«Агрономияның барлық міндеттері, егер олардың мәнін байыбына жете ұғынсақ, өсімдіктердің дұрыс қоректену жағдайларын анықтап, дәл жүзеге асыру болып табылады», деп тұжырымдалған


-кесте. Кейбір ауыл шаруашылық дақылдарына арналған топырақ қоректік режимінің қолайлы мәндері



жүктеу/скачать 1,58 Mb.
бет83/86
Дата06.06.2022
өлшемі1,58 Mb.
#146128
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   86
Байланысты:
Агрохимиялык зерттеулер адистемеси эл китап

54-кесте. Кейбір ауыл шаруашылық дақылдарына арналған топырақ қоректік режимінің қолайлы мәндері



Дақыл және топырақ

Y

Х1

Х2

Х3




Май бұршақ,

33-36

26-31

6,40-

280-310




шалғынды қара-қоңыр

6,65
















Қант қызылшасы,

560-600

35-40

6,60-

420-450




ашық қара-қоңыр

6,80
















Сүрлемдік жүгері,

560-580

30-35

6,60-

475-490




ашық боз

6,75
















Жоңышқа,

350-360

35-40

6,50-

480-500




ашық боз

6,65
















Фосфор тыңайтқышының қолайлы нормасын математикалық тәсілдерді қолдану арқылы анықтауда топыраққа енгізілген тыңайтқыштың өлшемінің өсімшесін білу керек. Ашық боз топыраққа күзде 100 кг Р2О5 бергенде көктемге қарай жыртылатын қабаттағы 1 кг топырақта жыл-жымалы фосфор мөлшері 9,1 мг-ға, Са-РI қосылысы 12,5


мг-ға, ал Са-РII шамасы 19,7 мг-ға артты. Ашық қара-қоңыр топыраққа күзде берген 100 кг Р2О5 көктемде 1 кг топырақта


жылжымалы фосфорды 7,6 мг-ға, Са-РI қосылысын 9,2 мг-ға, Са-РII фосфатын 14,2 мг-ға көтерген.


Фосфор тыңайтқышының нормасы мен топырақтағы фосфор қосылыстарының жеке турлерінің артуының арасындағы сандық байланысты У= а + bх теңдеуінің көмегімен анықтайды. Бұл теңдеудегі регрессия коэффициенті «b» фосфор тыңайтқышының бір өлшемі


топырақтағы фосфаттардың жеке түрлерінің қанша бірлікке артатынын көрсетеді. Ашық боз топырақ үшін b=0,091-0,097, шалғынды қара-қоңыр және шалғынды боз топырақтарда b=0,082-0,132, ашық қара-қоңыр топырақта b=0,072-0,142

мәніне сәйкес келеді.


Жоғарыда келтірілген мәліметтерді пайдалана отырып бір гектар егістікке берілетін фосфор тыңайтқышының қолайлы мөлшерін анықтау үшін мына формуланы қолдануға бола-ды:
Н=

100 • (Рк – Рб)













К










мұнда,

























Н

– топырақта қажетті фосфор деңгейін қалыптастыру




Рқ

үшін бір гектар егістікке берілетін Р2О5

мөлшері , кг;




– бір кг топырақ құрамындағы Р2О5–нің қолайлы







мөлшері, мг;
















Рб

– бір кг топырақ құрамындағы Р2О5–нің бастапқы







мөлшері, мг;
















  • – егістікке 100 кг Р2О5 енгізгенде бір кг топырақта Р2О5 қанша мг-ға артатынын білдіретін көрсеткіш.

Бір кг топырақта жылжымалы фосфордың бастапқы мөлшері 15 мг болған жағдайда ашық қара-қоңыр топыраққа қант қызылшасына 265-330 кг Р2О5, шалғынды боз топыраққа осы дақылды өсіру үшін 360-450 кг Р2О5, май бұршақ өсіруге арналған шалғынды қара-қоңыр топыраққа 135-195 кг Р2О5, сүрлемдік жүгері себілетін боз топыраққа 165-220 кг Р2О5 қолдану жылжымалы фосфор мөлшерін қолайлы деңгейге жеткізеді.


Сонымен жоғарыда көрсетілген ғылыми деректер ауыл шаруашылық дақылдарынан болжамдалған өнім алу-да математикалық тәсілдерді қолдану тыңайтқыштардың қолайлы нормасын анықтау үшін маңызды екенін білдіреді.



