7 тақырып Бизнес жоспарлау
жүктеу/скачать 32,97 Kb.
|
7 тақырып Бизнес жоспарлау
- Бұл бет үшін навигация:
- 1. Бизнес жоспарлаудың мәні және түсінігі Бизнес-идея
- Бизнеске арналған идеяларды таңдау ережелері
- Абай Құнанбаевтың мынадай белгілі нақыл сөздері бар
|
7 тақырып Бизнес жоспарлау 1. Бизнес жоспарлаудың мәні және түсінігі 2.Бизнес-жоспарды құру және әзірлеу әдістемесі. 3. Бизнес-жоспардың негізгі бөлімдерінің мазмұны мен сипаттамасы. Дәрістің мақсаты-бизнес идея мен бизнес жоспардың мәнің түсіндіру. Бизнес жоспардың бөлімдерін талдау. 1. Бизнес жоспарлаудың мәні және түсінігі Бизнес-идея - болжамды бизнестің қысқа әрі нақты анықтамасы. Өз бизнесіңізді бастау үшін сіз немен айналысқыңыз келетінін анықтап алуыңыз керек. Жобаның табыстылығы оның негізінде қандай бизнес-идея жатқанына тікелей байланысты. Бизнеске арналған идеяларды таңдау ережелері Бірінші ереже. Идея көп болуы керек. Идеяның көп болуы әрқайсысының ерекше екенін, біреуі екіншісінен перспективалы екенін, әртүрлі ресурстарды қажет ететінін білдіреді., осының бәрі олардың арасынан басым тұрғанын таңдап алуға мүмкіндік береді. Екінші ереже. Идея бизнес бастамашысы үшін түсінікті қызмет саласынан болуы тиіс. Кәсіпкер өзінің құзыреттілігі жоқ салалардағы жобалармен айналысса – табысқа жету мүмкіндігі бірнеше есе төмендейді. Үшінші ереже. Идея қызықты болуы керек. Бизнес бастағанда кәсіпкер әдетте өзінің барлық уақытын - жұмыс уақытын және бос уақытын толық жобаға арнайды. Сондықтан қызықсыз жоба кәсіпкерді моральдық қанағаттандырмайды. Төртінші ереже. Идея бір-екі сөйлеммен ғана құрылуы тиіс. Тым күрделі және ұзақ түсініктемелер әлсіз және өңделмеген идеяны білдіреді. Біріншіден бизнеске оның негізін қалаушы бизнесті идеядан ақиқатқа айналдыру үшін жасайтын қадамдар жүйесі ретінде қарап көрейік. Абай Құнанбаевтың мынадай белгілі нақыл сөздері бар: «Өзіңе сен, өзіңді алып шығар, еңбегің мен ақылың екі жақтап», сонымен қатар кең таралған тағы бір нақыл сөз бар: "Өзіңді таны, ол - қызық! Өзіңді таныт, ол да - қажет. Өзіңді жетілдір, ол - қолыңнан келеді! Өзіңді көрсет, ол - лайықты іс!". Неге бәрі өзін танудан басталады? Өйткені өзін-өзі танымай бизнесті жүзеге асыру мүмкін емес. Өзіңізге былай деп сұрақ қойыңыз: "Мен не істей аламын?", "Менің не істегім келеді?". Егер тауашаны таңдау сіздің ішкі қажеттіліктеріңіз бен жеке тұлға ретіндегі қызығушылығыңызға сәйкес келмесе, сіз өз ісіңізге толығымен беріле алмайсыз, жұмыстан ләззат ала алмайсыз, өз командаңыздың қалған мүшелерін ынталандыра алмайсыз. Бұл жөнінде Міржақып Дулатұлы: «Салт сананың негізі – елдің қолданған кәсібінде» деген екен. Бизнестің бұлжымайтын заңы бар: тек бірегей бизнес табысты болады. Әйтпесе, сізді бәсекелестер жұтып қояды. Кез келген аспект - сіздің өзіңіз өз көзқарасыңызбен, құзыретіңізбен, идеяларыңызбен және т.