Қалыптасқан қазақстан 2050 стратегиясы

В своей первой леющи Крымбек Елеуович подробно остановился на задачах, которые должны решить для себя молодые специалисты, чтобы к 2050 году Казахстан достиг тех вершин, о которых говорил Президент. В первую очередь это правильный выбор профессии. Во вторую - освоение новых, в том числе информационных технологии.

И вот вторую лекцию доктор политических наук аким области Крымбек Кушербаев целиком посвятил значению Всемирной паутииы в современной жизни.

Зародившись в виде эксперимента, Интериет уже завоевал всеобщее признание. Президент страны поставил перед молодыми глобадьные задачи: учиться, проявлять интерес к иовым наукам, осваивать новые технологии, каждый день совершенствовать свое мастерство. А государство должно создать все условия для молодых спецалистов.

Не только с каждым днем, но и с каждым часом растет число пользователей Интернета. Благодаря Интернету мы получили площадки для свободного общения, обмена опытом, в любой момент можем получить информацию, в том числе об интересных и выдающихся людях. Интернет создал мир виртуальный, который как зеркало отражает мир физический. Но в то же время мир физический и виртуальный существуют как параллельно, так и самостоятельно ивзаимосвязано. Наряду с массой положительных моментов Ингернет стал инсгруменгом шантажа посредством сбора компреметирующей информации, различных мошенничеств и хакерских атак. Мир борется с этой новой формой преступности.

Благодаря Интернету стираются границы между государствами и культурами. Поэтому на первое место выходят проблемы общесгвенной безопасности и культуры Интернет-сообщества, а также развития он-лайн дипломатии и защиты личной информации.

На данный момент число Интернет- пользователей выросло с 350 миллионов до 2 миллиардов человек. Количество же пользователей сотовых телефонов увеличилось с 750 миллионов до 5 миллиардов. В настоящее время данный показатель составляет 6 миллиардов человек.

Через 5-10 лет число Ингернет-пользователей составит 8 млрд. человек, то есть, практически все население земли. Даже в отдаленных населенных пунктах встанет доступнее обычной сотовой связи. Поэтому каждый человеқ, должен стремиться освоить Ингернет. Гордон Мур - один из специалистов в сфере высоких технологий, считает, что число компьютерных процессоров увеличиваются в 2 раза в каждые 18 месяцев. Компьютер, который был произведен в 2025 году, станет быстрее нынешных суперкомпьютеров в 64 раза. Новые технологии порождают новые методики и предметы. Сейчас вся информация в считанные минуты расходится по оптико-волоконным кабелям. По подсчетам Мура, объем трафика, проходящеғо по оптико-волоконному кабелю, увеличивается в 2 раза каждые 9 месяцев. Таким образом, жить в XXI веке - это значит жить в ногу с современными технолошями и Интернетом. Если раньше бабушки и дедушки учили внуков делать уроки, теперь внуки должны научить бабушек и дедушек работать на компьютере и использовать Всемирную паутину.

Особый акцент сделал аким области на формировании казахскоязычного контента.Такая знаменитая Интернет-энциклопедия как "Wikipedia" и "Гугл-переводчик" здают условия развитию всех известных языков мира. Wikipedia" функционирует на 285 языках. Более 37 миллионов статей отвечают на вопросы типа "Кто? Что?". Авторами статей являются, обыкновенные пользователи, неравнодушные к развитию знаний и науки на своем языке, а не специально созданные редакции.

В "Wikipedia" более миллиона статей написаны на 7 языках, более 100 000 - на 45 языках. Получается, сейчас в мире насчитывается всего лишь порядка 50 языков с развитыми наукой и знаниями. "Гугл-переводчик " производит бесплатный и свободный перевод на 64 языках. Благодаря этому инструменту пользователям доступен перевод словосочетаний, целых статей и книг, или веб-сайтов. Поскольку перевод осуществляет машина, то навряд ли его можно назвать идеальным. Но хотя бы можно понять обнщй смысл текста..

К сожалению, казахский язык нельзя поставитъ в ряд тех языков, которые получили свою прописку на платформе " «Гугл-переводчик". Наши пользователи безосновательно обвиняют в этом государство, поскольку ни одно государство не занималось продвижением 64 языков в "Соо£Іе-переводчике" и не принимало по этому поводу специальных программ.