246 247


Бақылау сұрақтары:



  1. Тыңайтқыштың мөлшері (доза) дегеніміз не?




  1. Тыңайтқыш мөлшерін анықтаудың негізгі принциптерін атаңыз?

  2. Минералдық тыңайтқыштардың мөлшерін (доза-сын) анықтау әдістері.

  3. Егістік тәжірибелер нәтижелері бойынша минералдық тыңайтқыштардың мөлшерін анықтау принциптері

  4. Егістік тәжірибелер негізінде анықталған тыңайтқыш мөлшерлерін пайдалану кезінде ескерілетін жағдайлар.

  5. Жоспарланған өнім жинауға арналған минералдық тыңайтқыш мөлшерін анықтауда ескерілетін негізгі көрсеткіштер.




  1. Минералдық тыңайтқыштардың мөлшерін есептеу әдісмен анықталған кезде қандай көрсеткіштер ескеріледі?

  2. Жоспарланған қосымша өнімге арналған минералдық тыңайтқыш мөлшерін есептеу әдістерін ұсынған ғалымдар.

  3. Жоспарланған қосымша өнім жинауға арналған минералдық тыңайтқыш мөлшерін анықтау үшін қажетті негізгі көрсеткіштер.




  1. Агрохимиялық зерттеулерде математикалық әдісті алғаш рет ұсынған ғалым, бұл әдісті қандай мақсатта қолданады?




  1. Ауыл шаруашылық дақылдарына қолданылатын тыңайтқыштардың мөлшерлеріне байланысты өнімділік модельдерін анықтауда қандай көрсеткіштерді ексеру ке-рек?


көрсеткіші

∞

19,50

8,53

5,63

4,36

3,67

3,23

2,93

2,71

2,54

2,40

2,30

2,21

2,13

2,01

1,92

1,84

1,78

1,73

1,69

1,65

1,62

1,51

1,39

1,28

1,00




40

19,47

8,60

5,71

4,46

3,77

3,34

3,05

2,82

2,67

2,53

2,42

2,34

2,27

2,16

2,07

1,99

1,93

1,89

1,85

1,81

1,79

1,69

1,59

1,51

1,40







19,44












































































ҚОСЫМША ДЕРЕКТЕРдәрежесініңмәнінесәйкес5%-дық деңгейдегі F

20

8,66

5,80

4,56

3,87

3,44

3,15

2,93

2,77

2,65

2,54

2,46

2,39

2,28

2,19

2,12

2,07

2,02

1,99

1,96

1,93

1,84

1,75

1,68

1,57




12

19,41

8,74

5,91

4,68

4,00

3,57

3,28

3,07

2,91

2,79

2,69

2,60

2,53

2,42

2,34

2,28

2,23

2,18

2,15

2,12

2,09

2,00

1,92

1,85

1,75




10

19,39

8,78

5,96

4,74

4,06

3,63

3,34

3,13

2,97

2,86

2,76

2,67

2,60

2,49

2,37

2,35

2,30

2,26

2,22

2,19

2,16

2,07

1,99

1,92

1,83




8

19,37

8,84

6,04

4,84

4,15

3,73

3,44

3,23

3,07

2,95

2,85

2,77

2,70

2,59

2,51

2,45

2,40

2,36

2,32

2,29

2,27

2,18

2,10

2,03

1,94




7

19,36

8,88

6,09

4,88

4,21

3,79

3,50

3,29

3,14

3,01

2,92

2,84

2,77

2,66

2,58

2,52

2,47

2,43

2,39

2,36

2,34

2,25

2,17

2,10

2,01




6

19,33

8,94

6,16

4,95

4,28

3,87

3,58

3,37

3,22

3,09

3,00

2,92

2,85

2,74

2,66

2,60

2,55

2,51

2,47

2,44

2,42

2,34

2,25

2,19

2,09




5

19,30

9,01

6,26

5,05

4,39

3,97

3,69

3,43

3,33

3,20

3,11

3,02

2,96

2,85

2,77

2,71

2,66

2,62

2,59

2,56

2,53

2,45

2,37

2,30

2,21




4

19,25

9,12

6,39

5,19

4,53

4,12

3,84

3,63

3,48

3,36

3,26

3,18

3,11

3,01

2,93

2,87

2,82

2,78

2,74

2,71

2,69

2,61

2,52

2,46

2,37





жүктеу/скачать 1,58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   86



©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет