут есебімен өткізілуі керек. Сауатты жазу дағдыларын қалыптастыру мақсатында құрастырылған диктанттың он екі түрі ұсынылған:
Әріп диктанты 1 – 4 сыныптар аралығында өткізіледі. Мақсаты: оқушыларға өтілген дыбыстар мен әріптерді меңгертіп, олардың бір-бірінен айырмашылықтарын, ерекшеліктерін білдіру.
Буын диктанттын мақсаты: оқушыларға буынды, оның жасалу жолдарын меңгеруіне көмегін тигізеді.
Сөз диктантының мақсаты: оқушыларға сөздің белгілі ұғымды білдіретінін, яғни бір мағынасы болатынын түсіндіру.
Сөйлем диктанты мақсаты: оқушыларға қазақша сөйлем түрлерін танып, оны өз беттерінше құра білуге дағдыландыру.
Көру диктанттын мақсаты: оқушылардың көру, есте сақтау қабілетін дамыту арқылы қазақ сөздерін сауатты жазуға үйрету.
Өздік диктанттын мақсаты: оқушылар өтілген текстің немесе тақтаға ілінген суреттің мазмұнын не көрген оқиғалары жайында жазуына болады.
Терме диктанттын мақсаты: оқушылар тексті тұтас жазбай, мұғалім оқып тұрған текстен әркім өздеріне берілген тапсырмаға лайықты ережелері бар сөздер мен сөз тіркестерін немесе сөйлемдерді теріп жазады.
Ескерту диктанттын мақсаты: мұғалім жазылатын тексті дауыстап оқиды. Оқушылар түсініксіз жерін бір-бірінен сұрақ қою арқылы қайталап, естеріне түсіреді.
Еркін диктант мақсаты: ең алдымен мұғалім берілген тексті толық оқып шығады. Содан кейін бірнеше бөлікке бөліп оқиды. Осыдан оқушылар естерінде қалғандарын өздігінен жазып шығады.
Шығармашылық диктант мақсаты: диктанттың бұл түріне сөйлем мүшелерінің орын тәртібі бұзылып, шашыранды сөз түрінде берілген текстер алынады.
Бақылау диктанты мақсаты: оқушылардың білімі мен сауаттылығын тексеру үшін жүргізіледі. Бұл диктанттың түрі белгілі бір тақырып өтілгеннен кейін әр тоқсанның және әр оқу жылының соңында жүргізіледі.
Оқу орыс тілінде жүретін жалпы бастауыш мектептерде 4 сыныпта барлық саны 136 берілсе, соның ішінде аптасына 4 сағат беріледі.
Мектептерде МАБ өткізу қағидалары. МАБ 4 – сыныптарда қазақ тілі пәні бойынша өткізіледі. Пән бойынша тест тапсырмаларының бастауыштағы 4 сыныпта қазақ тілі саны – 9. МАБ нәтижелері, әрбір дұрыс жауапқа бір балл қою арқылы бағаланады.
Бағдарламаны, күнтізбелік жоспарларды Қостанай қаласының қазақ тілі пәнінің мұғалімдерінің бірлестігінің шығармашылық тобы Сейфетова А.А. басшылығымен дайындады.