Призываю и вас, молодых, перспективных креативных принятъ самое активное участие в этой работе. Каждый, кто считаег себя патриотом своего языка, войдя в Гугл- переводчик", должен перевести хотя бы одно предложение и ввести туда. Если у языка появятся миллион предложении с переводом на казахском языке, то машина создасг алгоритм казахского языка. «Гугл-переводчик" превратился в естественную платформу по сортировке языков. Если у языка есть носители н последователи, то языки сортируются и начинают ориентироваться на жизнь в новых условнях. По подсчетам ученых-языковедов, в мире насчигывается порядка 6000 языков. Эго данные на вторую половину двадцатого столетия. В настоящее время конкурентоспособными на мировой арене являются лишь 285 языков. И лишь у семидесяти из них есть весомая поддержка. В таких сложных, но справедливых условиях сортируются перспективные языки, способные в будущем перейти на новую ступень развития и конкуренции. Мы должны превратить казахский язык в передовой инструмент развития нашей культуры, современных информационных технологии, формирования народа под знаменем национальных приоритетов, превратить казахские традиции в привлекательную платформу для стран-соседей. Результатом обращения к патриотам родного языка явилось то, что лишь за 2 года количество стагей в "Wikipedia" на казахском языке увеличилось с 7 до 200 тысяч. Благодаря этому количество ежемесячно просматриваемых казахско язычных сайтов увеличилось с 200 тысяч до 10 миллионов, в рейтинге языков мы поднялись со 127-го на 29-е место. Другими словами, спрос на казахскоязычную информацию и содержание очень высок. Необходимо лишь сформироваггь деловую среду, которая бы систематично занималась этим. К сожалению, нынешнее состояние казахстанского Интернета и казахскоязычных веб-сайтов трудно назвать удовлетворительным. Достаючно сказать, что из десяти наиболее просматриваемых казахстанцами веб-сайтов нет ни одного отечественного.

Подробно остановился аким области на проблемах развития он-лайн журналистики, поскольку сейчас СМИ и медиасфера начинают уступать блогерам и он-лайн медиа-ресурсам, также влиянию на людей социальных сетей.

Эти сети не только позволяют участникам свободно общаться, дискуссировать, но, зачастую влияют и на глобальные решения прави тельств целых государств. Поэтому необходимо принимать решения, позволяющие регулировать политические процессы происходящие в Интернет-пространстве, поскольку уже сейчас Интернет называют пятой властью. Начавшееся подвоздействием социальной сети Фейсбук несколько лет назад революции на Ближнем Востоке постепенно переросли в гражданскую войну. После данных событий всеобщее восхваление Интернета утихо, но стихают споры о том, полезен или вреден Интернет.

Глава региона также остановился на новых изобретениях в компьютерной индустрии, рассказал о книге социолога Тила Постмана «Технополия».

В ходе лекции Крымбек Кушербаев призвал молодежь, особенно выпускников вузов, относится ответственно к технологиям, динамично и широко входящим во все сферы жизнедеятельности. Темп современной жизни чрезвычайно высок, новинки, которые необходимо еще изучить, появляются каждый день. Различных возможностей и рисков на этом пути множество.

Интернет - очередная ступень развития эволюции человеческого общества. Каждый новый период в развитии общества приходит намного быстрее предыдущего. В ближайшем будущем распространение информационных технологий остановить будет невозможно. Как невозможно будет сказать, кто и когда возьмет на вооружение эти технологии. Мы должны быть готовы ко всем рискам двадцатъ первого века.

Ректор КГУ Клышбай Бисенов поблагодарил доктора политаческих наук Крымбека Кушербаева за столь увлекательную лекцию и предложил студентам задавать вопросы. Отметим сразу, что если на первой лекции их была задано ровно три, то после второй в три раза болыпе. Порадовало и то, что вопросы относились напрямую к теме прослушанной лекции.

Нурбек Акмагамбетов спросил акима области о том, как скоро Интернет появится в самых отдаленных аулах. По мнению акима области, эта проблема решается комплексно по всему Казахстану. Ведь ее решение зависит не только от местных акиматов но и от Интернет-провайдеров, ведь именно они устанавливают необходимое оборудование.

Меруерт Жалимбетова поинтересовалась, насколько сейчас учебные учреждения области оснащены Интернетом. Как отметил Крымбек Елеуович, по области все школы подключены к Интернету, то есть, оснащенность средних учебных заведений составляет 100 процентов. А вот профессиональные колледжи и лицеи, а также вузы оснащены на 80 процентов. В этом плане будет вестнсь соответствующая работа.

Абылай Сабынбаев спросил о том, включена ли молодежь в концепцию развития области, принятую командой нового акима, о том, какие выбирать профессии, чтобы быть востребованным на рынке труда.

