Қарағанды облысы мәслихаттың 2015 жылы 11 желтоқсандағы ХL сессиясының №453 шешімімен бекітілген


Білім беруді дамытудың SWOT-сараптамасы



жүктеу/скачать 6,37 Mb.
бет15/18
Дата22.05.2018
өлшемі6,37 Mb.
#40584
түріБағдарламасы
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   18
2.1.2.1.1. Білім беруді дамытудың SWOT-сараптамасы
Оң әсері

Теріс әсері

Ішкі орта

Күшті жақтары:

  1. Білім берудің түзету желісі дамыған;

  2. ТКББ ұйымы желісі дамыған;

  3. Жоғары және бірінші санатты педагог үлесі артып отыр;

  4. Қазіргі заманғы кешенді білім ьеруге арналған ресурс кешендерінің болуы;

  5. Инновациялық жобаларды енгізу;

  6. Профбағыттау жұмыстарын дамту;

  7. Мектеп оқушыларының контингентінің артуы.

  8. Білім беру сапасының жоғары деңгейі

Әлсіз жақтары:

  1. Апаттық және үш ауысымды мектептердің болуы

  2. Жас педагогтардың аз келуі

Сыртқы орта

Мүмкіндіктер

  1. Электрондық білім берудің жаңа технологиялары

  2. Шағын бизнесті қолдау бағдарламасы

  3. жетім балалар мен балалар аудару қамқорлық жәрдемдесу үшін , ата-анасының қамқорлығынсыз қалған




Қауіптер

  1. Көші-қон процесінің артуы

  2. Қаржылық дағдарыс және білім беру бюджетін қысқарту әсері ретінде

  3. Шағын көмплектілік мектептер санының көптігі.



2.1.2.1.2. Білім беруді дамытудың өзекті мәселелері

- мектепке дейінгі дайындыққа балаларды толық қамтымау, балалар бақшасындағы орын дефициті жойылған жоқ;

- инклюзивтік біліл берудің әлсіз дамуы;

- апаттық және үш ауысымды мектептердің болуы;

- ТжКББ ұйымында мамандық алу (біліктілік) бойынша жұмысқа тұрғызу көрсеткішінің төмендігі (квалификация);

- жас педагогтардың келуінің аздығы;

- көп тілді білім беруді жүзеге асыру үшін педагог-пән оқытушыларының дефициті, үш тілдегі оқыту әдістемелік құралдардың жоқтығы.


2.1.2.2. Жастар саясаты

Жастар саясаты зияткерлік және рухани адамгершіліктік жеке тұлғаны қалыптастыруға бағытталған, оған еліміздің болашағын қамтамасыз етуде үлкен жауапкершілік жүктеліп отыр. Мемлекеттік жастар саясаты жастардың мемлекеттік «Қазақстан-2020» «Болашаққа сапар» саясаты Концепциясы аясында жүзеге асырылады: жас адамды қалыптастыру мен дамытуға қоғам мүддесіне және әлеуметтік маңызды бастамасына қажетті оның шығармашылық әлеуетін толық жүзеге асыруға қажетті саяси-құқықтық, әлеуметтік-экономикалық жағдай жасалады.

2015 жылдың басында 14 тен 29 жастағылар саны 360 мың адам болды, ол жалпы тұрғын санының 25,9%. Жастардың салыстырмалы динамикасының позициясын көрсетуші ол NEET (Not in Education, Employment, or Training үлесі болып табылады – жұмыс істемейтін, оқымайтын және жұмыс іздеуге тырыспайтын) жалпы 15-28 жастағылар. Салыстыру үшін: 2011 жылы NEET үлесі 8,8% құрады ал 2012 жылы – 9,3%, 2013 жылы - 6,8%, 2014 жылы – 10,8%, 2015 жылы – 12,7% (2 тоқсан). Көрсеткіштің негізгі бөлігі өзін өзі жұмыспен қамтып отырғандарға келіп отыр (14 400 адам.) және жұмыссыздар (4800 адам). Олардың 56% жастар өз құқықтарының заңнамалық түрде қорғалатын формалары мен мазмұны туралы хабардарсыз. Өзін өзі жұмыспен қамтамасыз етіп отырған жастардың көпшілігі қандайда бір әлеуметтік кепілдіксіз еңбек етіп отыр (базарлар, автосервистер, вокзалдар және т.б.). олардың көпшілігінен тек орта білімі ғана бар.



Кесте 36.

NEET үлесі динамикасы



2013 жыл

2014 жыл

2 тоқсан 2015 жыл

6,8%

10,8%

12,7%

2015 жылы жоспарланған көрсеткішке (6,5%) жете алмау себебі жастарды жұмысқа тұрғызу бойынша өткізілген шаралардың аздығынан болып отыр. Қала мен аудандарда негізгі шаралар бір реттік түрде, атап айтқанда ол форумдар өткізу, фестивалдар, конференциялар, дөңгелек үстелдер, және т.б. Неғұрлым тиімді шаралар жүйелі түрде, әсіресе өзін-өзі жұмыспен қамтып отырғандарға мекенжайлық тұрғыдағы шаралар негізінен облыстық орталықтарда болады.

Сонымен қатар облыс жастары қоғамдық қызметке белсенді түрде тартылмайды, бастамашылық көрсетпейді. Аймақтарда жалпы алғанда жастар ұйымдары артып келеді. Олардың тек 43% қызметтерге қатысады.

Жастардың қоғамдық бірлестіктері тіркелді, 2013 жылы – 80, 2014 жылы – 80. 2015 ЖЫЛЫ -83 жастар арасында мемлекеттік саясатты жүзеге асыру тиімділігін арттыру үшін, сонымен қатар мемлекеттің қоғамдық бірлестікпен өзара әрекеттестігі үшін облыс әкімдігінде кеңес беру кеңесу органы құрылды ол жастар ісі бойынша Кеңес деп аталады. Жастардың өзін өзі көрсетуін арттыру үшін оның әлеуетін арттыру мақсатында 1 областық 18 ресурстық жастармен жұмыс Орталықтары жұмыс істеп отыр (барлық ооблыс аумағында).

Жастарды кәспкерлігін қамтамасыз ету үшін ауылда облыс әкімінің гнһранты жаңа кәсіп ашуға немес қолданыстағы кәсіпорынды жаңартуға облыс әеімінің гранттары бөлінеді 2014 жылы 10 кәсіпорын гран иесі болды жалпы сомасы 3 млн. теңге. 2015 жылы 11 грантты берді жалпы сомасы 3 млн. 700 тыс. теңге. Одан басқа, ұқсас жобалар бірнеше ауылды жерлерде жүзеге асырылып отыр.

Облыста жоғары оқу орны түлектерін арналған жас мемлекеттік қызметкер мектебі ұйымдастырылған. Оның негізгі мақсаты мемлекеттік қызмет қатарына мақсаты бар белсенді жастар өкілдерін тарту болып отыр. жобаның жүзеге асырырылуынан бастап 1 мың жас оқытылды. Олардың көпшілігі өз қызметтін мемлекеттік қызметтен бастады.

Уақытша жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету мақсатында студенттр мен оқушылар жазғы демалыстарында студенттік құрылыс және жастардың еңбек лагерлеріне жұмысқа тартылады «Жасыл Ел». Жұмыс қорытындысы бойынша облыстық штаб СҚО және «Жасыл Ел», 2015 жыла жұмысқа 3100 адамды қамтыды.

Өзін өзі жұмыспен қамтамасыз етіп отырған жастарға құқықтық көмек көрсету мақсатында, әсіресе ауылдық жерлерде «Кеңес орталығы» жобасы жүзеге асырылып отыр. Тұрақты түрде жұмысқа орналастыру мәселесін шешуге ықпал ету үшін бос жұмыс орны жәрмеңкесі ұйымдастырылады, электрондық еңбек биржасы – zhasmaman.kz және балалар үйі түлектерін адаптациялаудың әлеуметтік қызметі әрекет етеп отыр.

2014 жылдың қорытындысы бойынша жастар жұмыссыздығы деңгейі (15-28 жастағы) Қарағанды облысында 4,3% болды (2013 жылы – 4,4%) болды. 2 тоқсан 2015 жылы -5,65%
Кесте 37.

Жастардың жұмыссыздығы деңгейінің динамикасы



2013 жыл

2014 жыл 2 тоқ.2015 ж.

4,4%

4,3%

5,6%

Жалпы алғанда 2014 жыл қорытындысы бойынша 14 389 адам. 2015 жылы 10 айында 13 390 жасты қамтыды.

Жұмыс таппаған және жұмыспен қамту ұйымында тіркелген жоғары оқу орны түлектерін, колледждер мен кәсіби мектепт ер түлектерін қолдау үшін «Жастар саясаты» бағңдарламасы бойынша жұмыс орындары қарастырылған. Жұмыс уақыты 6 айға созылады.

Жастар арасында дарынды балаларды анықтау мақсатында ғылыми жұмыстарға олимпиадалар, конкурстар қоғамдық, жаратылыстыну, гуманитарлық пәндерден жарыстар өткізіледі. Жастардың қоғамдағы еңбектері мен ғылымға қосқан үлестері үшін үшін оларға арнайы сыйақылар беріледі.

Кеңейтілген жастардың медиялық кеңістігі. 2013 жылы облыста 11 жастарға арналған БАҚ басылды, 2014 жылы – 12, 2015 жылы – 12. Сонымен қатар жастар ортасының қазіргі жағдайы ақпараттық қамтамасыз ету көлемін арттыруды талап етіп отыр. Ол үшін материл сапысын арттырып жастардың бұқаралық баспа тираждарын арттру қажет.

Осыған байланысты қаңтар айында 2014 жылы облыс әкімінің қаулысымен жетім балаларды және ата ана қамқорынсыз қалған балаларды қамтамасыз ету бойынша Кешенді жоспар жасалды ол 2014-2016 жылдарға арналған жоспар. Аталған жоспар аясында 2014 жылы 154 пәтер бөлінді, 10 айда 2015 жылы - 90 пәтер бөлінді. Жалпы алғанда Жоспарды жүзеге асыру смерзімінде 510 пәтер бөлініп отыр.

2.1.2.2.1. Жастар саясатының өзекті мәселелері

- жұмыссыз жастар мен өзін-өзі қамтыған жастарды жұмысқа тарту жобаларынының жеткіліксіздігі, жұмысқа тұру проблемалары;

- жоғары білім алудағы оқу ақысының жоғарлылығы.


2.1.2.3. Денсаулық сақтау
Қарағанды облысында 2014 жылғы мәлімет бойынша елдегі денсаулық сақтау және әлеуметтік қызметтің 7,77% жүзеге асырылып отыр ол аймақтар арасынан 6 орын алып отыр. Денсаулық сақтаудың негізгі көрсеткіштері – туғанда күтілетін өмір сүру жасы бес жылда 6% көтерілді ол орташа республикалық көрсеткіштен 2% төмен (70,3 жыл 71,6 жыл), сонымен қатар, әлемдік рейтінгінің 30 елінде аталған көрсеткіштің бәсекеге қабілеттелігі орташа есеппен 78 жас.

2014 жылы қол жеткізілген төменгі оң қарқынға қарамастан облыс бойынша өлім көрсеткіші саны жалпы республика бойынша көрсеткіш деңгейінен 1,3 есеге артық (ҚР – 7,65):



  • ҚАЖУ өлімі соңғы бес жылда 62% төмендеген (оның ішінде 2014 жылы 24,4%, 2013 жылы 16%), алайда орташа республикалық мәннен 48%;

  • онкологиялық аурудан өлу 18,5% төмендеді (оның ішінде 2014 жылы 15,9%, 2013 жылы 2,8%), алайда орташа республикалық мәннен 18,7% алып отыр;

  • туберкулез ауруынан өлу 45% төмендеді, орташа республикалық мәннен 65% жоғары болып отыр;

  • ана өлімі орташа республикалық мәннен 40% жоғары.

Нәрестенің қайтыс болу коэффициенті орташа республикалық мәннен төмен 8,4%, соңғы бес жылда ол 40,3% төмендеген (оның ішінде 7 айда 2015 жылы 13,5% төмендеді, 2014 жылы ол 4,8% артып 2013 жылы 21,4% төмендеді). Облыста туу көрсеткіші 2014 жылғы қорытынды бойынша (18,24) орта республикалық көрсеткіштен 1,3 есеге төмен (23,20).