б., сіздің өніміңіз немесе сіздің қызметтеріңіз - бірегей болуы мүмкін (мысалы, сіз басқа наубайханалар сияқты нан пісіресіз, бірақ сізде ыстық кофе ішуге болатын үстелдер бар). Бірақ бірегейлік мотивация болса ғана келеді. Егер сіз сүйікті іспен айналыссаңыз және оны дамытуға ниет білдірсеңіз, сіз әрқашан бірегей болуға мүмкіндік таба аласыз. Мотивация болмаған кезде сіз әдетті іс-қимылдарды бір сарынды орындап, үйге қайту үшін жұмыс күнінің аяқталғанын күтетін боласыз. Тауаша табылған кезде, келесі қадамды - "өзіңді танытуды" бастауға болады. Яғни, сіздің бизнесіңіз табысты болу үшін сізге қандай дағдылар қажет екенін анықтау керек. Мүмкін сіз өз қолыңызбен бір нәрсе жасап үйренерсіз, мүмкін, сауда жасайсыз, суретке түсіресіз, жарнама жасайсыз, командаға қажетті адамдарды жинайсыз және т.б. Сізге қандай дағдылар қажет екенін түсіне отырып, оларды дамытуды бастауға болады. Сізге өзіңіздің күшті және әлсіз жақтарыңызды зерттеу керек. Оған жұмсалған уақыт мың есе өтеледі және тиімді бизнес-шешімдер туғызады. Сондықтан, бұл кезеңде бірнеше сағат бөліп, қағаз бен қалам алып өз минустарыңыз бен плюстеріңіздің кестесін құрыңыз. "Кемшіліктер" бағанында "Клиенттермен сөйлесуді ұнатпаймын", "Кәсіби білім жетіспейді", "Бастапқы капиталды қалай тарту керектігін білмеймін" және т. б. жазулар пайда болсын. Сіздің барлық кемшіліктеріңіз - бір жағынан сіздің бизнесіңіз үшін қауіпті. Бірақ егер сіз оларды жақсы білсеңіз, кемшіліктер мүмкіндікке айналады. Бизнес-модель-бұл кәсіпкерлік қызметтің тұжырымдамалық сипаттамасы, яғни 1) компания өзінің тауарлары мен қызметтерін кім үшін өндіреді; 2) клиенттерге нақты қандай тауарлар мен қызметтер ұсынылады; 3) осы өнімдер қалай жасалады; 4) компания ненің есебінен пайда алады. Кез келген бизнес-модель төрт элементтен тұрады. Үшбұрыштың ортасында клиент (кім?). Яғни, бизнес оның клиенттерінің кім екенін, ол қандай тұтынушыларға сене алатынын нақты түсінуі тиіс. Үшбұрыштың бірінші бұрышы –құндылық ұсынысы (не?), яғни клиенттерге не ұсынылады, қандай тауарлар мен қызметтер. Екінші бұрыш - құндылықты құру тізбегі (қалай?) - бұл өнімдер қалай жасалады, яғни ресурстар туралы айтылады. Үшінші бұрыш - пайда түсіру механизмі (неге?)- компания неден табыс табады. Яғни, бизнес-модель сіздің клиенттеріңіздің кім екенін, сіздің ұсынысты қалай қалыптастыратыныңызды және сіздің бизнесіңіздің қалай пайда түсіретінін анықтайды. Нақты барлық бизнес бірдей болып көрінуі мүмкін, оларды ерекшеленетін - бизнес-модель: бизнестің клиенттері кім, бизнес қандай өнім ұсынады, ол өз тауарын қалай өндіреді және қалай пайда түсіреді. Нәтижесінде, осы сұрақтардың жауабы клиенттер төлейтін біртұтас баға ұсынысын қалыптастырады. Дәмхана мысалдарын қарастырайық. Бұл жердегі өнімдер - азық-түлік пен сусындар бірдей болып көрінеді. Бірақ бізде