Сабақ түрі: аралас сабақ
Сабақты үйымдастыру формасы: фронтальді
Сабақты жүргізу әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап
Құрал-жабдықтар: Қазақстанның физикалық картасы, тектоникалық және геологиялық карталар
Негізгі ұғымдар: рудалы және рудасыз пайдалы қазбалар, сирек кездесетін металдар, құрылыс материалдары.
Номенклатура: Темір – Соколов-Сарыбай, Қашар, Әйет, Қоржынкөл, Жайрем; Марганец – Атасу, Жезді; Хром – Дөң (Оңтүстік Кемпірсай), Солтүстік Кемпірсай, Жетіқара, Суықбұлақ; Никель – Кемпірсай, Аққара, Ақтау; Алюминий – Амангелді, Қызыл октябрь; Мыс – Саяқ, Жезқазған, Қоңырат, Бозшакөл; Полимталл – Зырян, Риддер, Текелі, Қаратау (Ащысай, Байжансай, Мырғалымсай, Шалқия); Алтын – Степняк, Жолымбет, Жетіқара, Ақсу, Майқайың, Арқарлы; Таскендір (Асбест) – Жетіқара, Бөгетсай, Хантау; Фосфорит – Қаратау (Ақсай, Жаңатас, Шолақтау), Ақтөбе (Қандыағаш, Шиелісай); Тұз – Каспий маңы ойпаты және Батыс Сібір жазығы
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңдері
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушылардың іс-әрекеті
|
1.Ұйымдасты-ру кезеңі
|
Оқушылармен амандасу. Түгендеу. Сабаққа дайындығын тексеру. Психологиялық дайындығын тексеру.
|
Мұғаліммен амандасу. Сабақта кім жоқ екенін анықтау.
|
2.Үй тапсырмасын тексеру кезеңі.
(10+1-2 мин)
|
Дәптерлерінен өткен тақырыптар бойынша тапсырмалар мен сұрақтарға жауаптарын тексереді. Кескін карталарын тексереді. Өткен тақырып бойынша келесі сұрақтарды қояды:
1. Қазақстанның биік тауларына қай таулар жатады?
2. Олардың орналасуын көрсет.
3. Жанатын пайдалы қазбаларға қандай түрлері жатады? Оның қандай кен орындары бар?
|
|
3. Жаңа тақырыпқа көшу кезеңі
|
Кіріспе сұрақтар қойылады:
1. Пайдалы қазбалар қанша топқа бөлінеді?
2. Рудалы және рудасыз пайдалы қазбалар дегеніміз не?
|
|
3. Жаңа тақырыпты меңгеру кезеңі.
|
Пайдалы қазбалардың топтарын еске түсіргеннен кейін рудалы және рудасыз түрлеріне тоқталып, сипттайды. Рудалы пайдалы қазбаларға темір, иарганец, хром, никель, алюминий, мыс, полиметалдар, алтын, ал рудасыз пайдалы қазбаларға асбест, фосфорит, тұз жататынын айтып кетеді. Мысалы, Жезқазғанда мыстың, ал Солтүстік Қазақстанда темірдің кен орындары ашылған. Рудалы п.қ. өз ішінде сирек кездесетін металдар деп бөлінеді. Оларға қай металдар жататынын оқушыларға анықтатады.
|
|
4. Жаңа тақырыпты бекіту
|
Тақырыпты бекіту ретінде оқушыларға өткен тақырыптағы сияқты (пайдалы қазбалар тақырыбы) кесте толтыру тапсырмасын беріп, ауызша карта бойынша сипаттау тапсырмасын береді.
|
|
5. Сабақты қорытындылау
|
1. Рудалы пайдалы қазбаларға қай п.қ. жатады? Сирек кездесетін металдарды ата. 2. Рудасыз пайдалы қазбаларға қай п.қ. жатады?
|
|
6. Бағалау кезеңі
|
Оқушылар сабаққа қатысу белсенділігіне қарай бағаланады.
|
|
7. Үй тапсырма беру
|
Мәтін соңындағы сұрақтармен жұмыс істеу.
|
|
Сабақ №18
Күні:
Сынып: 8
Тақырыбы: №3 сарамандық жұмыс.
Жер бедерінің, тектоникалық құрылысының, пайдалы қазбалардың арасындағы байланысы.