АИВ-инфекциямен ауыру динамикасын сараптау науқастардың санының артуын көрсетіп отыр 19,9 % есе 2013 жылдан 2014 жыл аралығында (24,1 жағдай 100 мың тұрғынға). 2014 жылы эпидемиологтардың мәліметтеріне сәйкес 36 жүкті АИВ-инфекциясын жыныстық жолмен жұқтырған әйелді анықтап отыр.

Медициналық қызметтер 2014 жылы облыс бойынша: 14 жеке амбулаторлық-емханалық ұйымдар, 49 жеке аурухана ұйымдары, басқа да 19 денсаулық сақтау ұйымдары қызмет көрсетеді. 2012 жылмен салыстырғанда аурухана саны 3 бірлікке кеміген ал, тәуліктік стационар барысындағы науқас төсегі мемлекетік ұйымдарда 4422 дейін кеміген. Ол 330 бірлікке кем, 2013 жылғы көрсеткішпен салыстырғанда және 1047 бірлікке 2012 жылғы көрсеткішпен салыстырғанда. Жалпы алғанда, 10 мың тұрғынға есептегенде төсекпен қамтамасыз ету 56,5 құрап отыр. Күндізгі стационардың төсек қоры саны мемлекеттік медицина ұйымдарында 1975 төсекке артқан: 75 төсек 2013жылғы көрсеткіштеп салыстырғанда және 2012 жылғы көрсеткішпен салыстырғанда 331 бірлік.

Жалпы алғанда денсаулық сақтау әлеуеті мемлекеттік «Салауатты Қазақстан» бағдарламасын жүзеге асыру барысында құрылып модернизацияланған. Бүгінгі күні денсаулық сақтау әлеуеті оң динамиканы көрсетіп отыр, алайда қызмет көрсетудің өзгерген факторларында қолжетімділікті қамтамасыз ету үшін белсенді түрдегі дамуды қажет етеді:



  • ауыл мен жекелеген аудандарда арнайы медициналық көмекті көрсету үшін 4 жылжымалы медициналық кешен мен блікті мамандар тобы жұмыс істейді; 2014 жылы жекелеген 132 ауылдық жерлерде 66 мың адам қарастырылған, 132,2 мың диагностикалық зерттеулер жасау мен 160,9 мың профилді мамандардың кеңес беруі жұмыстары жүргізілді облыстық клиникалық ауруханасы мамандары 20 мыңнан артық ауылдық жерлердегі балалардың ата аналарына кеңес берген;

  • ауылдық дәрігерлерге күнделікті медициналық практикада арнайы көмек беруді қамтамасыз ету үшін телемедицина мүмкіндіктері кең түрде қолданылады, оның желісі 11 орталықтан тұрады және в on-line режимде арнайы көмек көрсету үшін науқас туралы ақпаратты беруге мүмкіндік береді; денсаулық сақтау саласында ғылыми-зерттеушілік және тәжірибелік –конструкторлық жұмыстар шыңынының үлесі жалпы алғанда ең жоғары 2014 жылы ол өрсеткіш 33%құрап отыр;

  • 10 мың адамға есетегенде төсекпен қамтамасыз ету 56,5, жекелеген аурухана саны 17% төмендеген, бастапқы медико-санитарлық көмек көрсететін дәрігерлік ұйым саны 2%;

  • тұрғындардың барлық мамандықтардағы дәрігер кадрларымен қамтамасыз етілуі 2014 жылы - 32,4 болды ол 10000 тұрғынға шаққанда. Дәрігер кадрының дефициті 125 дәрігерді құрап отыр. 2014 жылы облысқа 143 жас маман келді, оның ішінде ауылға - 23 маман кетті, 2013 жылы – 142 келсе, оның ішінде – 20 маман ауылға кетті. Сонымен қатар 25 жылдан артық еңбек өтілі бар мамандар жас кадрлардың келуінің кемігенін айтып отыр;

  • медициналық мақсаттағы құралмен жабдықталу облыста 63,52% оның ішінде орталық аудандық ауруханалар – 54,17%, босануға көмектесу және перзентхана ұйымдары - 61,84%; сонымен қатар 2015 жылдың басында медициналық құралмен жабдықталу және медициналық мақсаттағы құралдармен мемлекеттік ұйымдардың жабдықталуы облыста төменгі деңгейде және 63% құрап отыр;

  • денсаулық сақтауда жүзеге асаралған инновациялық өнім көлемі үлесі 0,1% ден 0,3% артып отыр, алайда орташа республикалық көрсеткіштен төмен 36% болып отыр.
2.1.2.3.1. Денсаулық сақтауды дамытудың SWOT-сараптамасы
Оң әсері

Теріс әсері

Ішкі орта

Күшті жақтары

  1. Тұрғындарға арналған жоғары технологиялық медициналық көмек түрлерінің қолжетімділігінің артуы.

Әлсіз жақтары

  1. Медициналық құралдардың физикалық және моральдық тозуы

  2. МТБ жабдықталуынаң жеткіліксіз деңгейі

  3. Дәрігерлер мен профилдік мамандардың дефициті

  4. Ауылда жұмыс істеу үшін ынталандырудың төмендігі

Сыртқы орта

Мүмкіндіктер

  1. Мемлекетік бағдарламалар

  2. Жаңа технологиялар

  3. Қазақстандағы ең үздік ЖОО бірі

  4. Фармокология саласындағы облыстағы қазіргі заманғы талдау

Қауіптер

  1. Алаңның үлкендігі, елді мекендердің алыста орналасуы

  2. Кәсіпорындардағы ауыр және зиянды жағдайлар

  3. Экологиялық жағдайдағы мәселелер

  4. Кадр даярлаудағы деңгейдің төмендігі



2.1.2.3.2. Денсаулық сақтауды дамытудағы өзекті мәселелер

- ана мен бала денсаулығының индексінің төмендігі;

- тұрғындардың ауыруының жоғары деңгейі, әлеуметтік маңызды онкологиялық аурулармен ауру, туберкулезбен ауыру деңгейінің жоғары болуы;

- жарақат пен улану деңгейінің жоғары болуы;

- тұрғындардың денсаулық жағдайына экологиялық теріс фактордың теріс әсері;

- тұрғындар тарапынан өз денсаулығына деген жауапкершіліктің төмен болуы;

- ауылдық жерлерде медициналық қызметкерлердің профилдік мамандардың қат болуы;

- емдеу алдын алу ұйымдарының материалдық-техникалық жабдықталуы деңгейінің төмендігі, ауылдық жерлерде медициналық көмек көрсету сапасын төмендететін және ауруларды төмендететін қазіргі заманғы диагностикалық жабдықтардың аздығы.
2.1.2.4. Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау
Қарағанды облысының әлеуметтік саласы тұрақты жағдайымен сипатталады. Тұрғындарды әлеуметтік қорғау саласында 2 жыл бойы оң динамика сақталып отыр.

Тұрғындардың жұмыспен қамтылуы жағдайына 2011-2015 жылдардағы стратегиялық жоспар мен облысты дамытудың 2011-2015 жылдарға арналған Жоспары оң әсер етті.

2013жылдан 2014 жыл аралығында және 2015 жылдың тоғыз айында жұмысқа тұрғызу қызметіне 102 874 адам келді: 2013 ж. – 38 040 адам, 2014 ж. – 37 802 адам 2015 жылы тоғыз айда – 27 032 адам ( өткен жылдағы осыған ұқсас мерзімде 30 296 адам).

Осы мерзімде жұмысқа тұрғызылғандар саны 85 277 адам болды: 2013 ж. – 32878 адам, 2014 ж. – 32 185 адам, 2015 жылдың тоғыз айында – 20 214 адам болды ( өткен жылдың тиісті мерзімінде – 22 289 адам болды).

2013 жылдан 2014 жыл аралығында жұмыспен қамтылғандар жалпы қала азаматтарының 85,8% құрап отыр, ағымдағы 9 айда– 82,9%.

Қоғамдық жұмысқа қатысқандар 28 665 адам: 2013 жылы – 9 094 адам, 2014 жылы – 8 836 адам, 2015 жылы тоғыз айда 6 644 адам болды (өткен жылдың тиісті мерзімінде 6 845 адам болды).

Оқуға жолданғандар 7 041 адам: 2013ж. – 2 381 адам , 2014 .- 1 827 адам, 2015 жылдағы тоғыз айда – 1 216 адам (өткен жылдың тиісті мерзімінде 1 450 адам ).

Жоғарыда көрсетілген көрсеткіштер «Жұмыспен қамтудың жол картасы 2020» Бағдарламасын жүзеге асырудың басталуымен байланысты, онда жұмыссызлдарды қолдаудың тиімді шаралары қарастырылған.

2013 жылдан 2014 жыл аралағанда және 2015 жылдың тоғыз айында «Жұмыспен қамтудың жол картасы 2020» Бағдарламасына 25 202 адам тартылды.

2013 жылдан 2014 жыл аралығында Қарағанды облысындағы экономикалық белсенді тұрғындар саны 31,0 мың адамға төмендеді және 744,1 мың адамнан 713,1 мың адамға төмендеді.



Еңбек нарығындағы белсенді саясат нәтижесінде 2014 жылы 2013 жылғы деңгей 0,1 пайызға төмендеді және 4,9% құрады .

Шетелдік жұмыс күші жұмыс бойынша өкілетті орган бөлген квота шегінде тартылады. Шетел мамандарын тартуға құзырлы органдарға 2013 жылы 130 рұқсат берілді, 2014 жылы – 168 рұқсат берілді және 1 қазан 2015 жылы – 322 рұқсат берілді. Шетелден жұмыс күшін тартатын ұйымдарда қызмет еткен шетелдіктер саны 2013 жылы – 89 545 Қазақстандық жұмыскер болды, 2014 жылы – 75 000 Қазақстандық жұмыскер және 1 қазан 2015 жылы – 85 000 Қазақстандық жұмыскер болды.

Түрғындарға әлеуметтік қолдау көрсету мақсатымен мемлекеттік мекенжайлық көмек (ММӘК) жүзеге асырылып отыр, кәмелетке толмағандарға мемлекеттік жәрдемақылар төленеді.

2013 жылы аз қамтылған отбасылар 2012 жылмен салыстырғанда кеміді және оның ішінде 6044 адам немесе 1493 отбасы. 2015 жылдың басында жұмыспен қамту ұйымдарында және әлеуметтік бағдарлама ұйымдарында 1 269 аз қамтылған отбасылар есепте тұр оның ішінде 5 046 адам , ол 16,5% өткен 2013 жылғымен салыстырғанда кем. 01.10.2015 жылы аз қамтылған отбасылар саны өткен жылғы сәйкес мерзіммен салыстырғанда 20,5% кеміді (01.10.2014 ж. – 5 136 адам 1 289 отбасынан) және 4 083 адам болды ол 1 013 отбасынан алғанда. Әлеуметтік қолдау құрылымында ММӘК алатындар саны төмендеп келеді ол тұрғындардың жұмыспен қамтылу деңгейін көрсетеді.

Облыста мүгедектердің өмір сүру сапасын жақсарту бойынша, қолжетімді ортаны қамтамасыз ету, өмір сүру қызметін қамтамасыз етуге бағытталған 2012-2018 жылдарға арналған шаралар Жоспары жүзеге асырылып отыр. Қарқаралы қаласындағы бұрынғы босап қалған аудандық аурухана ғимаратында реабилитациялық орталық құру бойынша жоба жүзеге асырылып отыр.

Одан басқа тұрғындарды қорғау саласында арнайы әлеуметтік қызметтер жүзеге асырылады. Ол қызмет түрі 10 ведомство ішілік медико-әлеуметтік мекемелерде жүзеге асырылады ол 2568 төсек орынға есептелген, жалғыз қартайғандарға, мүгедектерге, мүгедек балаларға және психоневрологиялық ауру 18 жастан жоғары бабаларға қызмет көрсету 69 бөлімде, нақты тұрғынжайы жоқ тұрғындарды адаптациялаудың 3 орталығы Қарағанды, Жезқазған және Теміртау қалаларында жұмыс істейді.