О том, включена ли молодежь в концепцию развития нашей области, каждый может узнать напрямую из источника. Концепция находигся в открытом доступе на сайте областного акимата.

Конечно, любое общество делает ставку на свое подрастающее поколение. «Наша стратегия - ваша стратегия. Наши планы – ваши планы»- отметил аким отвечая на вопрос Аблая. На рынке труда сейчас востребованы инженеры и технологи. В нашем регионе будет развиваться космический туризм, созданы металлургический и горнодобывающий кластеры, предпологается создать 5000 рабочих мест.

Будущая журналистка Акнур Нурекешова спросила акима о том, что он думает о переходе государтсвенного языка на латинницу, и какие трудности ждут нас на этом пути. Крымбек Елеуович ответил, , что переход на латинину будет осуществлятся в2015 году. Мы должны быть готовы к этому. Таковы требования времени. Английский язык – язык экономики. А наша молодежь получит дополнительный стимул к изучению ангийского языка». Да в Интернет –пространстве английский язык, и языки, использующие латиницу, являются передовыми.

В качестве примера К.Кушербаев привел случай с президентом Америки Аврамом Линкольном, Ему предложили поднять государственный флаг на флагштоке. Рост Линкольна был около двух метров, поэтому не исключалась вероятность того, что флагшток мог сломаться из-за давления на него со стороны высокого гостя. Не смотря на это Линкольн сказал: «Флаг-то я подниму, а остальное должны сделать вы сами».

Так и наш Казахстан. Государство делает для молодых все возможное, остальное должна сделать сама молодежь.

//Кызылорда таймс.-2013.- 6 июня.- С.3

Бүгінгі әңгіме де жастардың білім мен технологияны күнделікті өмірде шебер де тиімді пайдалана білуіне ықпал ету мақсатын көздейді. Нақтырақ айтсақ, тақырыбымыз – мүмкіндіктері күн сайын кеңейіп, экономика, ақпарат, ғылым мен білім, жалпы әлеуметтік саланың дамуына ықпалы артып, жеке адам мен қоғамның қауіпсіздігіне деген әсері күшейіп келе жатқан, Өздеріңіз күнделікті қолданатын Интернет жайында болмақ.

Осыдан оншақты күн бұрын ғана Гуглдың негізін қалаушылардың бірі, әрі оның басшысы Эрик Шмидтың “Жаңа сандық дәуір” атты кітабы жарық көрді. Интернеттің ықпалы бар барлық саланың мамандары асыға күткен бұл кітап – Интернет пен оның төңірегіндегі технологияларды сараптай келе, қоғам, мемлекет пен бизнестің болашағына жаңа көзқарас ұсынады.

Шмидтың айтуынша, адамзат Интернетті өз қолымен жасаса да, оның табиғаты мен болмысын терең түсінбейді. Бір кездері үлкен бөлмеге әрең сиятын бір компьютер мен екінші тура сондай компьютер арасында байланыс орнатып, шағын ғана ақпарат жеткізу үшін жасалған құрал еді. Енді, міне, кез келген жерден табылатын, мүмкіндігі шексіз тарихта бұрын-соңды болмаған ерекше құбылысқа айналды. Ол әр секунд сайын көлемі өсіп, мазмұны өзгеріп, тоқтаусыз мутация негізінде өз бетінше дамиды. Ол адам өміріне керемет пайдалы құрал, сонымен бірге ақылға сыйымсыз зиян әкелетін құбыжық та болуы мүмкін. Қазір біз сол пайда мен ықтимал кеселдің алғашқы белгілерімен ғана таныса бастадық.

Осы күнге дейін Интернет арқылы қаншама нәрсені оқып білдік, көрдік, естідік, сол арқылы қанша жақсы адаммен таныстық, қанша тамаша жаңалыққа қол жеткіздік, қанша асқақ арман мен қиял туды, қандай үлкен жұмыс істеліп, жобалар іске асты.

Жақсы-ақ, бірақ еш бақылаусыз, қазақша айтқанда бейберекетсіз, жөнсіз, жосықсыз әрекеттің салдары туралы да ұмытпағанымыз абзал. Тексерілмеген ақпарат, дәйексіз пікір, кез келген адамды ретсіз қаралау, дәлелсіз жала жабу – соның басы ғана. Онлайн алаяқтықтың түр-түрін жасауға болатын, ұят пен абыройды ұмытқан ойын-сауық табуға болатын, бұзақы да, баскесер қылмыскер де еркін кіріп, басқаларға ақыл айтатын, ешкім бақыламайтын, қадағаламайтын орта іздеген адам Интернетке келеді.