Мақсаттары:
Білімділік. Оқулықтағы жалпы географиялық және тақырыптық карталарды бір-бірімен салыстары отырып жер бедерінің ірі пішіндерінің жердің геотектоникалық құрылысы мен пайдалы қазбалардың арасындағы байланыстарды анықтау.
Дамытушылық. Жалпы географиялық, тақырыптық карталарды салыстырып, сәйкестендіру арқылы дағдылары мен икемділіктерін арттыру.
Тәрбиелік. Өз отаны туралы білімдерін тереңдете келе, отансүйгіштік қасиеттерін артыру, географиялық мәдениетке тарту. Қоршаған орта экологиясы туралы білім-тәрбие беру.
Сабақ түрі: аралас сабақ
Сабақты үйымдастыру формасы: фронтальді
Сабақты жүргізу әдіс-тәсілдері: репродуктивті, проблемалық
Құрал-жабдықтар: Қазақстанның физикалық картасы, тектоникалық және геологиялық карталар
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңдері
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушылардың іс-әрекеті
|
1.Ұйымдасты-ру кезеңі
|
Оқушылармен амандасу. Түгендеу. Сабаққа дайындығын тексеру. Психологиялық дайындығын тексеру.
|
Мұғаліммен амандасу. Сабақта кім жоқ екенін анықтау.
|
2. Тақырыпты бекіту кезеңі
|
1-тапсырма: Қазақстанның физикалық, тектоникалық, геологиялық және пайдалы қазбалары карталарын салыстыра төмендегі кестені толтырып, жер бедерінің ірі пішіндерінің жердің геотектоникалық құрылысы мен пайдалы қазбалардың арасындағы байланыстарды анықтаңдар.
Жер бедерінің ірі пішіндері
Қандай тектоникалық құрылымдар-ға жатады
Беткі қабаты қай эраның тау жыныстары-нан тұрады
Пайдалы қазбалар
Маңыз-ды кен орындары
Мезозой, кайнозой эраларының шөгінді жыныстары
Архей, протерозой эралары интрузивті, манмалық жыныстар
Каспий маңы ойпаты
Ежелгі платформа
Бор, неоген, тқрттік дәуірлер шөгінді жыныстарынан тұрады
Мұнай, газ, тұздар
2-тапсырма: кескін картадағы тектоникалық картаға Қазақстанның маңызды кен орындарын белгілеңдер
|
|
3. Сабақты қорытындылау кезеңі
|
Жалпы сабақтың кемшіліктері мен жетістіктерін айтады. Оқушыларды үзіліске жібереді.
|
|
Сабақ №19
Күні:
Сынып: 8
Тақырыбы: Қайталау сабағы
Мақсаттары:
Білімділік. Қазақстанның геологиялық даму тарихы мен тектоникалық құрылымдары, жазықтары, үстірттері, қыраттары, аласа таулы өлкелері және биік таулары тақырыптарын қайталау. Білімдерін бекіту.
Дамытушылық. Әртүрлі тақырыптық карталармен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыруды дамыту. Карта бойынша тауларға сипаттама беру дағдыларын қалыптастыруды одан әрі жалғастыру.
Тәрбиелік. Отаны туралы білімдерін тереңдете келе, отансүйгіштік қасиетін арттыру, географиялық мәдениетке тарту.
Сабақ түрі: қайталау сабағы
Сабақты үйымдастыру формасы: фронтальді
Сабақты жүргізу әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап
Құрал-жабдықтар: Қазақстанның физикалық картасы, тектоникалық және геологиялық карталар.
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңдері
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушылардың іс-әрекеті
|
1.Ұйымдасты-ру кезеңі
|
Оқушылармен амандасу. Түгендеу. Сабаққа дайындығын тексеру. Психологиялық дайындығын тексеру.
|
Мұғаліммен амандасу. Сабақта кім жоқ екенін анықтау.
|
2. Тақырыпты бекіту кезеңі
|
Өткен тақырыптарды бекіту үшін келесі тапсырмаларды береді:
1. Геохронологиялық кестені айтып беру.
2. Қазақстанның геологиялық даму тарихын физикалық карта бойынша толық сипаттау.