2.1.2.4.1. Еңбекті қорғау

Таукен-металлургиялық, өндірістегі көмір және басқа да салада Ірі индустриалдық аймақ болғандықтан бірінші кезекте еңбекті қорғауға, өндірістік өнеркәсіп жұмыскерлерінің құқығын қорғауға және еңбек өмірі сапасын қорғауға көп көңіл аударылу керек. 2015 жылдың тоғыз айында мемлекеттік инспекторлар 2168 өтінішті қарады (2013 ж.-1315, 2014ж.-1568) қарады, 1320 (2013 ж.-1546, 2014 ж.-1214) мекемеге тексеріс өткізілді.

Кәсіпорынның жұмыс беруші мен әкімшілік атына 516 (2013 жылы -821, 2014 жылы -606) түсіндіру берілді, оның ішінде еңбек қатынастары бойынша – 445 ( 2013 жылы -637, 2014 жылы -448), еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау бойынша – 57 ( 2013 жылы 178, 2014 жылы -144), тұрғындарды жұмыспен қамту бойынша – 14 ( 2013 жылы -6, 2014 жылы -14). Әкімшілік жазаға тартылғандар 285 (2013 жылы -716, 2014 жылы -540) заңды және лауазымды тұлғаларға айыппұлдар салынды айыппұл сомасы 22,5 ( 2013 жылы -30,7, 2014 жылы -18,1) млн. теңге.

Еңбекақыны кешіктірумен көрінетін әлеуметтік шиеленісті жайластыру үшін 2015 жылы тоғыз айда мемлекетік еңбек инспекциясы еңбек заңнамасының бұзылуының алдын алу жұмыстарын жүргізді. Еңбекақыны кешіктіру бойынша заң бұзушылықтары үшін мемлекеттің еңбек инстекторлары 119 (2013 жылы -141, 2014 жылы -57) әкімшіліктік айыппұл салды. Жалпы сомасы 10,1 ( 2013 жылы -8,2, 2014 жылы -2,9) млн. теңге болды.

Еңбек қақтығынысың алдын алу мақсатында оның ішінде еңбек ақы беру қарызын болдырмау үшін 3 429 ұжымдық келісімдер жасалды, оның ішінде ірі кәсіпорындармен - 163, орта - 460, шағын- 2806. Ұжымдық келісімшарт қатынастарымен қамтылған кәсіпорын үлесі облыс бойынша әрекет етіп отырған кәсіпорынның жалпы санынан барлығы 22%.

2.1.2.4.2. Еңбек пен әлеуметтік қорғаудың SWOT-сараптамасы




Оң әсері

Теріс әсері

Ішкі орта

Күшті жақтары

  1. Аз қамтылған азаматтар санының кемуі

  2. Жұмыссыздық деңгейінің кемуі

Әлсіз жақтары

  1. Жұмыссыздарды есепке алудың жетілмеген әдістемесі

Сыртқы орта

Мүмкіндіктер

  1. Үш тараптық серіктестік (әкімдік, кәсіподақтар, жұмыс беруші)

  2. «Жұмыспен қамтудың жол картасы 2020» Бағдарламасы

  3. ҮЕҰ тарту




Қауіптер

  1. Қаржы дағдарысы өндірістің қысқаруы салдары ретінде

  2. Кәсіпорындардағы ауыр және зиянды жағдайлар

  3. Жұмыссыздардың ұсынылған жұмыс орындарына сәйкес келмеуі (әсіресе ауылдық жерде)




2.1.2.4.3. Еңбек пен әлеуметтік қорғаудың өзекті мәселелері

- Кәсіп пен мамандықтар бойынша жұмыс күшінің ұсынылуы мен сұранысының баланыссыздығы;

- 18 жастан жоғары жастағы мүгедектерге арналған оңалту мекемелерінің жоқтығы. Мәселені шешу үшін Қарқаралы қаласындағы бұрынғы аудандық аурухана ғимараты базасында ҚМУ «Қарағанды облысындағы мүгедектерге арналған оңалту орталығы» құрылды. ПСД жасалды, жөндеу жұмыстары жүргізіліп жатыр;

2.1.2.5. Мәдениет


Облыста жеке тұлғаны үйлесімдәкпен дамыту үшін жағдай жасау басқа аймақтармен салыстырғанда 6% мәдениеттің қанағаттандырылу деңгейі орташа республикалық мәннен жоғары (76, ол 100 адамға шаққандағы деңгей, 72 100ден).

2014 жылғы мәлімет бойынша облыста Қазақстанның өнердегі өнімі, сауықтыру қызметінің және демалыстың 7,22% өндіріледі, аймақ арасында 5 орында.

2015 жылдың басына облыстағы мәдениетті ұйымдастыру желісі 645 нысанды қамтыды: 330 кітапхана, 19 мұражай, 5 театр, 2 концерттік ұйым, 255 мәдениет және құлып үйлері, 21 видеомобиль, 7 мәдениет және демалыс саябақтары, зоопарк, көрме залдары, кинотеатр, киновидеопрокат, облыстық сауықтың және халық шығармашылығының ғылыми-әдістемелік орталықтары, тариха мәдени мұраны сақтау бойынша орталықтар. Жалпы алғанда 2011 жылдан 2014 жыл аралығында мәдениет нысандары 6 бірлікке артты.

Мәдениетті ұйымдастыру желілері 2011 жылы облыста 651 нысан болды, 2012 жылы - 653 нысан (Нұра ауданында Сәтбаев қ. 2 Мәдениет үйі ашылды), 2013 жылы - 649 нысан болды (Қарқаралы, Осакаров аудандарында 3 кітапхана жабылды және Шет ауданынды 2 құлып жабылды), 2014 жылы – 645 нысан болды ( Шет ауданында 2 кітапхана және 2 құлып жабылды). Соңғы үш жылда кітапхана желілерінің кему үрдісі байқалып отыр ал құлып саны артып отыр. Кітапхана желілерінің кемуі ауылды жерден тұрғындардың қалаға кетуімен, сонымен қатар нысанды күтуге кететін қаржының болмауымен түсіндіріледі.

Тұрғындардың мәдениет қызметіне қолжетімділігін қамтамасыз ету мақсатында және саланың оптималды инфрақұрылымын құру үшін 2016–2020 жылдары жергілікті бюджет есебінен мәдениет нысандарын арттыруды қарастырып отыр, 11 бірлікке арттыру ауылдық жердегі 1 құлып үйін мемлекеттік емес желіден беру арқылы, 5 мемлекеттік құлып пен 5 кітапхана құру арқылы жүргізу қарыстырылуда.

2012-2014 жылдары 7,8 мың спектакль мен концерттер қойылды, 40,5 мыңнан артық экскурсия, лекциялар мен көрмелер өткізілді.

Кесте 38.

Мәдениетті ұйымдастыру жұмыстанының көрсеткіш динамикасы

Көрсеткіш

2012ж.

2013ж.

2014ж.

Экскурсиялар, лекция, көрмелер, бірлік

12816

13439

14286

Мұражайға бару, мың адам

437,1

461,3

478,5

Концертер, спектакль, бірлік

2605

2606

2638

Театрларға және концертке бару, мың адам

1059,3

1120,4

1293,7

2016-2020 жылдары 8 мыңнан артық спектакль мен концерттер ұйымдастыру жоспарланып отыр, 40 мыңнан артық экскурсиялар, лекциялар мен көрмелер ұйымдастыру жоспарланып отыр.

1-ші жарты жылдықта 2015 жылы Қарағанды облысында 17 мұражай, әрекет етіп отыр, оның 3 филиалы бар, онда 337211 бірлік жәдігер сақталуда, ол өткен жылдағы 1 тоқсанмен салыстырғанда 8018 артық (329193 бірлік), оның негізгі қордағылары – 250528 бірлік. Облыс мұражайлары ғылыми-зерттеу және жинау қызметі барысында 2015 жылдың бірінші жарты жалдығында 4013 жәдігер жинады. Олар этнография, декоративтік-қолданбалы өнер, сурет туындысы және басқа да жәдігерлер. Соңғы үш жылда облыс мұражайына 1377 адам келді.

2014 жылы кітапханалардың кітап қоры 6,2 млн. дана болды, оның ішінде мемлекеттік тілдегі 2,0 млн. данадан артық.Жалпы алғанда 2012-2014 жылдары оқырмандардың жылдық көрсеткіштің кемуі байқалып отыр. 2014 жылы 2012 жылмен салыстырғанда 17,2% (2012 жылы – 448,7 мың адамға, 2013 жылы – 447,5 мың адамға, 2014 жылы – 371,4 мың адам). Кітапханаға келу саны 2014 жылы 16,3% кеміген және 3608,8 мың адамды құрады ( 2012 жылы – 4314,9 мың адам, 2013 жылы – 4285,2 мың адам). Оқырмандар санының кемуі және кітапханаға келушілердің кемуі облыста кітапхана қорының электрондық формадағы қызметінің артуынан болып отыр.

Кітапхана қоры 2012 жылы 6577,1 мың бірлікті құрады 2013 жылы – 6406,5 мың бірлік, 2014 жылы – 6221,2 мың бірлік болды. Сонымен, 2012-2014жж. 355,8 мың бірлікке кемігені байқалады. Кітапхана қоры көлемі қордағы кітапты есептен шығару есебінен кеміген себебі кітап тозады. Одан басқа, жергілікті бюджет жаңа кітапты сатып алуға аз қаржы бөледі.

2016-2020 жылдары оқырмандар санының және келушілер санының кемуі жоспарланып отыр ол 0,3% болады. Электрондық қызметті пайдаланушылар саны және электрондық құжатты пайдаланушылар саны 7,7% артқан. Электрондық каталогқа енгізілген библиографиялық жазба саны 265,8 мың бірлік және 2020 жылы 1406,2 мың бірлікті құрайтын болады.

Облыс кітапханаларында мәдени сауық шаралары, семинарлар, лекциялар, конференциялар және кәсіби конкурстар ұйымдастырылады, кітапхана көрмелері мен дөңгелек үстелдер ұйымдастырылады. Мәдени сауықтыру шараларының көптеген бөлігі Қазақстанның мәдениетін насихаттауға бағытталған: Тәттімбет атындағы, Ж.Елебеков атындағы және басқа да сһ конкурстар. Жанрлық әр түрлілік, жас ерекшелігі бойынша әлеуметтік маңызды шаралар өткізу тұрғындардың әр түрлі санаттарының мәдениетке қолжетімділігін қолдауды көрсеитіп отыр.

2012-2014 жылдары Қазақстанның халық суретшісі А. Исмайлованың 100-жылдығына арналып өткізілген шара, Ф. Кәрібжановтың 100-жылдығына, Қарағанды қ. 80-жылдығына өткізілген шаралар және Қарағанды облысының Қызылорда облысындағы Мәдениет Күндері, мерекелердегі әлеуметтік маңызды шаралар әр түрлі фестивальдар, конкурстар, концерттік бағдарламалар, шығармашылық кештер табыспен өткізілді.

2015 жылы Ұлы Отан сағысының 70-жылдығын тойлауы өткізілді, Қазақ хандығының 550-жылдығына орай театрландырылған көпшіліктік мереке, еңбек және соғыс ардагерлерінің облыстық XXV фестивалі, «Ардагерлер ән шырқайды», мүмкіндігі шектелген адамдарға арналған XVI облыстық фестиваль «Жан шығармашылығы» «Қарағанды қаласының қалалық үздік Мәдениет Сарайы» конкурсы, аудандық және қалалық көркемөнерпаздардың халық шығармашылығының облыстық конкурсы «Сарыарқа сені жырлаймын», халықаралық фестиваль «Музыкалық Сарыарқа», оперетта және мюзиклдің фестиваль конкурсы «DocStar», сонымен қатар мемлекеттік мерекелерге арналған әлеуметтік маңызды шаралар, концерттік бағдарламалар мен шығармашылық кештер.

Облыс тұрғындары мәдениетке сұраныс білдіріп отыр, жалпы алғанда қызмет сапасына қанағаттанып отыр. Облыс тұрғындарының мәдениет саласындағы қызметке қанағаттану деңгейі 2014 жылы 76% құрады.

Қаржыландырудың бөлінген көлемі мәдениет саласының материалдық-техникалық базасының әлсіздігін көрсеитіп отыр. мәдениетті ұйымдастыру, әсіресе ауылды жерлер өз тұрғынжайы жоқ: 2015 жылдың басында 79% бейімделген тұрғынжай және құрылыстар пайдаланылды. Жөндеу жұмыстары 17,5% нысанға жұргізілмеген. Одан басқа нысаннның жалпы санының 36% жөндеуге мұқтаж. Пайдаланылып отырған ғимараттар мен құрылыстардың тозу деңгейі 2015 жылы 85% құрап отыр.

Мәдениет ұйымдары жылжымалы ұйымның дефицитін бастан кешіріп отыр (бар болғаны 21 видеомобиль), ол жекелеген аудандар мен ауылдарды мәдени қызмет көрсетумен қамтуға мүмкіндік бермейді. Жалпы алғанда аймақтағы мәдени желінің дамуында диспропорция орын алып отыр. Материалдық-техникалық жабдықталудың әлсіздігі сонымен қатар қазіргі заманғы құралдарға қажетті және арнайы костюмдердің, музыка құралдарының дефициті орын алып отыр.

Мәдениет саласындағы маңызды бағыттардың бірі ол бағалы тарихи-мәдени мұраны зерттеу болып отыр. Қарағанды облысы аумағында 2700 тарихи және мәдени ескерткіш тіркелген. Оның ішінде 1538 мемлекеттің қорғауында, 22 ескерткіштің республикалық мәртебесі бар. 2014 жылы Әзімбай кесенесі аумағына қалпына келтіру жұмыстары жүргізілді (Ақтоғай ауданы), (Ақтоғай ауданы) Алданазар кесенесіне, Мустафин мешітіне (Жанаарқа ауданы), Қожабек кесенесіне (Жаңаарқа ауданы), Ахметжан кесенесіне (Нұра ауданы), Қоысбай мешітіне (Ұлытау ауданы), Зілқара кесенесіне (Ұлытау ауданы), Жошы ордасы кешеніне (Ұлытау ауданы), Қаратай батыр кесенесіне (Шет ауданы), Сәкен Сейфуллин қыстағына (Шет ауданы), қола дәуіріндегі Беғазы моласына (Ақтоғай ауданы), Жәңгір төре кесенесіне, Танабай моласына, Құнанбай қажы мешітіне және қола дәуірі елді мекені Донғалыға (Қарқаралы ауданы), қола дәуірі моласы мен кесенесі РЖВ Атасу шағынауданына (Жаңаарқа ауданы) жөндеу жұмыстары жүргізілді.

2014 жылы Жартас (Абай ауданы) моласына археологиялық зертеулер жүргізілді, қола дәуірі ескертіші және Ерте темір ғасыры ескертікштеріне Балқаш көлі аумағында жөндеу жүргізілді (Ақтоғай ауданы), Жұбан Ана қалашығына (Жаңарақа ауданы), археологиялық кешен Айыртас (Қарқаралы ауданы) және Қарқаралы аумағындағы ертедегі рудниктер мен елді мекендерге, 15-18 ғасырлардағы Қазақ хандығы тарихымен байланысты ескертікштерге және қола дәуіріндегі Орталық Қазақстан елді мекендеріне, қола дәуіріндегі Беғазы, Дандыбай моласы, Таңқараға (Шет ауданы) жөндеу жүргізілді.

2015 7 археологиялық зерттеу жүргізіліде және тарихи және мәдени ескертіштерді 13 қалпына келтіру және жөндеу жұмыстары жүргізіледі. 2016-2020 жылы 35 астам археологиялық зерттеулер жүргзу жоспарланып отыр, мәдени және тариха ескерткіштерді 55 қалпына келтіру және жөндеу жұмыстары жұргізу жоспарланып отыр.

Облыста мәдени қызметкерлерді даярлау мен қайта даярлау орталықтары мәдениет мекемелерінде жоқ (немесе аз) тар профилдегі мамандарды – реставраторларды, каталогизаторларды, маркетинг бойынша арт-менеджмент бойынша шығармашылық лидерлер мен басқарушылық кадрлар дефицит. Аз қаржыландыру кадрмен қамтамасыз ету мәселесін және театралдық-көркем ұйым мәселелерін тудырып отыр: кәсіби кадр дефициті байқалып отыр және талантты жастардың аз келуі байқалып отыр.


2.1.2.5.1. Мәдениеттің дамуының SWOT-сараптамасы




Оң әсер

Теріс әсер

Ішкі орта

Күшті жақтары

  1. Мәдениет нысандарына бару деңгейінің артуы

  2. Тұрғындардың мәдениет саласы қызметіне қанағаттануы

Әлсіз жақтары

  1. Мәдениет саласында бейімделген тұрғын жайлардың құрылыстардың көптігі




Сыртқы орта

Мүмкіндіктер

  1. Ақпараттық –коммуникациялық технологияның дамуы

  2. Аймақта инфрақұрылымның дамуы

  3. Аймақта туризмнің дамуы

  4. Қазақстан Республикасында 2020 жылдарға дейін саланы дамыту бойынша Бағдарлама

  5. «Бизнестің жол картасы 2020» ББ

  6. Аймақаралық байланысты қалыптастыру




Қауіптер

  1. Капиталдық және ағымдағы жөндеу жүргізуге қаржыландыру деңгейінің аз болуы

  2. Облыстағы мәдениет мекемесінің қаржыландыру мен жаңарту деңгейінің материалдық-техникалық базасының төмендігі

  3. Мәдениет пен өнер қызметкерлерінің біліктілігін арттыруда қаржыландырудың аздығы, ол мәдениет саласы қызметкерлерін кәсіби дамыту деңгейін төмендетіп отыр.

  4. Мәдени саласының инфрақұрылымын дамыту деңгейінің азлдығы

  5. Мәдениет ұйымының мамандандырылған кадрларының дефициті мәдениет қызметінің әр түрлілігін репутациясын қысқартуға алып келеді
2.1.2.5.2. Мәдениетті дамытудың өзекті мәселелері

- Мәдениет саласында пайдаланылатын бейімдестірілген тұрғынжайлар мен құрылыстардың санының көптігі;

- Капиталдық және ағымдағы жөндеу жұмысын жүргізу үшін қаржыландыру көлемінің аздығы;

- Облыстағы мәдениет мекемелеріндегі материалдық-техникалық базаны жаңарту мен қолдау деңгейінің төмендігі;
2.1.2.6. Дене шынықтыру және спорт
Елбасының көпшілік спортты дамыту және тұрғындарды денешынықтырумен қамту бойынша тапсырысын орындау мақсатында барлық жастағы тұрғындар мен барлық әлеуметтік топтарды ғамтыған денешынықтыру-сауықтыру және спорттық- көпшіліктік шараларды көбейту бойынша көптеген жұмыстар жүргізіліп отыр. жүйелі түрде дене шынықтыру мен спортпен айналысатындар саны артып келеді. 2013 жылдың нәтижесі бойынша облыста олардың саны - 380 205 адам болды (27,9%), 2014 жылы - 387 891 адам (28,2 %), 2015 жылы ( 8 айда ) 389 000 адам болды (28,5 %) (республикалақ көрсеткіш - 23,2%).

Облыста культивирленген спорт түрлері спекторы кеңейіп отыр. Мысалы, 3 жылда облыста 25 спорт түрлі культивирленді, : 75 тен 2013 жылы 95 ке дейін 2015 жылы болды оның ішінде олимпиялық: 37 ден 2013 жылы, 39 ға дейін 2015 жылы.

2014 жылы облыста 2 985 спорттық-көпшіліктік шаралар өткізілді оған 316 782 адам қатысты, оның ішінде 9 областық спартакиадалар оған 34 613 адам қамтылды. 9 ай ішінде 2015 жылы 5 503 спорттық- көпшіліктік шара өткізілді, оған 291 836 адам қатысты, оның ішінде 8 облыстық Спартакиада өткізілді оған 45 050 адам қамтылды.

Денешынықтыру мен спортпен айналысуға мүмкіндігі шектеулі адамдар да тартылады. Облыстағы мүгедектер саны 55 мың адам, оның ішінде 2 481 адам спортпен айналасыады. Қалалар мен айдандарда 16 спорт түрі культивирленген. 2014 жылы Қазақстанның ұлттық құрамына 56 спортсмен кірді ( 2013 жылы - 37 адам кірді). Спортшы-мүгедектер арасында облыс әкімінің сыйлығына облыстық Спартакиада өткізіледі, оған 170 мүмкіндігі шектеулі адам қамтылған. Параазиаттық ойындарға Қарағанды облысы спортшылары 2 алтын, бір күміс және үш қола медаль жеңіп алды.



Сурет 17. Облыс спортшыларының жарыстарға қатысу динамикасы, мың адам

Ұлттық спортты ойын түрлерін дамыту жалғасып отыр: қазақ күресі, асық ату, аламан бәйге.

Дене шынықтырумен және спортпен жүйелі түрде айналысатындарды тұрғындардың барлығын тарту спорттық көпшіліктік шаралар өткізу арқылы жүргізіледі сонымен қатар жаңа құрылыстарда жәңа секциялар ашу арқылы жүргізіледі. 2013 жылы спорттық секция саны - 2275 секцияны құрады (78312 адам), 2014 жылы - 2315 секция барлығы - 79316 адамды қамтып отыр. сонымен секциялар саны 1,75% артты ал оған қытысушылар саны 1,28% болды.

2013 жылдан 2015 жыл аралығында спорттық құрылыстар саны артты 2699 бірліктен 1024 ебірлік болды ауылды жерлерде 2778 бірлік (9 айда), оның ішінде ауылдағы 1062 бірлік құрылыс алдыңғы жылмен салыстырғанда 81 бірлікке артқан оның ішінде ауылда 38 бірлік. Қолданыстағы спорттық құрылыстың артуы көпқызмет атқаратын хоккей кортынан, жасанды жабуы бар спорттық алаң есебінен артып отыр.

2013 жылы 36 көпфункционалды корт салынды (оның ішінде 25 бірлік қалада 11 ауылдық жерде ), 12 спорттық алаңдар салынды. 2014 жылы 39 көпфункционалдық корт, 19 спорттық алаң орнатылды, сонымен қатар спорттық сауықтыру кешені «Баскет Холл», «Aerofit Club», фитнес клуб «World Class», ипподром салынды, 3 ФОК құрылысы аяқталды. ( Ақтоғай, ауылы, Осакаровка, Балқаш қ.) республикалақ бюджет есебінен және облыстық бюджетттен қоса қаржыландыру арқылы салынды. 2015 жылы Қарағанды қаласында денешынықтыру-сауықтыру кешенін жүзу бассейінімен бірге пайдалануға беру жоспарланып отыр, сонымен қатар облыс бойынша 2 көпфункционалды корт және 9 спорттық алаң салынды.

Облыста көпшілік спортты дамыту үшін және спортта жоғары жетістіктерге қол жеткізу үшін инфрақұрылым жақсы дамытылған. 2013 жылы облыста 46 спорттық мекеме қызмет етті. 2015 жылы обылыста 48 спорттық мекеме қызмет етті, оның ішінде 28 БЖСМ 12 Спорттағы дарынды балалар мен жасөспірімдерге арналған мамандандырылған Ә.Молдағұлова атындағы облыстық мектеп интернаты, «Олимпиядалық резервті дайындау орталығы» КММ, жоғары спорттық шеберлік мектебі, 5 кәсіби клуб жұмыс істейді.

Жоғары жетістікті дамыту мен беделін арттыру үшін облыста әр түрлі деңгейдегі спорттық ойында өткізіледі:

- 2013 жылы облыс спортшылары 617 әр түрлі рагнтағы жарыстарға қатысты. Оның ішінде 98 облыстық, 358 республикалық, 161 халықаралық жарыстар. Онда 51 мыңнан астам адам қатысты 6924 медаль, оның ішінде алтын - 2268 болды.

- 2014 жылы обылыстаға 50 мыңнан артық спортсмен әр түрлі рангтағы 632 жарысқа қатысты, барлығы 7 227 медаль жеңіп алды.

- 2015 жылы 9 ай ішінде обылыс спротшылары әр түрлі рагнтағы 572 жарысқа қатысты оның ішінде 88 облыстық, 324 республикалық, 160 халықаралық жарыстар. Онда обылыстың 50 270 артық спортшы қатысты, 7020 медаль, оның ішінде - 2425 алтын жеңіп алды.