Ерте ме, кеш пе, осы орта кеңейе түскен сайын біздің Интернет туралы түсінігіміз де өзгеруі тиіс. Өйткені, ол күнделікті өмірді тек жеңілдететін, көңіл көтеретін, уақыт өткізетін қызыққа толы, зияны жоқ құрал ғана емес, өміріміздің кез келген саласына тікелей қатысы бар, жеке басымыздың еркіндігі мен қауіпсіздігіне де ықпал ететін күшке айналып келеді.

Бұл технологияның арқасында адамдардың қиялы мен мүмкіндіктеріне тосқауыл қоятын ресми шекара, географиялық қашықтық, тіл білмеу, ақпарат жетіспеушілігі секілді шектеулер маңызын жоғалта бастады. Оның адам өміріне дендеп кіруі тарихта бұрын-соңды болмаған әлеуметтік, мәдени және саяси трансформацияға әкелмек. Жаңа технология негізіндегі өзгерістердің бұрын да болғаны рас, бірақ бұл жолғы өзгерістер адамзат атаулыны толық қамтып, шын мәнінде ғаламдық құбылыс болмақшы.

Жер жүзі халқының басым бөлігі бір ғана ұрпақ ғұмырының аясында ешқандай ақпаратқа қолы жетпей отырған жағдайдан адамзат тарихында жасалған барлық ақпарат пен мәлімет қорын еркін аша алатын күйге жетті. Ол ақпаратқа жол ашатын құралдар бір қолдың алақанына сиятыны кімді болсын таңғалдырмай қоймайды.

Егер технология осы қарқынмен дами беретін болса, алдағы 5-10 жылдың ішінде жер бетіндегі 8 миллиард халықтың Интернетпен толықтай қамтылатыны анық. Байланыс әлдеқайда қолжетімді, ал жылдамдық аса жоғары болатыны да сөзсіз. Көп ұзамай-ақ, Интернет ең шалғай ауылдар мен елді-мекендерді қамтып, миллиондаған адамдардың қолына дәстүрлі телефоннан бұрын жетеді. Мұның барлығы әрбір жеке адамның және жалпы қоғамның әлдеқайда тиімді, әрі өнімді жұмыс істеуіне, интеллектуалдық және шы­ғармашылық мүмкіндіктерді шексіз кеңейтуге мүмкіндік береді.

Технологиялар мен олардың негізінде пайда болған құралдар көпшілікке қолжетімді болған сайын, олардың мүмкіндіктері де кеңейе береді. Осы саланың мамандарына жақсы таныс Годон Мур тапқан заңдылыққа сәйкес, кез келген компьютердің күшін анықтаушы процессорлардың жылдамдығы әрбір 18 ай сайын екі есе көбейіп отырады. Яғни, 2025-ші жылғы компьютер қазіргі супер компьютерден 64 есе жылдам болады деген сөз.

Технологиялық қуат пен жылдамдықтардың экспонентті түрде өсуінің нәтижесінде виртуалды әлем физикалық әлеммен жарыса дамитын, тәуелсіз ортаға айналып келеді. Соның салдары ретінде жеке адамдар да, қоғам мен мемлекет те екі әлемде қатар жұмыс істеп, өмір сүруге үйренеді. Қазірдің өзінде, жұмысқа қабылданатын адам туралы немесе әріптес компания туралы шешім қабылдамас бұрын, Интернетте ол туралы не бар, не жоқ екендігі анықталады. Яғни, әркім өзінің “онлайн профайлының” таза, әрі тартымды болуын ойлауы қажет. Абайсызда айтылған сөз немесе пікір, жазылған комменттер, салынған суреттер мен видео файлдар, тіпті балалықпен, ойнап жасалған қылықтар, кірген веб-сайттар, жіберілген электронды хаттар Интернетке бір түскеннен кейін ешуақытта жойылмайтынын есте сақтау керек. Осы ақпаратты асықпай жинап, жүйелеп, қордалап жатқан компаниялар ертең-ақ “профайл” сатуды, қажет болса, керекті нұсқадағы профайл жасауды, біреулердің жеке профайлдарын жүргізуді кәсіпке айналдырады. Мемлекеттер болса, осы күннің өзінде ақпараттық саясат, дипломатия, қауіпсіздік салаларында екі деңгейлі бағыт ұстануға мәжбүр. Алдыңғы қатарлы елдердің сыртқы саясат пен қауіпсіздікке жауапты мекемелерінің құрамында онлайн дипломатия мен кибер қауіпсіздікке жауапты бөлімдер пайда болуда.
Ең үлкен эксперимент – ғаламтор
Интернеттегі “кері қайту” немесе “жою” пернесінің болмауы – жеке өмір, саяси билік, құпия, тарихи сана секілді категорияларды қайта қарауға шақырады.