мысық-кафе бар, ол қазір Жапонияда өте танымал. Бұл кафеде тамақтанып қана қоймай, мысықтарды қызықтауға болады, оларды сылап-сипап, ойнауға болады. Сәйкесінше, бұл жағдайда бірегей сауда ұсынысы (ОЖЖ) – бұл тамақтану ғана емес, сонымен қатар жануарлармен жағымды жағдайда уақыт өткізу. Мұндай мысық-кафенің клиенттері әдетте, жануарларды сүйетін, бірақ оларды үйде асырауға мүмкіндігі жоқ балалар мен әйелдер болып келеді. Олар тек қана кофе мен круассан үшін ғана емес, мысықтарды қызықтау мүмкіндігі үшін де төлейді. Ал арткафеде келушілер тек түскі ас ішіп қана қоймай, сонымен қатар Фрида Кало мен Диего Ривераның шығармашылығы туралы дәріс тыңдай алады немесе жергілікті суретшінің көрмесін көре алады. Мұндай кафелерге келген кезде келушілер тек тамақ үшін ғана емес, сондай-ақ осындай дәрістерге немесе көрмелерге қатысу мүмкіндігі үшін де төлейді. Мұндай кафеге келушілер өнерге қызығушылық танытатын және қызықты іс-шаралар ұсынылса, түскі асқа қымбатырақ төлеуге дайын адамдар болады. 35 жасқа дейінгі адамдар, жастар мен кеңсе қызметкерлері арасында танымал қала кафесі. Мұнда қабырғалардың орнына белгілі иллюстраторлар бормен салған суреттер үнемі жаңартылып отыратын тақталар қойылған, сөрелерде философия, өзін-өзі дамыту бойынша кітаптар поэтикалық жинақтар және т. б. қойылған. Хабарландыру тақтасында театр қойылымдары, баламалы музыкалық концерттер мен дискуссиялық клубтардың жарнамалық плакаттары ілірген. Бұл жағдайда БСҰ - тек тамақтану ғана емес. Мұндай кафе - зияткерлік жастардың кездесу орны, онда сіз қызықты сұхбаттасушыны таба аласыз, қаланың зияткерлік өмірі туралы және т. б. біле аласыз. Азық-түлік пен сусындарды сатуға қосымша, мұндай кафе қабырғаларына жарнама плакаттарын орналастырудан пайда түсіре алады. Тіпті біз донер кафесі туралы айтатын болсақ да, бизнес-модель дегеніміз - нақты донерлік үлгіні басқалардан ерекшелейтін нәрсе. Яғни, мұнда донерді сатып алған кезде айран тегін берілуі мүмкін. Немесе оны танымал блогерлер жарнамалайды. Немесе донердің құны сәл қымбатырақ, бірақ безендірілуі мен сервисі жақсы. Немесе бұл кафе көрсетілген мекенжай бойынша донерлерді жеткізіп береді. Немесе клиенттер қосымша ақы төлеп өз донеріне ингредиенттер қоса алады. Мысалдар тізімін жалғастыра беруге болады. Тек мейрамхана бизнесі үшін ғана емес. Сондай-ақ шаштараздар (балалар шаштаразы, барбершоптар, белгілі стилистері бар шаштараздар, үйдің бұрышындағы арзан және т. б. шаштараздар), балабақшалар, шеберханалар, дүкендер және т. б. дәл осылай бір-бірінен ерекшелене алады. Баға ұсынысы әрқашан мынадай сұраққа жауап береді: "Бір-біріне ұқсас бизнестердің ішінен клиенттер мені неге таңдайды?» Сонымен, қандай бизнес ашсаңыз да, сіздің бизнес-моделіңіздің неден тұратынын түсіну керек: сіз өз клиенттеріңізге қандай бірегей шешім ұсынасыз, оған ақша төлеуге