6В01701 – Қазақ тілі мен әдебиеті (шифр) (мамандықтың атауы) Алматы, 2020
жүктеу/скачать 331,2 Kb.
|
УМКД Мәдениеттану
- Бұл бет үшін навигация:
- Дәрістің қысқаша мазмұны
- «Таңбалар жайындағы ғылым»
- Семиотика
- Семиотиканың
- Ю. М. Лотман
| Мәдениет семиотикасы
Қарастырылатын сұрақтар (дәріс жоспары): Мәдениет семиотикасы, шығу тарихы Мәдениет семиотикасының негіздері Мәдениет тілдері, жазудың пайда болуы Мәдениеттегі «таңба», «белгі» түсініктері Дәрістің қысқаша мазмұны: Мәдениет семиотикасы (грек. σημειωτική «семиотика») – семиотиканың белгілер мен мәтіндер жүйесі ретінде мәдениетті білдіретін бөлімі. Бұл жағдайда мәтін тек қолжазбалар мен жазбаша материалдарды ғана емес, сонымен қатар ақпаратты қамтитын кез-келген заттар мен артефактілерді де білдіреді. Мәдениеттің өзі семиотикалық механизмдерден тұрады, олар сақталған белгілер мен мәтіндерді өзгерте алады, оларды айналдыра алады, сонымен қатар жаңа белгілер жүйесі мен ақпарат жасай алады. Шығу тарихы. Семиотика (гр. Semeion – белгі, таңба) (семиология) таңбалық белгілерт жүйесі туралы ғылым, адамзат қоғамына қызмет ететін салалардағы (тіл, мәдениет, салт-дәстүр, кино т.б.), табиғаттағы (жануарлар дүниесіндегі коммуникация) немесе адамның өз қызмет-қабілетіндегі (заттарды көру, есту арқылы қабылдау, логикалық пайымдау) ақпараттың сақталуы мен қабылдануына қатысты әр түрлі таңбалық жүйелердің құрылымы мен қызметінің жалпы мәселелерін зерттейтін ғылыми пән. «Таңбалар жайындағы ғылым» ретінде Семиотиканың алғашқы негізгі ұстанымдары табиғи тілді байқауға байланысты Ч. С. Прис пен Ф. де Соссюрдің еңбектерінде айтылған. «Семиотика» термині алғашкы кезде формалды логика-математика саласы үшін қолданылған, ал оның заттық-мазмұндық жағы Еуропа дәстүрі бойынша семасиология деп аталған, кейін бұл екі термин синоним ретінде қолданылатын болды. Семиотиканың көлемді объектілерінің ішінде неғұрлым ортақ сипат тіл мен көркем әдебиеттің арасында айқын байкалады. Сол себепті тіл мен әдебиет семиотикасы гуманитарлық семиотиканың өзегі болып табылады. Мәдениет семиотикасы туралы түсінікті ХХ ғасырда Ю. М. Лотман қалыптастырды. Ол әріптестерімен және оқушыларымен бірге жаңа ғылыми бағыт – мәдени семиотиканы құрды, онда мәдени құбылыстар мәтіндер (белгілер жүйелері) ретінде талданады. Мәдениеттің семиотикалық негіздері. Семиотика – таңбалар, белгілер туралы ілім. Семиотиканың пәні – адам мен әлем арасындағы қатынастар (оның ішінде адам мен басқа адамдар арасындағы қатынастар). Мәдениеттің семиотикасы – семиотиканың пайда болатын және өмір сүретін қауымдастықтардағы мәтіндік және символдық формалардың қозғалысы мен өзгеру заңдылықтарын зерттейтін бөлімі. Мәдениет семиотикалық мағынада адам мен әлем арасындағы қатынастар жүйесі ретінде түсініледі. Бұл жүйе адамның мінез-құлқын реттейді: ол белгілі бір жағдайларда қалай әрекет ету керектігін анықтайды, сонымен бірге адамның әлемді және өзін қалай модельдейтінін анықтайды. Мәдениеттегі маңызды функцияны тек тіл ғана емес, сонымен қатар салт-дәстүрлер, әдет-ғұрыптар, Мерекелер, тұрмыстық заттар (тұрғын үй, киім, ас үй) орындайды. жүктеу/скачать 331,2 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|