Сондықтан да, виртуалды орта физикалық әлемнің көшірмесі немесе шағылысқан нұсқасы болады дейтіндер қателеседі. Өйткені, олар бір-біріне тең дәрежеде тәуелді, сөйте тұра бейтарап дамитын параллель әлемдер. Кейбір мамандар виртуалды ортаны “бесінші билік” деп атап, біз білетін “төрт биліктің” қатарына қояды. Мұның өзі онлайн ортаның барлығы санасуға мәжбүр болатын, аса маңызды саяси және әлеуметтік институт екендігін көрсетеді.

Интернеттің адамзат тарихындағы ең үлкен эксперимент екендігі айтылды. Ол эксперименттің нәтижесі қандай болады немесе қандай болуы тиіс деген сұраққа жауап жоқ. Аталған үлкен эксперименттің аясында саяси билік, бизнес, білім беру мен мәдениет және тағы басқа көптеген салаларды қамтитын сала-сала бойынша шағын эксперименттер қатар жүріп жатыр.

Соның ішінде лингвистика да бар. Бүгінгі Интернетті ішінара бөлетін, бөлімдерін бір-бірінен ажырататын бір ғана құрал бар, ол – тіл. Алайда, шектеу мен шекара атаулыға үзілді-кесілді қарсы виртуалды орта бұл шектеуді де ысыруға бекінді. “Википедиа” мен “Гугл аудармашы” секілді құралдар әлемнің кез-келген тілдеріне айқара есік ашып, олардың дамуына жағдай жасауға дайын екендерін айтты.

Мәселен Википедиа атты ғаламдық ашық энциклопедия 285 тілде жұмыс істейді. “Ол кім? Бұл не?” деген сұрақтарға жауап беретін, барлық тілдегі мақала саны 37 миллионнан асады. Ол мақаланың барлығын жазған мемлекеттер немесе арнайы редакциялар емес. Мақала авторлары – өз тіліндегі білім мен ғылымның дамуына жанашыр қатардағы қолданушылар. Яғни, мұндағы тілдің дамуы мемлекеттің немесе тілге жанашыр шағын ғана топтың күшімен іске аса алмайды. Ол үшін өз тілінде сөйлейтін, жазатын, әрі ол тілде жаңа мазмұн жасап, таратуға атсалысатын ел керек. Википедиадағы тілдер санатында мақала саны миллионнан асқан 7 тіл бар, мақала саны 100 мыңнан аса алған 45 тіл бар. Яғни, бүгінгі әлемде толыққанды білімі мен ғылымы бар 50 шақты ғана тіл бар деген сөз.

Қазіргі ең танымал аударма құралы болып табылатын “Гугл аудармашы” қызметі 64 тілді қамтиды. Тізімдегі 64 тілдің арасында емін-еркін, тегін аударма жасалады. Соның арқасында жекелеген сөз, сөз тіркесі, сөйлем ғана емес, бүтіндей мақала мен кітаптар немесе веб-сайттарды әп-сәтте аударып оқуға болады. Ірі тілдердің арасында тіпті мәтін емес, дауыс арқылы аудару мүмкіндігі бар. Әрине, аударып тұрған машина болғандықтан аударма сапасы 100 пайыз болмауы мүмкін, алайда бұл аударма кез келген мәтіннің мағынасын түсінуге әбден жеткілікті. Соның арқасында, осы платформаға кірген 64 тілдегі мазмұн бірін-бірі байытуда. Бұл әсіресе шағын тілдерді тез алға жылжытатын тамаша құралға айналды. Өкінішке орай, оның ішінде қазақ тілі жоқ. Көпшілік әдеттегіше – “Бұған кім кінәлі? Мемлекет қайда қарап отыр?” дейді. Бірақ Гугл аудармашыға кіріп үлгерген 64 тілді итермелеген, ол үшін арнайы бағдарлама қабылдап, күш салған бірде-бір мемлекет жоқ. Оны жасаған – сол тілде сөйлейтін халықтар. Аталған қызмет қолдайтын тілдер қатарында қазақ тілі пайда болуы үшін тілге жаны ашитын әр адам Гугл аудармашыға кіріп, бір сөйлем болса да аударып, өз қолымен салуы қажет. Аудармасы кез келген басқа тілге байланған миллиондаған қазақша сөйлемдер пайда болса, машина өзінің жұмысына қажетті қазақ тілінің алгоритімін құрып алады. Басқаша айтқанда, бұл технология – тілдерді табиғи сұрыптау платформасына айналды. Яғни, артында іздеушісі бар, оны белсенді пайдаланатын ортасы бар тілдер сұрыпталып, жаңа замандағы өмірге бейімделіп келеді.

