Абай жолы. 4 кітап
жүктеу/скачать 0,78 Mb.
|
Абай жолы. IV кітап
| Алтыншы тарау
I Абай Әйгеріммен Аралтөбені қыстайды. Оңаша. Кітап, өлең, еңбек соңында. Бала шәкірттер Абай өлеңдерін оқиды. Қаладан әуелі Әбіш келеді. Кейін Самарбай Ақшоқыға бара жатып, жолдан соғады. Үшінші Әлпейім келеді. Абайдың айтуымен медресені тастап, Тақырдың бойына барып егін егіп, еңбек сауатын кәсіпші болып алған. Осы үш жолаушы бірден екі түрлі хабар айтып келеді. Біреуі: биыл жұт болады деп қауіп етуші көп. Тоғай бойында, Қарқаралы, Өскемен жағында, Көкпекті, Тарбағатайда жұт басталған. Жолдағы Көкеннің елі де бүрісіп отыр. Қалада және де ауыртпалық бар. Астық аз, азық қымбаттаған. Базарда қайыршы көп. Орыстың переселендерінен шыққан қайыршы көп. Қала жұмысшылары, кедейлері кәсіп таба алмай қысылып отыр. Базарға нан түсуі сиреген. Кей үй шай қойып беруге де шамасыз. Бұл – бір хабар. Екінші: Абайға қатты жұбанышты қуаныш хабар. Ол – Марат туралы. Алты дуанның шербешнайы болыпты. Сонда Мағаштың білгірлігі, әділдігі, мінезділігі жұрттан асыпты. Шұбар, Әзімбай, Оразбай баласы Медеу, Жиренше балалары қызғаныш етеді екен. Бірақ Мағаш олардан сонағұрлым биік, қасиетті, алдына Семей емес, талай алыс ояздардың нелер үлкен дауы келіп, дауа тауып жатыр дейді. Бірақ ең соңғы хабар әкелуші Самарбай молда Мағаштың өзінен әкесіне хат әкеліп, ол Абайдың қалаға келуін сұрайды. Науқасқа айналып бара жатқан сияқты. Доктормен, әкесімен ақылдаспақ. Самарбайдың өзі көріпті. Бір билікті Мағаш төсекте жантайып жатып, айтып жатыр екен. Өңі жүдеу көрінеді. Абай тыныштығы кетіп, тағы да қабат қаза көрем бе деп, Әбіш есіне түсіп, үйықтай алмай шошынады. Асығып қалаға тартады. II Абай қалада. Абай соны қарата келген. Павловпен ақылдасады. Павлов өзінің жақсы танысы Станов докторды әкеледі. Мағаш науқасы қауіпті. Ол туберкулезге айналып барады. Павлов орыс кедейінің халін айтады. Патшалыққа айрықша ош, ызалы күйді білдіреді. Биыл Россиядағы ашаршылық пен крестьяндар көтерілісіне жұрт көңілін алаң ету үшін Жапониямен соғысқалы тұр. Бұнысы оңбағандық. Жеңілсе, сол рахат болар еді дейді. Қайғылы Абайға бұл бір сәт өзін өзгеше еліктірген хабар әкеледі. Абай сол алаң болған көңілмен Дәрмен, Шұбар отырғанда және елден келген көп адамдар көзінше "алда қызық дүние бар" дейді. "Бірақ оған жетуге бұйрық жоқ, мен ол дүниені көрмеймін" – дейді. Станов доктор Абайға өзінің соңғы байлауын айтады. "Мағаш елге қайтсын, алып қайтыңыз" дейді. Шошынып, қатты қайғы басқан Абай ауру баласын алып, он шақты шанамен елге қайтады. III Қыс аяғы жақындаған. Бірақ қатты жұт. Жылқы ақ қар басқан ит жондай жүдеп, әлсіреп біткен. Құлағалы, әруақтай боп тұрған, жүні, түрі үрпиіп ұзарып кеткен арық жылқылар. Боран. Жылқышы аш. Астындағы ат арық. Ыға алмай құлап жатқан жылқыларға қасқыр шабады. Бір топ жылқыға ұялас он екі қасқыр тобы, тағы бір жерде, тағы бір қос маңында кісіней алмай, адамнан қорған тілей алмай, қырылып жатқан қалың жылқыға жиырма қасқыр араласады. Боран. Үш күн боран. Енді ол қыстаудан көшу керек. Көштер кеткен. Абай Мағаштың зиратына Баймағамбет пен Мағаштың, Әбіштің өңшең жетім қалған, жетім жас балаларымен екі арбамен келеді. Жұрт жылап, құран оқып, қоштасып шығып кеткен соң, Абай қабір басында жалғыз отырып қалады. Қанша отырғаны белгісіз. Жалғыз. жүктеу/скачать 0,78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|