19.Жүрек қызметінің рефлекстік реттелуі. Данини-Ашнер рефлексі.
Жүрек қызметінің рефлекстік реттелуі
Вегетативті жүйке жүйесінің орталық тонуысның өзгеруімен қамтамасыз етіледі.Орталықтың тонусы экстрорецепторлардан,пропирорецепторлардан,интерорецепторлардан және ревлекстік алаңдарға келетін импульстерге байланысты аорталық,сино каротидтік ,бейнбридж аймағы болады.
Экстрорецепторлар
|
Ауырсыну рецепторлары мен терморецепторларды тітіркендіргенде шырышты қабықшаларды күрт иістермен тітіркендіргенде симпатикалық жүйке жүйесі белсенді жұмыс жасайды ,тахикардия байқалады.
|
Проприорецепторлар
|
Бұлшық еттерде,сіңірлерде орналасқан сезім мүшелерді проприорецептор деп атайды.Бұл рецептор арқылы адамның қимылдау түйсіктері сезіледі.
|
Интерорецепторлар
|
Бұған Гольц рефлексі мен Данини Ашнер рефлексі жатады.Гольц рейфлексі-эпигастралдық аймақты ұрғанда жүректің рефлекстік тоқтауы болады.Данини Ашнер рефлексі ол көз алмасын басқанда вагус тітіркеніп жүректің жиырылуы баяулайды.Мысалы 1 мин адамның жүрегі 75 рет соқса көз алмасын басқаннан кейін адамның жүргі 1 мин 70-65 рет соғады.
|
20. Жүрек қызметенің гуморалдық реттелуі.
Гормондар , иондар , медиаторлар және т.б. химиялык заттар қаннан миоциттерге өтіп , жүрек кызметіне тікелей әсер етеді . Кальций мен адреналин әсері симпатикалық жүйке әсеріне ұқсайды жүрек соғуын жиілетіn, күшін, тонусын өсіреді, козу мен козу өткiзу касиеттерін де көтереді. Хлорлы калий , гистамин , ацетилхолин кезеген жүйке сиякты , жүректің барлык касиеттерін төмендетеді : жүрек әлсіреп , соғуы сирейді , козу кабілеті темендеп , козу өткізу каркыны баяулайды , кейде бұл заттардың әсерінен диастола кезінде токтап калады . Әсері кезеген жүйке әсеріне ұксас заттар вагототропты , ал симпатикалық жүйке әсері сияқты химиялық заттар симпатотропты заттар деп аталады . Гуморалдык заттар жүрекке орталыктагы кезеген жүйке тонусын өзгертуі аркылы әсер етуі мүмкін КСI , ацетилхолин кезеген жүйке нейрондары тонусын әлсіретіп , симпатикалық жүйке тонусын күшейтеді , сөйтіп , жүрек кызметін жақсартады , ал адреналин , хлорлы кальций кезеген жүйке орталығын коздырып , жүректің қызметін басендетеді , әрі әлсіретеді .
1. Гуморалдык әсері күшті заттардың деңгейі жүйке әсеріне тауелді . Мәселен , қандағы адреналин денгейі жүйке жүйесінің бүйрекүсті безге тигізетін әсеріне байланысты
2. Белгілі бір жүйке нақты тінге ықпал ету үшін алдымен өзінің ұшынан химиялык зат бөліп шығара ды да , сол арқылы әсер етеді .Жүйке әсерін тінге жеткізетін химиялык зат медиатор деп аталды .
Достарыңызбен бөлісу: |