Осындай қатал, бірақ әділетті жарыс нәтижесінде келешекте қолданыста болатын тілдер сұрыпталып, даму мен бәсекенің кезекті сатысына өтпекші. Қазақ тілі оның ішінде бола ма деген сұраққа анық жауап беру қиын. Ол қазақ тілінде сөйлейтін, тілдің келешегі үшін еңбек етуге, соған уақыт пен күш салуға дайын қауымға ғана байланысты.

Ниет болып, сауат жетсе, бұл заманның ақпараттық технологияларын ана тіліміз бен төл мәдениетімізді дамытудың озық құралына, халқымызды ұлттық нышандар төңірегінде топтастырудың, Қазақстандағы өмір салтын көрші елдер үшін тартымды етудің платформасына айналдыруға әбден болады. Қазақша Википедианың соңғы екі жылдағы қарқынды дамуы соның бір мысалы. Қоғамдық бастама ретінде тіл жанашырларына үндеу тастау арқылы екі жыл ішінде ғаламдық энциклопедиядағы қазақ тіліндегі мақала саны 7 мыңнан 200 мыңға дейін өсті. Соның арқасында аталған энциклопедияның ай сайынғы қазақша қаралатын бет саны 200 мыңнан 10 миллионға дейін жетіп, тілдер санатында ана тіліміз 127-ші орыннан 29-шы орынға дейін көтерілді. Яғни, қазақтілді ақпарат пен мазмұнға деген сұраныс өте жоғары. Тек, онымен жүйелі түрде жұмыс істейтін кәсіпқой орта қалыптасуы керек.

Интернет кез келген технология секілді пайдасы мен ықтимал зияны, артықшылықтары мен кемшіліктері қатар жүретін күрделі құбылыс. Барған сайын қоғам мен мемлекеттің барлық салалары осы технологиямен тығыз байланысты, бір-бірімен астасып жатқан жаңа қалыпқа түсіп келеді. Сондықтан қазіргі кезеңде, бұл технологияның сала-сала бойынша пайдасы мен кеселін сараптап, пайдасын арттырып, кем тұсының әсерін кемітуге ұмтылған ұтымды көрінеді.

Қай салаға назар аударсақ та, Интернет пен оның төңірегіндегі технологиялардың әсерін байқау қиын емес. Бұқаралық ақпарат құралдары мен медиа салада дәстүрлі үлкен ақпарат көздерінің тасада қалып, алдыңғы шепке блогерлер мен онлайн медиа ресурстардың шыққанын көреміз. Көп елдердің саяси мәдениетінде қалыптасқан дәстүрлер бұзылып, Интернетке сүйенетін белгісіз адамдар тәжірибелі саясаткерлердің жолын кесіп, алға шығуда. “Фейсбук” арқылы біріккен бір топ адам өздерін партизандар деп атап, ресми билік пен әскерге қарсы шабуыл ұйымдастыруда. Енді бір белсенділер Интернет арқылы саяси науқандар ұйымдастырып, реформалар талап етеді. YouTube (Ютюб) секілді видео платформалардың арқасында кішкентай ғана елдегі алыс елді-мекеннен шыққан әуесқой музыканттардың атағы атақты жұлдыздардан да асып түсіп жатыр. Жастары 20-дан енді ғана асқан, шаштары ұйпа-тұйпа, бірақ компьютертің тілін жақсы білетін жас кәсіпкерлер алпауыт компаниялардың алдын орап, миллиардтаған қор жинауда.

Технофилдер, яғни технологиялық жаңалықтарға жаны құмар адамдар мұның барлығын жақсылықтың нышаны деп қабылдайды. Смартфондар мен әлеуметтік желілер олардың қабылдауында тек прогресске бастайды. Интернет олардың пікірінше, ақпарат құралының да, дүкеннің де, жалпы бизнес ортаның, тіпті мемлекеттің де қызметін өз бетінше атқарып кете алады.