2015 жылы Қазақстан Республикасының ұлттық құрамына облыстың 1064 спортшысы кірді, оның ішінде: 409 - негізгі құрамға кірде, 369 –жастар құрамына кірді, 286 –жасөспірімдер құрамына кірді. 2013 жылы Қазақстан Республикасының ұлттық құрамына облыстың 986 спортшысы кірді, оның ішінде: 325 – негізгі құрамға, 294 - жастар, 367 – жасөспірімдер құрамына кірді.

2014 жылы Қазақстан Республикасының ұлттық құрамына облыстың 1018 спортсмені кірді оның ішінде: 385 – негізгі құрамға, 303 - жастар құрамына, 330 –жасөспірімдер құрамына кірді.

Облыстағы спортсмендердің біліктілігінің артуы халықаралық деңгейдегі спорт шеберлерінің санының артуын көрсетіп отыр ол 17,5% 2013 жылы 18% - 2014 жылы 18,5% - 2015 жылы. «ҚР спортШебері» атағын 2013 жылы облыстың 118 спортсмені алса, 2014 жылы - 128 спортсмен , 2015 жылы 9 айда - 54 спортсмен алды.

Жергілікті орындарда ауылдық жерлердегі мен көпшілік демалатын орындардағы спорттық алаңдар мен спорттық құрылыстардың қаржыландыруы жеткіліксіз болғандықтан, сонымпен қатар балалардың сауықтыру клубтарында, салалық спорттық клубтардағы қаржыландыру көлемі аз болғандықтан оған тұрғындарды тартуда қияндықтар туындап отыр. Материалдық-техникалық жағдай барлық тұтынушыларды қанағаттандыру үшін қанағаттанарлық деңгейге жеткен жоқ, ол дене шынықтырумен айналысу, көпшілік спорттарын дамыту және жоғары жетістік спортын дамытуға кедергі келтіріп отыр. Сапалы спорттық мүліктердің болмауы, құралдар мен оны жөндеу бойынша мамандардың болмауы спорттық резервті және халықаралық кластағы спортсмендерді жоғары деңгейде даярлауға бөгет болып отыр.

2.1.2.6.1. Дене шынықтыру мен спортты дамытудың SWOT-сараптамасы
Оң әсері

Теріс әсері

Ішкі орта

Күшті жағы:

  1. Спорттық инфрақұрылымды дамыту және спорттық құрылыстар салу;

  2. Денешынықтырумен айналысатын тұрғындар санының артуы;

  3. Спорттық жетістіктері жоғары білікті спортшылардың санының артуы.

Әлсіз жақтары:

  1. Ауылда спорттық құрылыстардың аздығы;

  2. Ауылдағы спортттық құрылыстарда мүліктердің аздығы;

  3. Біліктілігі жоғары мамандар дефициті (құрылысты пайдалану мен техникалық пайдалану бйоынша әдіскер);

  4. Тұрғындардың дене шынықтыру мен спортпен жүйелі түрде айналыспауы;

Сыртқы орта

Мүмкіндіктер

  1. Қазақстан Республикасында саланы дамыту бойынша 2020 жылдарға дейінгі Бағдарлама ;

  2. « Бизнестің жол картасы 2020» ББ;

  3. Аймақаралық байланысты қалыптастыру;

  4. Кәсіпкерлік еркіндіктің артуы және ХСӨ бастамалары.




Қауіптер

  1. Қала мен аудандық бюджеттен капиталдық және ағымдағы жөндеулерге қаржының аз бөлінуі;

  2. Мекеменің материалдық техникалық базасын қолдау бойынша қаржыландыру деңгейінің төмендігі.


2.1.2.6.2. Дене тәрбиесі мен спорттың өзекті мәселелері

- Спорттық нысандардың материалды-техникалық базамен аз қамтылуы;

- спорттық базалардың материалдық-техникалық қамтамасыздандырылуының әлсіз болуы

- ауылдық өңірлерде спорттық құрылғылар мен нысандардың тапшылығы;

- кәсіби білікті мамандардың – ауылды өңірлерде спорт әдіскерлерінің, спорттық нысандардың техникалық эксплуатациясына жауапты мамандардың жетіспеушілігі.


2.1.2.7. Туризм

Қарағанды облысы белсенді, экологиялық, спорттық, жағажайлық, мәдени-танымдық және тарихи туризмді дамыту бойынша болашағы бар аймақ. Оған тиімді географиялық орналасуы. Қарағанды маңызды көлік жолдары торабында орналасқандығы, табиғат, өсімдік және жануарлар әлемінің байлығы; сауықтыру орындары ықпал етеді теңдессіз архитектуралық-тарихи ескерткіштер – кесенелер, палеолит пен неолит кезеңінің ескерткіштері бар.

2014 жылы облыста «ҚР туризм индустриясының басым бағыттарын дамытудың 2010-2014 жылдарға арналған республикалық бағдарламасын жүзеге асыру аяқталды.

Қазір саланың дамуы ҚР Үкіметінің 19 мамыр 2014 жыла № 508 қаулысымен бекітілген «ҚР туризм саласын 2020 жылға дейінгі дамыту Концепциясына» негізделген.

Өңірге келіп-кетушілердің саны орналастыру мекемелерінің есебімен анықталады, соңғы 3 жылда бұл көрсеткіш 1,2 есеге өскен. Мұндай мекемелердің қызмет көрсеткен азаматтар саны 2015 жылдың қаңтар-маусым айларында 115491 адамды құраған, бұл 2014 жылдың дәл осындай кезеңімен салыстырғанда 6,8% артық. 2014 жылы қызмет көрсетумен қамтылғандардың үлесі 2013 жылмен салыстырғанда 21,4% көп болып, 260918 адамға жеткен.

2015 жылдың қаңтар-маусым айларында ішкі туризм бойынша өңірге келушілердің саны 2014 жылдың дәл осындай уақытымен салыстырғанда 8,9% артып, 108542 адамды құраған.

Сыртқы бойынша келгендердің саны 2014 жылы 17832 адамды құрап, 2013 жылмен салыстырғанда, 12 % артық болып отыр. 2015 жылдың I жартыжылдығында сыртқы туризм бойынша қызмет көрсетілгендердің саны 2014 жылдың дәл осындай уақытымен салыстырғанда 17,9% төмендегені байқалады. Бұл негізгі туристік нысандар орналасқан Қарқаралы, Бұхар-Жырау, Ұлытау көлік жолдарының көктемгі селге байланысты жабылып қалуымен байланысты болып отыр.

2015 жылдың қаңтар-маусым айларында мекенжаймен қамтамасыз етуді ұйымдастыру қызметін 199 орналастыру мекемесі көрсетіп, 2013 жылдың көрсеткішінің 112,4% құраған: 121 әртүрлі деңгейдегі қонақ үйлер, 2 мотель, 8 демалыс орны, 17 пансионат, 10 балалар лагері, 2 туристік база және басқа да нысандар. 2014 жылы орналастыру мекемелерінің саны 2013 жылмен салыстырғанда 10,3% өсіп, 182-ні құраса, 2013 жылы 165 мекеме, өсім пайызы 2012 жылмен салыстырғанда 11,5%.

Қонақтарды орналастыру бойынша көрсетілген қызметтер көлемі 2015 жылдың бірінші жарты жылдығында 2014 жылдың дәл осындай уақытымен салыстырғанда 12,4% өсіп, 1580,7 млн. тг пайда әкелген. 2014 жылы қонақтарды орналастыру бойынша көрсетілген қызметтер көлемі 3399,1 млн.теңгеге бағаланған, бұл 2013 жылмен салыстырғанда 17,8% артық. 2013 жылғы сәйкес табыс мөлшері 2884,6 млн. теңге, 2012 жылмен салыстырғанда өсім 6,6%.

Үш жылда қызметтер көлемі 692,6 млн. теңгеге немесе 1,3 есе өсті.





Сурет 18. Қарағанды облысының туризм саласының даму көрсеткіштері

Ұсынылып отырған тәуліктік төсектер арагідік орналасқан I жартыжылдықта 2015 жылы ол 279 378 құрады ол 2014 жылдың тиісті мерзімімен салыстырғанда 1,6% артық . 2014 жылы ұсынылған тәуліктік тқсек саны 659 438 немесе 29,9% 2013 жылы (507556 туәліктік төсек болған).

Орналастыру орындарының толуын ата кету керек. 2014 жылы облыс бойынша орынның толуы көрсеткіші 29,7% болды, ол 2013 жылғымен салыстырғанда (12,2%) артықтығы 17,5 пайызды құрап отыр. 2015 жылы қаңтар шілде айында орынның толу пайызы 26,2% болды ол өткен жылғыдан 6,2 пайызы төмен болып отыр 2013 жылы. Төмендеуіне қарамастан аталған көрсеткіш орташа республикалық көрсеткіштен жоғары және елдің алдыңғы қатарлы орындарынан жоғары болып отыр: орынның толу Ақмола, Алматы, Шығыс Қазақстан және Астана Алматы қалаларында.

Кесте 39.

2011-2014 жж. туризм дамуы көрсеткіштерінің динамикасы


Көрсеткіш атауы

2013ж.

2014ж.

Қаңтар-маусым 2015ж.

Орналасу орындарының саны, бірлік.

165

182

199

Толуы, %

12,2

29,7

26,2

Орналасу орындарымен қызмет көрсетілген адамдар саны, барлығы, адам.

214983

260918

115491

соның ішінде:

орналасу орындарымен қызмет көрсетілген адамдар саны (резиденттер), адам.
199065

243086

108542

Орналасу орындарымен қызмет көрсетілген адамдар саны (резидент еместер), адам.

15918

17832

6949

Ол ішкі туризм бойынша келушілер санының артуын көрсетіп отыр, алайда шетелдік туристер үшін облыс әлі де болсын тартымды емес.

Туризм саны артқын аймақ қарағанды, Қарқаралы, Ұлытау, және Ақтоғай болып отыр. сонымен қатар Балқаш маңы. Қарағанды қаласы іскери, мәдени танымдылық, спорттық туризм орталығы болып табылады. Осы жерде туристік ұйымның көп мекемелері орналасқан. Бүгінгі күні қалада әр түрлі санаттағы қонақүйді салу мен қайта өңдеу бойынша бірнеше жоба жүзеге асырылып жатыр.

Ұлытау ауданы тарихи, қажылық сонымен қатар экологиялық және этно туризімге өте қолайлы.

Негізгі ресурстары – Ұлытау тауы, тарихи және мәдени ескерткіштер ( ауданда 700 артық ескерткіш бар, 282 тарихи мәдени картаға енгізілген және «Ұлытау» мұражайы картасына енгізілген (Жошы хан мазары, Алаша хан мазары, ертедегі Басқамыр қаласы және т.б.).

Қарқаралы ауданы рекреациондық демалыс, туризм инфрақұрылымы орталығы : 1 туристік фирма, 3 қонақүй бар. 

Балқаш маңы (Балқаш қаласы, Приозерск және и Ақтоғай ауданы) өзен көлдері, Балқаш көлі, тау сілемдері Бектауата, Қызылсарай туристік орындары бар.

Онда Балқаш көлі маңында жағажай туизмі дамыған сонымен қатар Ақтоғай ауданында экологиялық туризм таулы орманды Қызылсарай табиғиты тамаша орындардағы туризм түрлерін дамытуға қоллайлы.

Сонымен қатар туризм саласының дамымауы оның мерзімдік, шектелген сипатынан көрініп отыр.

Облыс әлі де болсын шетел туристері үшін қажетті тартымдылыққа жеткен жоқ. Облстың туристік өнімі бәсекелестігі жағынан артта қалып отыр сонымен қатар қолжетімділігі мен туристік сервис қызметі жағынан артты қалып отыр.

Орналасқан орындардағы материалдық база атап айтқанда қонақүй, пансионат, демалыс үйі және базалар сонымен қатар санаторлық-курорттық мекемелер тозып кеткенг. Көптеген қонақүйлерде қызмет ұсынулары көлем аз болғандықтан олар халықаралық талаптарға сәйкес келмейді.

Соған қарамастан облыста қолайлы орналасу орны іздеу және қолданыстағы базаны модернизациялау бойынша салу бойынша жобаларды тағдау жұмыстары жүргізіліп жатыр.