3. Қазақстанның физикалық картасынан тектоникалық құрылымдарды көрсетіп, сипаттау.
4. Қазақстанның физикалық картасы бойынша геологиялық құрылысын сипаттау.
5. Қазақстанның физикалық картасы бойынша Қазақстанның пайдалы қазбалары мен олардың кен орындарын көрсету.
|
Осы тапсырмаларды оқушылар өздігінен орындап, тақтаға шығып, картаның көмегімен жұмыс істейді.
|
3. Сабақты қорытындылау
|
1. Қазақстанның жер бедері қандай күштердің әсерінен қалыптасқан?
2. Жер бедерінің ерекшелігі неде?
|
|
4. Бағалау кезеңі
|
Сабақ барысында тапсырмаларды орындауда картамен жұмыс істеу деңгейіне қарай бағаланады.
|
|
Сабақ №20
Күні:
Сынып: 8
Тақырыбы: Қазақстанның климаты.
Климат қалыптастырушы факторлар. Күн радиациясы
Мақсаттары:
Білімділік. Оқушыларға Қазақстан климатының ерекшеліктерін түсіндіру. Климат құрушы факторлар туралы білімдерін жүйелеу және «күн радиациясы» ұғымын қалыптастыру. Күн радиациясының түрлерімен (тура, шашыранды, жиынтық) таныстыру. Қазақстан аумағында күн радиациясының таралу заңдылықтарын түсіндіру.
Дамытушылық. Қазақстан аумағындағы жиынтық күн радиациясының картасы мен физикалық картасын салыстырып, сәйкестендіру арқылы икемділіктері мен дағдыларын дамыту..
Тәрбиелік. Өз отаны туралы білімдерін тереңдете келе, отансүйгіштік қасиеттерін артыру, географиялық мәдениетке тарту.
Сабақ түрі: аралас сабақ
Сабақты үйымдастыру формасы: фронтальді
Сабақты жүргізу әдіс-тәсілдері: репродуктивті, проблемалық
Құрал-жабдықтар: Қазақстанның физикалық картасы, Қазақстан аумағындағы жиынтық күн радиациясының картасы
Негізгі ұғымдар: климат, климат қалыптастырушы факторлар: географиялық ендік, ауа массалары, климатқа мұхиттар мен ағыстардың, жер бедері мен биіктіктің әсері
Номенклатура:
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңдері
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушылардың іс-әрекеті
|
1.Ұйымдасты-ру кезеңі
|
Оқушылармен амандасу. Түгендеу. Сабаққа дайындығын тексеру. Психологиялық дайындығын тексеру.
|
Мұғаліммен амандасу. Сабақта кім жоқ екенін анықтау.
|
2. Жаңа тақырыпқа көшу кезеңі
|
Бұрынғы өткен сыныптарды еске түсіру сұрақтары:
1) Климат дегеніміз не? Ол қандай климат құрушы факторларға тәуелді? Климаттың қалыптасуына географиялық ендік пен жер бедерінің ролі қандай?
2) Қазақстан қандай климаттық белдеуде орналасқан? Қазақстан аумағының мұхиттардан алыс орналасуы оның климатына қалай әсер етеді?
|
1) Климат дегеніміз ауа райының көп жылдар бойы қайталанып отыратын типі. Ол жер бедерінің сипаты, мұхиттардың ықпалы, географиялық ендік, ауа массаларының қозғалысы және адам әрекетіне байланысты қалыптасады.
2) Қазақстан қоңыржай климаттық белдеуінің оңтүстігінде орналасқан. Қазақстанның 4 мұхиттан алшақ жатуы оның континенттік климатының басым болуына әкеледі.
|
3. Жаңа тақырыпты меңгеру кезеңі.
|
Сұрақтарға жауап ала отырып, оқушыларды климаттың қалыптасу себептерін, климат құрушы факторлар арасындағы себеп-салдар байланыстарын ашуға үйретеді. Қазақстан климатының ерекшелігіне сипаттама береді: Қазақстан климаты шұғыл континентті, Қазақстан климатының қалыптасуына негізгі үш фактор әсер етеді: күн радиациясы, атмосфера циркуляциясы, төсеніш бетінің сипаты.