кім дайын болады, нәтижесінде сіз қалай пайда аласыз. Сізді бәсекелестерден ерекшелендіретін нәрсе - сіздің бірегей баға ұсынысыңыз - бұл сіздің бизнесіңіздің іргетасы. Ол сізге сіздің өніміңіз үшін ақы төлеуге дайын тұрған және пайда түсірудің нақты тәсілі болып отырған - сіздің тұтынушыларыңызбен тығыз байланысты. Бизнес-модель кез келген компанияда бар, бірақ, егер компания төрт аспектінің кем дегенде екеуін өзгертсе ғана, яғни нарықта қабылданған әрекеттерден тыс іс-қимылдар жасаса,, ол инновациялық болып табылады Мысалы, британдық Rolls-Royse компаниясы авиақозғағыштар шығарады. Оған ұқсас барлық компаниялар келесі схема бойынша жұмыс істейді: қозғағыштарды жасап, оларды авиакомпанияларға сатады. Rolls-Royce қозғалтқыштар емес, ұшу сағаттарын сата бастады. Яғни, авиакомпаниялар оған осы қозғалтқыш қанша сағат жұмыс істесе, соншалықты ақы төлейді. Бұл ретте қозғалтқыш Rolls-Royce меншігінде қалды және компания оған техникалық қызмет көрсету құқығын өзіне қалдырды. Демек, Rolls-Royce "не?" деген аспектіні өзгертті (компания нені сатады) – ол қозғалтқышты емес, ұшу сағаттарын және "неге?" деген аспектіні сата бастады (неге бұл пайда әкеледі) – себебі қозғағыштарға қызмет көрсетуді компанияның өзі орындайды, оған жұмсалатын шығындар азайды, ал ұшу сағаттарынан үнемі пайда түседі. Жүргізілген зерттеулер, егер компания өнімді емес, нақты бизнес-модельді жетілдірсе, ол 6%-ға анағұрлым табыстырақ болатынын көрсетті. Әлемнің ең жаңашыл 25 компаниясының 14-і инновациялық бизнес-модельдерді пайдаланады. Егер компания бизнес-модельді өзгертсе, одан кейін 60% пайда көбейеді. Нұр-сұлтан-Алматы бағыты бойынша көптеген авиакомпаниялар ұшады, бұл ретте олардың әрқайсысының өз клиенттері бар. Әрбір жағдайда клиенттер мен пайда алу тетігі компанияның таңдалған бизнес-моделіне байланысты. FlyArystan - қазақстандық бюджеттік (лоукост) авиакомпаниясы. FlyArystan Қазақстан қалаларына жолжүксіз қысқа мерзімге саяхаттайтын адамдарға қолайлы. Олар - іссапарлардағы қызметкерлер, үйіне демалуға баратын студенттер және қол жүгімен ұшуды қалайтын басқа да жолаушылар. Билеттердің құны бірнеше факторлардың есебінен төмендетілген: билеттерді тек онлайн сатып алуға болады; барлық рейстер - бір бағыттағы рейстер, ауысып отыратын рейстер емес; ұшақ салонында бірыңғай эконом класс; әуежайларда ұшаққа жылдам қызмет көрсетіледі; барлық билеттер тек электронды; жүкке бөлек төлеу қажет; борттағы тамақтануға да бөлек төленеді. Бюджеттік әуетасымалдаушы дәстүрлі әуе компаниясынан жолаушыларға арзан бағамен билеттер ұсынуымен ерекшеленеді. Операциялық қызмет шығындарын қысқартудың арқасында бюджеттік авиакомпаниялар рейстерінің орташа бағасы 40-60 % - ға төмен. Лоукостердің бизнес-моделі дәл осыған негізделеді. жүктеу/скачать 32,97 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|