Туризм үшін тиісті инфроқұрылым жеке инвестицияны тарту аясында және мемлекеттік «Бизнестің жол картасы - 2020» бизнесті дамыту мен қолдаудың ьірегей бағдарламасы аясында жүргізіледі. Аталған бағдарлама бойынша 12 жоба қолдау алды, оның ішінде 5 - 2015 жылы қолдау тауып отыр.

Сонымен қоса облыста көліктік инфрақұрылымды дамыту бойынша шаралар қолданылып жатыр, жергілікті турис демалыс орындарының сервис деңгейін арттыру және қарағанды облысының туристік имиджін қалыптастыру үшін, аймақтағы туристік өнімді қолдау мен өзара тиімді серіктестік байланысты арттыру үшін жұмыстар жүргізіліп жатыр.

Осы мақсатта Қарағанды облысы қазақстандық және халықаралық туристік шараларға белсенді түрде қатысып отыр. Облыстың туристік имиджін қалыптастыру үшін туризм бойынша ішкі туризм бойынша облыстық имидж шаралары өткізіледі туристік көрмелерге қатысады, жәрмеңкелер мен жарнамалық ақпараттық турларға қатысады, республикалық бұқаралық ақпараттық құралдары үшін ақпараттық турлар өткізіліп тұрады.

2.1.2.7.1. Туризм дамуының SWOT-сараптамасы




Оң әсер

Теріс әсер

Сыртқы орта Ішкі орта

Күшті жақтары:

  1. Аймақтың тиімді географиялық орналасуы, негізгі көліктік коридрһор өтеді;

  2. Табиғатының ір түрлілігі, флора және фаунасының бай болуы мәдени тарихи және сәулеттік тарихи іскерткіштердің көп болуы


Мүмкіндіктер

  1. АІӨ күтіліп отырған артуы қолайлы жағдай, саяхаттау құштарлықтарының артуы Қазақстан және дамушы сыртқы нарықтағы сұраныстардың артуы;

  2. Қазақстанда ірі оқиғалы шаралар өткізу ЭКСПО-2017, Универсиада;

  3. ББ «Бизнестің жол картасы 2020»;

  4. Аймақаралық байланысты қалыптастыру;

  5. Визалық режимді жеңілдету.




Әлсіз жақтары:

  1. экологиялық және ауылдық туризімді дамыту үшін ауылда білікті қызметкерлердің болмауы (гид-аудармашылар, экскурсоводтар және қызмет көрсетушілер);

  2. шұғыл континенталды климат, жылдың көп уақытында суық болады осыған байланысты кейбір туризм түрлері мерзімі қысқа. Облыс аумағы кең және туристік нысандар арасы алыс ол суық уақытта жетуді қиындаталды.

Қауіптер

  1. әлемдік қаржылық дағдарыс туристік ағымның төмендеуінен болып отыр;

  2. төтенше оқиғалар;

  3. туристердің бару туризімен деген сұраныстарының артуы;

  4. туристік жағдайы күрделі облыстарда туристік ұсыныстар дестинациясының артуы.









2.1.2.7.2. Туризм дамуының өзекті мәселелері

- туристік инфрақұрылымның нашар дамуы, шалғай орналасқан туристік нысандарға апаратын жолдардың сапасыздығы;

- туризм саласындағы басқару және қызмет көрсету ісінде кәсіби білікті мамандардың жетіспеушілігі;

- өңірдің туристік өнімінің кәсіби маркетингінің әлсіз жүргізілуі;

- көрсетілген туристік қызметтер сапасының бағасына сәйкес келмеуі;

- туристік фирмалардың капиталдың сыртқа кетуіне жол ашатын сыртқы туризмге мамандануы;

- қонақ үйлер, пансионаттар, демалыс орындары мен курорттық-сауықтыру орталықтарының материалды-техникалық базасының нашар дамуы.

2.1.2.8. Үш тілді дамыту

2011-2020 жж. арналған ҚР тілдерді дамытудың мемлекеттік бағдарламасы аясында облыста «Үштұғырлы тіл» мәдени жобасын жүзеге асыру бойынша жүйелік жұмыстар жүргізілуде:

Тілдерді дамыту мен насихаттау бойынша іс-шаралар өткізіледі (2014 жылы өзге ұлттың өкілдері арасындағы «Тіл – достықтын тірегі», үш тілді меңгерген жастар арасындағы «Тіл шебері» облыстық форумдары, Ғ. Мұстафин атындағы жас прозаиктер байқауы, жас ақындар мен жазушылардың әдеби-көркемдік сайысы, мастеров публицистики им. А.Сейдімбеков атындағы публицистика шеберлерінің жарысы, т.б. сияқты 500-ге жуық әртүрлі ісшаралар өткізілді). 

Мемлекеттік тілдер саясатын дамытуға, мемлекеттік тілді оқытуды насихаттауға, өңірдің лингвистикалық капиталын сақтап қалуға ерекше үлес қосқан тұлғаларды қолдау мақсатында облыс әкімінің жыл сайынғы «Тіл жанашыры» сыйақысы беріледі.

Өңірдің өкілдері республикалық жарыстарда жоғары нәтижелерге қол жеткізіп жүр. Соңғы үш жылда (2012-2014 жж.) 4 адам «Гран-при», 4 адам бірінші орын, 2 адам үшінші орын алды. 

Тілдерді дамыту мен насихаттау, сондай-ақ мемлекеттік тілдің мәртебесін арттыру мақсатында тек қана 2015 жылдың бірінші жартысында ғана осы жылдың атаулы күндеріне арналған 2 фестиваль, 2 жарыс, 2 тілдік олимпиада, 1 мүшәйра өткізілді. Өзге ұлттың жастары арасындағы «Абай оқулары» Абайдың 170-жылдығына, «Аңыз дала – Абыз дала» облыстық мүшәйрасы – Қазақ хандығының 550-жылдығына, «Славян жазуы мен мәдениетінің күндері» фестивалі – Қазақстан Халқы Ассамблеясының 20-жылдығына арналды.

«Мың бала» мәдени-ағартушылық жобасы аясында мектепке дейінгі білім беру мекемелері арасында «Біз қазақша білеміз» фестивалі өткізілді. Үш тілді меңгерген жастар арасындағы «Тіл шебері» фестивалі және жастар арасындағы «Ой сана» тілдік олимпиадасы жылдың барлық атаулы даталарын қамтыды. Мемлекеттік қызметкерлер мен азаматтардың басқа топтарын оқыту үшін облыста 6 тілдер орталығы жұмыс істейді: ҚМКК «Қарағанды облыстық тілдерді оқыту орталығы», Балқаштағы ҚММ «Тілдер орталығы», Жезқазғандағы ҚММ «Тілтану оқу-әдістемелік орталығы», Шахтинсктегі ҚММ «Бастау» оқу-әдістемелік орталығы», Теміртау қаласындағы ҚММ «Теміртау қаласының тілдерді дамыту орталығы», Саран қаласындағы ҚММ «Саран қаласының тілдерді дамыту орталығы», сондай-ақ Сәтбаев, Приозерск, Қарағанды, Қаражал және Абай, Бұқар жырау, Нұра, Осакаровск аудандарында 8 тілдерді оқыту курстары бар.

Қарағанды облысында мемлекеттік тілді меңгергісі келетіндердің қатары артып келеді.

2013 жылы тілдерді оқыту курсымен - 1615 адам, 2012 жылы– 1279, 2014 жылы – 1972, ағымдағы жылдың бірінші жартысында 1025 адам қамтылған.

Мемлекеттік тілді игеру деңгейін анықтау үшін 2013-2014 жылы облыстың мемлекеттік қызметкерлері «Қазтест» жүйесінен өтті. Тест нәтижесі мынаны көрсетіп отыр, 4197 қатысушыдан қазақ тілін қарапайым деңгейде 548 адам біледі (13%), базалық деңгейде – 2102 адам біледі (50%); орташа деңгейде - 1119 (27%); жоғарыдан төмен деңгейде - 406 (10%) адам біледі: жоғары деңгейде - 22 (0,5%) адам біледі.

Тұрғындарды қазақ тіліне жаппай тарту мына жұмыстар арқылы бағытталып отыр:

Оқыту телебағдарламасы «Тілашар», ол «Сарыарқа» оқу әдістемелік кешен негізінде дайындалған «Қазақстан-Қарағанды»каналында беріледі;

Телеоқыту «Тілтану» (34 сабақ жылына) «1-й Карагандинский» каналында;

20 телебағдарлама «Мәңгілік тіл» және 4 видеоролик;

Жаңа телебағдарлама «Кешкі ертегілер» (2015ж.);

Облыстың мемлекеттік органдар сайттары тілдік саясаттың ақпараттық орталығы рөлінде.

Болашақта мемлекетік тілді дамыту бойынша бірнеше шаралар жоспарланған: орталық желілерін және оқыту курстары санын арттыру, апқараттық –техникалық құралдармен жабдықтау, барлық оқығысы келетіндерді қазақ тіліне оқыту мемлекеттік емес ұйымдарда «Тілдер туралы» Заңның сақталуын бақылауға алу, БАҚ мемлекеттік тілде жүретін танымдылқ бағдарламалар санын арттыру.

Мемлекеттік тілдің өзекті мәселелері БАҚ кең талқыға салынады. Мемлекеттік тілдік саясатты насихаттау БАҚ баспасы арқылы жүзеге асырылады. Қазақ тілі медиа-кеңістікке енгізіліп отыр.

Облыста іс жүргузуді мемлекеттік тілге ауыстыру жұмыстары жүргізіліп жатыр. Шығыс және кіріс құжаттарын құжат айналысына мониторинг жасалады. Сараптамасы құжат айналысының көпшілік бөлігі мемлекеттік тілде екенін көрсетіп отыр ол көрсеткіш 2013 жылы - 93%, 2014 жылы - 94%, І жартыжылдықта 2015 жылы - 94,2%. Мемлекеттік тілде іс жүргізу қарқыны артып отыр. іс жүргізуді мемлекеттік тілге ауыстыруға көмек ретінде семинарлар, курстар өткізіледі аудармашылар курстары өткізіледі.

Мектепке дейінгі және мектептерде мемлекеттік тіл тартымдылығы артыпи келеді. Қазақ тілінде оқитын балалр саны 50,5%. Қазақ мектептерінде 1460 өзге ұлт өкілдері оқып жүр. Мектеп алды дайындықты қазақ тілінде 42 мектеп жүзеге асырып отыр. 52% бала қазақ тілінде тәрбие алып жүр. 2014 жылы қазақ тілінде тәрбие беретін балалар мекемесі 22% артқан. 1233 өзге ұлт өкілдері қазақ топтарында тәрбиеленіп жатыр.

Жалпы алғанда аймақта қазақ тілін білетін тұрғын санының артуы байқалады. 2012 жылы - 52%, 2013 жылы - 58%, 2014 - 62%, І жартыжылдықта ағымдағы жылы -67,9% болды.

Облыста тілді дамытуға үлкен көңіл бөлініп отыр. тілдерді оқыту курстары ұйымдастырылған, облыста тұратын этностардың ана тілін оқуына көңіл бөлінеді тілді дамытуға ықпал ететін әр түрлі форматтағы шаралар өткізіледі 2013-2015 жылы этностардың қатысуымен облыстық деңгейде 7 конкурс, 6 фестивал, 4 тілдік олимпиада, 3 семинар 2 форум өткізілді.

Облыста 24 областық этномәдени бірлестіктер қызмет етеді, 11 (демалыс күнгі мектептер) ана тілін оқу ұйымдастырылған. Ана тілін оқуды қолдау үшін әдістемелік көмек беру жұмыстары жүргізіледі, этникалық диаспоралардың дәстүрін салтын насизаттау жұмыстары жүрнгізіледі. Жалпы білім беру мектептері базасында пльша тілін, татар, корей тілін оқыту бойынша курстар факультатив ашылған. Ана тілін 560 астам этникалық топ өкілдері оқып жатыр.

Облыста ұштілді игеру бойынша шаралар өткізіледі. Осы мақсатта мемлекеттік қызметкерлерді ағылшын тіліне оқыту курстары ұйымдастырылған. Ағылшын тілі курстарында 2012 жылы - 388 адам, 2013 жылы – 534 адам 2014 жылы – 546 адам оқыды.

