Ғылыми фантастиканың рухи тағаны – арғы замандарға тән мифтік аңыздарға, ежелгі әпсаналарға, ауыз әдебиетіне (мысалы, адамзат пен он сегіз мың ғалам ара байланысты түсіндіруге, қоғамның болашақ тағдырына үңілуге және оны болжауға, т.б.) еліктеу. Оған қиял-ғажайыптық, ертегілік қасиет те тән.
Ғылыми фантастиканың әу басқы әдеби анасы – романтизмдік әдеби дәстүр. Әрине, алғашында ол лаңкестік, жанкешті не ғажайып прозаларға да із салдырды, ой жүгіртетін (detective fiction, mystery fiction, crime fiction, horror fiction, thriller fiction) және готикалық прозалармен де байланыссыз болмады.
Қазақ әдебиетіндегі ҒФ жанрының алғашқы белгілері болашақты болжай білген данышпан халық қиялының ұшқырлығы тудырған ертегілерде («Ер Төстік», «Ұшқыр кілем», т.б.), аңыздарда («Қорқыт ата», «Баба түкті шашты Әзиз», т.б.) жатыр. Мысалы, «Ер төстіктегі» алты айлық алыстағы сыбырды ести алатын, тауды тауға соғатын, көз ілестірмей зыр жүгіретін, т.б. кейіпкерлер бүгінде реалдыққа айналған техниканы сонау ертенің өзінде-ақ армандау емес пе?
|