Оқушыларға сұрақ қояды: Жер бетіндегі тіршілік үшін күннің қандай ролі бар? Күн радиациясы ұғымына анықтама беріп, өлшем бірлігін айтады: Радиация дегеніміз не?
|
Мұғалімнің әңгімесін тыңдап, қажеттілерін жазып отырады. Түсінбегендерін сұрап, сабаққа қатысып отырады.
Сұраққа жауаптары: Күннің Жер үшін энергияның негізгі көзі екенін, Күн жер бетін, суды, мұхиттарды қыздырып, күн сәулесінің әсерінен өсімдіктерге фотосинтез процесі жүреді.
Оқушылар Қазақстан климатына негізгі 3 фактор: күн радиациясы, атмосфера циркуляциясы, жердің төсеніш бетінің әсер етуінен қалыптасатынын анықтайды. Кейін күн радиациясы – ол күннен жер бетіне түсетін сәулелі қуат екендігін айтады, өлшем бірлігі Дж/м2 анықтайды.
1. Күн радиациясының түрлері: а) тура күн радиациясы, шашыранды радиация, жиынтық радиация, жұтылған радиация, шағылысқан радиация.
Күн радиациясы түрлері туралы сызбанұсқа:
Тура күн радиациясы Шағылысқан к.р.
Жиынтық к.р.
Шашыранды к.р. Жұтылған к.р.
2. Күн радиациясының географиялық ендікке байланыстылығын анықтайды
3. Күн радиациясының атмосфераның мөлдірлігіне және жыл мезгілдеріне байланысты таралу заңдылықтарын анықтайды.
|
4. Жаңа тақы-рыпты бекіту кезеңі
|
Күн радиациясының географиялық ендік бойынша таралуынды оқулықтың 84-85 беттеріндегі Қазақстан аумағының жиынтық күн радиациясы картасымен жұмыс істеуге тапсырма береді:
1. Картадан Петропавл, Астана, Қарағанды, Жезқазған, Тараз және Шымкент, қалаларының жиынтық күн радиациясының мөлшерін анықтаңдар.
2. Қазақстан аумағындағы 66° меридиан бойынша оңтүстіктен солтүстікке қарай жиынтық радиация мөлшері қалай өзгереді?
3. Бір ендік бойында орналасқан Алматы және Владивосток қалаларында жиынтық радиацияның мөлшері не себептен әр түрлі?
4. Алынған фактілерді пайдалана отырып жиынтық радиацияның таралу заңдылықтары туралы қорытынды шығарыңдар.
|
Тапсырмалардың орындалуы: 1. Птеропавл қаласында жиынтық күн радиациясының мөлшері 100 ккал, Астанада 100-110 ккал шамасында, Қарағандыда 110-120 ккал, Жезқазғанда 120-130 ккал, Таразда 130-140 ккал, Шымкентте 140-150 ккал-ден астам. 2. Оңтүстіктен солтүстікке қарай жиынтық күн радиациясының мөлшері артады. 3. Владивосток мұхит жағалауында орналасқандықтан атмосфераның жоғарғы қабаттарында бұлттар көптеп шоғырланады, олар күн сәулесінің түсуіне кедергі жасап, жиынтық күн радиациясының мөлшері Алматыдағыға қарағанда аз болады. 4. жалпы күн радиациясының түсуі оңтүстіктен солтүстікке қарай артады, ол географиялық орнына да тәуелді болады.
|
5. Сабақты қорытындылау кезеңі
|
1.Қазақстан климатының қалыптасуына қандай факторлар әсер етеді?
2. Күн радиациясының түрлері қандай?
|
1. Қазақстан климатының қалыптасуына күн радиациясы, атмосфера циркуляциясы және жердің төсеніш беті әсер етеді.
2. Күн радиациясының тура, шашыранды, жиынтық, жұтылған, шағылысқан түрлері болады.
|
6. Бағалау кезеңі
|
Сабақ барысында белсенді қатысып отырған және картамен жұмыс істеген оқушылар бағаланады.
|
Бағаларын тыңдап, ескертулері болса, мұғалімге айтып, күнделіктеріне қойдырады.
|
7. Үйге тапсырма беру кезеңі
|
Кескін картаға жиынтық күн радиациясын түсіру.
|
Күнделіктеріне үй тапсырмасын жазып алады.
|
Достарыңызбен бөлісу: |