Ономастикалық қызметті қамтамасыз ету үшін тарихщылармен ьірге, ғалым филологтармен бірге, өлкетанушылар мен бірлесіп Қарағнды облысының топономикасын құру бойынша жұмыстар жүргізілуде.

2.1.2.8.1. Тілдер дамуының SWOT сараптамасы
Оң әсері

Теріс әсері

Ішкі орта

Күшті жақтары:

  1. Тілдерді оқытудың әдістемелік қамтамасыз етілуін жетілдіру

  2. Іс-қағаз жүргізуді мемлекеттік тілге ауыстыру

  3. Оқыту процесіне жаңа технологияларды енгізу

Әлсіз жақтары:

  1. Мемлекеттік тілді оқытудың жалпыға бірдей стандарттарының жоқтығы

Сыртқы орта

Мүмкіндіктер

  1. Этностардың тілдерін оқытуды мемлекеттік қолдау




Қауіптер

  1. Жергілікті емес ұлттар үлес салмағының көп болуы



2.1.2.8.2. Тілдерді дамытудың өзекті мәселелері

- Көптілді оқытатын педагогтардың жетіспеушілігі;
2.1.2.9. Ішкі саясат

Ішкі саясаттың дамуы азаматтық қоғам институттарын қолдау, этнос және дінаралық келісімді сақтау, мемлекеттілікті күшейту, қоғамдық-саяси тұрақтылық пен халық арасында ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын жүргізумен анықталады.

Облыста 8 саяси партияның филиалы, 75 этномәдени бірлестік, 13 бағыт бойынша жұмыс істейтін 1073 үкіметтік емес ұйымдар, 26 кәсіподақ ұйымдары (оның 17-і Қарағанды облысының кәсіподақтар федерациясына кіреді) және 182 БАҚ бар.

Әлеуметтік мәселелерді шешуге үкіметтік емес ұйымдарды араластырудың күннен-күнге артып келе жатқан қажеттілігін ескере отырып, жыл сайын мемлекет тарапынан үшінші сектордың әлеуметтік маңызды жобаларын жүзеге асыруға бөлінетін қаржы көлемі артып келеді. Өңірде барлығы 1073 үкіметтік емес ұйым бар, олардың саны өсуде: 2012 ж - 717, 2013 ж – 768, 2014 ж – 877. Мемлекеттік-әлеуметтік тапсырысты орындауға 2011 ж – 17,5 млн. теңге, 2012 ж – 18,8 млн. теңге, 2013 жылу – 27,1 млн. теңге, 2014 - 29,3 млн. теңге, 2015 ж – 23,7 млн.теңге бөлінген. 2013 жылдан бері алғаш рет 5 ұзақ мерзімді жоба орындалып жатыр.

Ақпараттық саясатты дамытуға ерекше көңіл бөлініп отыр. облыстың медиа кеңесі 2012 жылы 242 бұқаралық көпшіліктік ақпарат болса, 2013 жылы - 190, 2014 жылы - 184, 1 қазан 2015 жылы - 182 БАҚ ( оның ішінде 140 баспа, 40 электрондық БАҚ және 2 ақпараттық агенттік болды. негізгі 78% бөлігін мемлекеттік емес бұқаралық ақпарат құралы құрап отыр. көлемінің кемуі ірекет етпей отырған БАҚ ҚР инвестиция және даму бойынша министрліндегі есептен алынып тасталды.

Әлеуметтік сұраулардың қорытындысына сәйкес, облыста халықтың бұқаралық ақпарат құралдарына сену деңгейі жоғары және 65,1% құрайды. Мемлекеттік органдар мен БАҚ-тың тығыз байланысын қамтамасыз ету мақсатында 2012 жылдан бері БАҚ мәселелері бойынша Қоғамдық Кеңестің отырысы өткізіліп келеді. Бұл кездесулерде БАҚ-тың ғаламтор кеңістігіне шығуы, әлеуметтік желілерде тіркелу қажеттілігі, өңірлік баспасөздің дамуы, мемлекеттік органдар мен БАҚ-тың қарым-қатынасы мәселелері сөз болады.

Отандық ақпараттық кеңістікті кеңейту мақсатында облыста 2010 жылдан бері телерадиохабар таратудың сандық технологияларына көшу бойынша жұмыстар атқарылып келеді. Сонымен, зерттеу нәтижелері көрсеткендей, Қарағанды облысы халқының көп бөлігі (82,5%) сандық телеарнаның енуін қолдайды. БАҚ-пен байланыстың бір түрі мемлекеттік ақпараттық тапсырысты жариялау болып табылады.

Жалпы алғанда, ақпараттық саясаттың дамуы маңызды басымдылық болып қала береді. Осы тұрғыдан қарастырғанда, облыста мемлекеттік ақпараттық саясатты жүргізуге бөлінетін қаржының артып келе жатқандығы заңды құбылыс. Сонымен, қаржыландыру көлемі 2011 жылы 348,0 млн. теңге, 2012 жылы – 388,9 млн. теңге, 2013 жылы – 419,9 млн.теңге, 2014 жылы – 427,7 млн.теңге, 2015 жылдың 1 қазанына қарай – 462,5 млн.теңгені құраған. Облыста жаңа бұқаралық ақпарат құралдарын ашу мен ескілерін қайта құру жүргізіліп, басылымдардың тираждары артып, ғаламтор-қызметтері қарқынды жұмыс атқарып келеді. Отандық телебағдарламалармен 100% халықты қамтамасыз етіп, ақпараттық кеңістікті кеңейтуге мүмкіндік ашатын телерадиохабар таратудың сандық түріне өту бойынша іс-шаралар қолға алынған.


2.1.2.9.1. Ішкі саясаттың өзекті мәселелері

  • - өкілдік және ауылдық үкіметтік емес ұйымдардың сапасын төмен деңгейі

  • мемлекеттік Жаңалықтар БАҚ тапсырыс бойынша қаржыландыру жеткіліксіз деңгейі;

  • үкіметтік емес ұйымдарды қолдау үшін қаражат жеткіліксіз бөлу.


2.1.3. Қоғамдық қауіпсіздік және құқықтық тәртіп
2.1.3.1. Қауіпсіздік пен құқықтық реттеу

Облыста қылмыстық істер жөніндегі арыздар мен хабарламаларды тіркеу мен есепке алудың толықтығы, объективті статистикалық мәліметтерге қол жеткізіп, оқиғалардың шынайы картинасын қалыптастыру бойынша қатаң әрі мақсатты жұмыстар жүргізілуде.

Барлық ішкі істер органдарында прокуратура орындарына «on-line» режимде жасалған қылмыс туралы ақпарат беру және арыздарды электронды тіркеу жүйесі енгізілген.

Әрбір тіркелген арыз туралы азаматқа электронды хабарлама келеді. Қылмысты тіркеуден және есепке алудан жасырып қалудың әрбір фактісі қызметтік тексерулер арқылы анықталып, айыпталушылар жұмыстан босату немесе бас бостандығынан айыруға дейін баратын қатаң жазалауға кесіледі.

Ішкі істер органдарындағы тіркеу-есепке алу тәртібінің қатаң қадағалануы 2012–2013 жж жалпы және қылмыстық істерді тіркеу санының артуына көмектесті.

- 2012 жылы жалпы қылмыс 27,2%, жалпықұқықтық қылмыс 33,6%-ға ( 19149-дан 24358-ге дейін және 18203-тен 24327-ге дейін) өскен.

- 2013 жылы жалпы қылмысты тіркеу 16,5% ( 24358-ден 28385-ке дейін), жалпықұқықтық қылмысты тіркеу – 15,6% ( 24327-ден 28133-ке дейін) артқан.

- 2014 жылы регистрация жалпы және жалпықұқықтық қылмыстарды тіркеу 18,9% ( 28385-тен 23014-ке) және 18,7% ( 28133-тен 22865-ке) қысқарған.

Болжамға сәйкес, соңғы жылдары қолға алынған шаралар нәтижесінде қылмыстың статистикалық жағынан өсу тенденциясы байқалды. Шын мәніндегі облыстағы қылмыс деңгейі бұрынғы қалыпты жағдайында деуге негіз бар.

2015 жылдың 9 айында облыста 23480 қылмыстық құқықбұзушылық тіркелген, бұл өткен жылдың дәл осындай уақытымен салыстырғанда 35,3% артық (17355 немесе абсолютті санда 6125-ке), барлық тіркелген фактілердің 93% орта және жеңіл деңгейдегі қылмыстар екені анықталды. Одан басқа көрсетілген 6125 факттің жартысынан астамын (55%) қылмыстық істер құраған (3362), жаңа заң күшіне енбей тұрып, олар әкімшілік құқықбұзушылыққа жатқызылатын.

Тіркелген қылмыстық құқықбұзушылықтардың көп бөлігі - ұрлық (12364 немесе 52,7%), алаяқтық (1653 – 7%) және бұзақылық (1391 – 6%). Қылмыстық құқықбұзушылықтардың қалған түрлері өте аз тіркелген ( орташа есеппен 70-тен 200-ге дейін). Өзгенің мүлкін ұрлауға келсек, бұл жаңадан күшіне енген заңнамаға сәйкес әрбір тіркелген ұрлық үшін қылмыстық іс қозғалатын СТБР электронды жүйесіне байланысты. Егер бұрын жеңіл ұрлық түрлері жабылған істер материалдарына кірсе, енді барлығы қылмыстық істерге жатып, жалпы қылмыстың статистикасына әсер етеді. Алаяқтық бойынша да дәл осындай жағдай: егер бұрын тергеу алды тексерулері кезінде азаматтық-құқықтық қатынастар анықталып, қылмыс құрамы жоқ деген себеппен көп істер кері қайтарылатын. Басбұзарлық бойынша: жәбірленуші арыз беруден бас тартқан жағдайдағы істі кері қайтару негіздері өзгерді. Енді, жаңа заңға сәйкес қылмыстық жауапкершілік бергілері бар барлық фактілер СТБР -ға тіркеліп, ол бойынша қылмыстық іс қозғалады.

Орындалған шараларға сәйкес қылмыстарды тіркеу қарқыны азайды: егер ағымдағы жылдың бірінші жартысында 53,8% болса (абсолютті цифрларла 11147-нен 17144-ке дейін), ағымдағы жылдың 9 айында өсі пайызы 35,3% дейін (17355-тен 23480-ге) төмендеді. Сәйкесінше, ауыр қылмыстар 45,1% ( 1026-дан 1489-ға) және аса ауыр қылмыстар 3% дейін ( 167-ден 172-ге) қысқарған. Салыстыру үшін: ағымдағы жылдың алғашқы жартысында ауыр қылмыстардың өткен жылдың дәл осындай уақытымен салыстырғанда 55,6% (716-дан 1114-ке), аса ауыр қылмыстар – 26,9% (104-тен 132-ге) артқаны байқалған.

Жоғарыда аталған себептермен 2012 жылы жалпыхалықтық тәртіп пен қауіпсіздіктің индикаторы саналатын қоғамдық орындардағы, көшелердегі жалпы қылмыстың есебінің өсуін де түсіндіруге болады.

Дәл сол уақытта, сараптама көрсетілген қылмыстардың тіркеу қарқыны төмендегенін көрсетеді: 2012ж. - 84,5% (7906 дейін), 2011ж. өсім алдыңғы жылмен салыстырғанда 2,8 есе (4285 дейін). 2013ж. қоғамдық орындардағы қылмыстың үлесі 9,9% (7906-дан 7121-ге), ал 2014ж. қорытындысы бойынша - 1,1% (7121-ден 7046-ға) қысқарғанын байқауға болады.

2015 жалдың 9 айында қоғамдық орындардағы қылмыстық құқықбұзушылықтардың саны 29,1% ( 5135-тен 3643-ке) азайды. Көшелерде орын алған қылмыстарды тіркеу жалпы алғанда, 28,9% ( 2744-тен 1952-ге) қысқарды.

13 стационарлық полиция посттарының жұмысы ұйымдастырылған.

Қылмыстарға «төзімділікке» қарсы күрес барысында 232.889 әкімшілік құқықбұзушылық анықталған, бұл өткен жылдың дәл осындай уақытымен салыстырғанда 1,3% артық.

