Баумоль-Тобин үлгісі – бұл адамдардың өздеріне қажетті қолма-қол ақша сомаларының мөлшерін осы сомаға банктің алынбаған пайызы түріндегі шығындары мен банкке барып келу уақытын үнемдеуді бағалаумен болатын шығындарды саыстырумен байланысты ақшаға сұраныстың ерекше үлгісі.
Баумоль-Тобин үлгісі қолма-қол ақшаның трансакциондық және альтернативтік шығындарын ескере отырып, нақты кассалық қалдықтардың оңтайлы мөлшерін қалай анықтауға болатындығын түсіндіреді. Бұл үлгіні АҚШ экономистері Уильям Баумоль (1922 жылы туылған) мен Джеймс Тобин (1918-2002, Нобель сыйлығының лауреаты) өзара тәуелсіз ұсынды.
Баумоль-Тобин үлгісі қолма-қол ақшаның артықшылықтары мен кемшіліктерін талдайды. Негізгі артықшылығы: егер индивид тауар сатып алуға қажетті ақшасын қолында ұстаса, онда банкке барудың қажеті жоқ. Негізгі кемшілігі: егер индивид мәміле жасау үшін ақшасын қолында ұстаса, онда ол сол ақшаны банкке депозитке салып, оның үстінен пайыз алу мүмкіндігінен айырылады. Баумоль-Тобин үлгісін нақты түсіндіру үшін мынадай үш жағдай қарастырылады (6.2-6.4-суреттер).
