Дауыс бұзылуы органикалық және функционалдықболып бөлінеді. Бұндай бөлінуі арнайы емдеу мен логопедиялық жұмыстың тәсілдерін іріктеп алу үшін маңызы бар. •Функционалды бұзылу /көмейкейдің уақытша өзгеруімен байланысты/, сондықтан түзету жұмысының барысында дауыс бұрыңғы дұрыс қалпына келеді. •Органикалық бұзылуда көмейкейдің құрылысындағы: дауыс шымылдығындағы және жалғамалы құбырындағы өзгерістердің тұрақталып қалатындығы байқалады. Түзету жұмысында логопед дауыстық қатынас қызметін ойдағыдай қалпына келтіреді, бірақ қанша дегенмен де дауыстық сапасына бұрыңғы қалпына едәуір айырмашылығы болады.
Көмейдің парез және салдануында дауысты қалпына келтіру жолдары
Төменгі көмей жүйкесінің зақымдалуының салдарынан көмейдің қозғалыс функциясы шектеулі болады, ал зақымдалған жағындағы дауыс қатпары мүлдем қозғалмайды. Фонациямен қатар физиологиялық және фонациялық тыныс алуы бұзылады. Көмейдің салдануында оның қимыл функциясын қалпына келтіру мүмкін емес. Дауысты қалыптастыру үшін дауыс аппаратының компенсаторлы механизмін іске қосатын функционалды жаттығулар пайдаланылады. Бұндай жаттығулар көмейдің сау жағының қозғалуын максимальді түрде ұлғайтып, ал салданған жағында дауыс қатпарының қимыл функциясын жартылай болса да қалыптастыруы қажет. Сонымен қатар физиологиялық және фонациялық тыныс алуын да қалыптастыру керек. Көмейдің қимыл функциясын белсендіруге арналған жаттығулары тыныс алуды нормаға келтірумен үйлеседі, өйткені олардың арасында физиологиялық байланыс орнаған. Сабақ «ерін гармонына үрлеу» жаттығуынан басталады. Бір нотада ауаны ішке тартып және сыртқа шығара отырып жай, ұзақ үрлеу қажет.
Жазбаша сөйлеу тілі ұғымы
Дислексия белгілері және классификациясы
Дисграфияны логопедиялық түзету жұмыстары
Дисграфия мен дизорфографияны ажырату критерилері
Жазу үрдісінің психофизиологиялық құрылымы
Жалпы сөйлеу тілі дамымауы сипатттама
Мектеп жасына дейінгі ЖСТД балалардың пси-пед сипаттама
ЖСТД балаларды тексеру
Қосымша бұзылыстары бар балалармен логопедиялық жұмысты ұйымдастыру