Құқық қорғау бағытындағы қоғамдық бірлестіктердің 125 нысаны (1225 адам) 2015 жылдың 9 айында 76 қылмыстық іс пен мыңдаған әкімшілік құқықбұзушылықтарды ашқан.

2012-2013 жылдары облыста тіркелген жол-көлік оқиғаларының өсуі байқалды: 2012ж. алдыңғы жылмен салыстырғанда 3,8% , ( 844-тен 876-ға); 2013ж. 18% ( 876-дан 1034-ке). 2014 ж. қорытындысы бойынша 10,3% төмендеген ( 1034 – 927 дейін).

Қолға алынған шаралар 2015 жылдың 9 айында жол-көлік оқиғасының жалпы санын 3,7% (681-ден 656-ға), қаза тапқандар санын 17,9% ( 151-ден 124-ке) және жарақат алғандар үлесін 4,9% ( 837-ден 796-ға) азайтты.

2012-2014 жылдары жасөспірімдер қылмысы төмендегені байқалады. Сонымен, 2012 ж. бұл аталған қылмыс түрінің 2% (454) артты. В 2013 ж. олардың саны 1,5% ( 447-ге дейін) қысқарған. В 2014 ж. тағы да 0,7% төмендегені анықталды ( 447-ден 444-ке).

Жасөспірімдер көпэпизодтты қылмыстар жасайды, олардың басым бөлігін тұрмыстық мақсаттағы қылмыстар құрайды. 2014 ж. жасөспірімдердің тарапынан өзгенің мүлкін ұрлау ісі 27,6% өскен ( 210-нан 268-ге).

Жасөсіпірімдер қылмысының алдын-алу мақсатында 2015 жылдың басынан бері 9 кең көлемді оперативті-профилактикалық іс-шаралар мен акциялар өткізілді.

Ішкі істер департаменті бұрын қылмыс жасаған адамдардың оны қайталамауы мақсатында тұрақты түрде іс-шаралар өткізіп отырады. 2012-2014 жылдардағы статистикалық мәліметтер мұндай қайталаулардың азайып келе жатқандығын көрсетеді. Мәселен, 2012 жылы бұрын қылмыс жасаған адамдар тарапынан жасалған құқықбұзушылықтар 828-ді құраса (2011 жылмен салыстырғанда (937) 11,6% аз ), 2013 жылы 15,6% (699) төмендеген. 2014 жылдың қорытындысы бойынша мұндай қылмыс түрінің тіркелгені - 605 ( 13,4% аз). Ағымдағы жылдың 9 айында облыста бұрын қылмыс жасаған азаматтардың тарапынан орын алған құқықбұзушылықтардың саны 970-ке жеткен, бұл өткен жылдың дәл осындай уақытымен салыстырғанда 179,5% артық (347).

2012-2013 жылдары оның айтарлықтай төмендегені байқалады. Осылай, 2012 жылы осындай 72 қылмыс (2011 жылы 79, 8.9% аз), ал 2013 жылы – 56 (22,2% аз) орын алған. 2014 жылы көрсетілген қылмыстардың аз көлемде өскені анықталды (61, +8,9%).

Алкоголизм мен нашакорлыққа тәуелді адамдарды күштеп емдеу шаралары тұрақты түрде қолға алынып келеді. Ағымдағы жылдың алғашқы 9 айындағы көрсеткіштің өткен жылдың дәл осындай уақытымен салыстырғанда төмендеуін (4,5%) сот-наркологиялық экспертизасын өткізу тәртіптерінің өзгеруімен түсіндіруге болады. 2015ж. шілде айынан бастап, жоғарыда аталған экспертизаны сот медицина орталықтары (бұрын наркологиялық мекемелер) жүргізеді, бұл өз кезегінде нашақорлыққа бейім азаматтарды тіркеу ісін қиындата түседі. Орындалған шаралар отбасылық-тұрмыстық негізде туындаған қылмыстық құқықбұзушылықтарды тіркеуді 10,8% төмендетті (37-ден 33-ке).

Облыста наркокәсіпкерлікке қарсы күрес шаралары атқарылып, нашақорлықтың алдын-алу, арнайы медициналық мекемелерді құру, сондай-ақ жалпыұлттық нашақорлыққа қарсы насихат жұмыстары жүргізілуде.

Қылмыстық және әкімшілік заңнаманың өзгеруін, қылмыстық іс-әрекет категорияларының енгізілуін ескере отырып, 2015 жылдың 9 айында қылмыстық істерді қоса алғандағы анықталған наркоқылмыстар 2 есеге өскен (250-ден 688-ге). Есірткі заттары айналымының 171 фактісі, есірткіні аса ірі көлемде заңсыз сақтаған 80 факті анықталған.

6 заңсыз есірткі алқаптары анықталып (2014ж.-2), жалпы салмағы 50 кг-нан асатын құрамында есірткі бар кендір шөптің 809 бұтасы тәркіленді (2014 ж. – жалпы салмағы 10 кг-ға жуық 130 бұта). Заңсыз айналымнан 303 кг есірткі алынып тасталған (2014 ж.-286 кг).

Одан бөлек, 4 пресс-конференция мен брифинг ұйымдастырылып, БАҚ-та 426 материал, оның ішінде республикалық БАҚ-та нашақорлық пен есірткі саудасына қарсы күрестің нәтижелері туралы 65 материал жарияланған. Есірткі тұтынушылардың саны ( 3629-дан 3075-ке ) мен есірткіні мөлшерден тыс пайдаланғаннан қазақ тапқандар санының қысқару тенденциясы орын алуда ( 25-тен 20-ға).



2015 жылы облыстық Ішкі істер департаменті есірткі саудасымен күрес Басқармасы және Н.В. Гоголь атындағы облыстық кітапхана «Қарағанды есірткіге қарсы» атты акция өткізді. 2014-2015 жылдар аралығында нашақорлық пен есірткі саудасының алдын-алу, есірткі заттарының зияны мен есірткі қылмысы үшін жауапкершілік туралы халықты ақпараттандыру мақсатында «Есірткісіз көше» кең көлемді оперативті-профилактикалық іс-шарасы жүргізілді. Аталған шара білім беру және денсаулық сақтау, облыстың әкімшілік полициясы мен нашақорлыққа қарсы күрес бөлімі қызметкерлерінің ортақ еңбегінің нәтижесінде ұйымдастырылды. 2014 жылдың аяғында Қарағанды қаласында тұратын бір топ тұрғындар билік өкілдеріне қоғамдық көліктің жүргізушілеріне алкогольді ғана емес есірткі мастығы кезінде де қатаң бақылау орнатуды өтініп, шағым түсірген.
2.1.3.1.1. Қауіпсіздік жағдайы мен құқықтық реттеудің SWOT-сараптамасы




Оң әсері

Кері әсері

Ішкі орта

Күшті жақтары:

  1. Құқықбұзушылықтардың алдын-алу субъектілері мен олардың өзара байланысы нақтыланған;

  2. Құқықбұзушылықтардың алдын-алу мақсатында халықпен және құқық қорғау бағытында жұмыс атқаратын қоғамдық ұйымдармен байланыс формалары анықталған;

  3. Әкімшілік және жол полициясы біріктіріліп, «Әмбебап полицей» принципі негізінде жұмыстар ұйымдастырылған;

Әлсіз жақтары:

  1. Заманауи материалды-техникалық базамен жабдықталу үшін бөлінетін қаржының аздығы;

  2. отбасылық-тұрмыстық негіздегі қылмыстардың алдын-алу мәселелері жеткілікті қарастырылмаған. Тұрмыстық ішімдікке салыну мен алкоголизм, нашақорлық мәселелері шешілмеген;

  3. Рецидивті қылмыстар сақталған;

  4. Қасақана жасалатын мүліктік қылмыстардың көптігі;

Сыртқы орта

Мүмкіндіктер

  1. Мемлекеттік қолдау

  2. Құқық қорғау қызметін сапасын бағалаудың жаңа критерийлер жүйесін енгізді

Қауіптер

  1. Рецидивистердің өзге діни ағымдарға мүше экстремисттерге қосылып кету мүмкіндігі;

  2. Интеграциялық процестер (Кедендік Одақ) мен ортақ экономикалық кеңістік жағдайында трансұлттық байланыстары бар қылмыстық топтардың әрекеттері қауіп тудырады.
2.1.3.1.2. Қауіпсіздік пен құқықтық реттеудің өзекті мәселелері

- көршілес қалаларда оперативті басқару орталықтары жоқ, тәулік бойы жұмыс істейтін стационарлық посттар жүйесі нашар дамыған;

- мүліктік қылмыстар санының көптігі сақталуда, олардың алдын-алу бойынша тиісті шаралар толық көлемде жүргізіліп отырған жоқ;

- тұрмыстық деңгейде орын алатын қылмыстардың негізгі себебі – алкогольді мөлшерінен тыс қабылдау болып отыр. Ішімдік профилактикасының жеткіліксіз деңгейде болуы медициналық айықтыру орындарының тапшылығы мен арнайы емдеу орталықтары санының аз болуымен байланысты;

- абақтыдан босаған адамдардың қоғаммен интеграциясында кедергілер туындағандықтан және әлеуметтік бейімделу (жұмысқа тұруға қатысты) нашар жүргендіктен, мұндай азаматтар арасында рецидивті қылмыстар қайталанып отыр;

- қылмыстық құқықбұзушылықтар профилактикасының ерте жастан бастап толық негізде жүргізілмеуі және мектеп инспекторлары санының артуына деген қажеттілік;

- жол жағдайының нашарлығы, жүргізушілердің көлікті басқаруға деген дайындығының аз болуы жол-көлік оқиғаларының жиі кездесетін себебі болып отыр;

- құқық қорғау бағыытнда жұмыс істейтін қоғамдық бірлестіктерді ынталандыру жүйесі нашар дамығандықтан, қоғамдық тәртіпті сақтау ісіне үшінші сектордың қатысуы төмендеп келеді.
2.1.3.2. Төтенше жағдайлардың ауыр салдарының алдын алу,жою және салдарын кеміту

ҚР Ішкі істер Министрлігінің төтенше жағдайлар комитетінің шаруашылық жүргізу құқығындағы «Есептеуіш техника, телекоммуникация, ақпараттық және ситуациялық сараптамалар орталығы» мемлекеттік мекемесінің мәліметінше, 2014 жылы облыс аумағында 2094 техногенді және табиға сипаттағы оқиға тіркеліп, 206 адам зардап шеккен, оның 78 қызық тапқан. Материалды шығын 346,5 млн. теңгені құраған.

2013 жылы 76 төтенше жағдай орын алып , онда 95 адам зиян көрген, оның 68 көз жұмған; 2014 жылы 65 төтенше жағдай тіркелген, 86 адам зардап шегіп, 60 адам қаза тапты; 2015 жылдың қазан айына қарай 57 төтенше жағдай, қатысқан 39 адамның 37-сі көз жұмған.

Облыстағы қалаларға жалпы өрттің 78,1%, жалпы қазақ тапқандардың 88,8% және жарақат алғандардың 80,6% тиесілі. Өрттің негізгі себептеріне мыналар жатады: отты пайдалану кезіндегі абайсыздық (44,5%), электр құрылғыларының техникалық эксплуатациясы мен монтаж ережелерін бұзу (21,8%), әдейі өрт қою (13,2%), пеш салуда және оның экплуатациясы кезінде өрт қауіпсіздігі ережелерін сақтамау (8,9%).

Облыс көлемінде табиғи өрттерді тоқтату үшін өртке қарсы ерікті құрылымдар пайда болған. Мұндай ұйымдар санының өсуі, олардың күшімен тоқтау салынған табиғи өрттің пайыздық көрсеткішіне тікелей байланысты. 2012 жылы облыста 10812 адамды қамтитын осындай 727 ұйым болған. Олардың жалпы өрттің 60% тоқтатылған. 2013 жылы - 768 ұйым (11741 адам), 2014 жылы - 773 ұйым (11877 адам). Олардың күшімен жалпы табиғи өрттің 64% тоқтау салынды.

Өрттің салдарынан болатын адам өлімі азайып келеді: 2012 жылы 6,8%, 2013 жылы 16,4%, 2014 жылы 17,4% төмендеген.

2012 жылы өрт жағдайын тұрақтандыру мақсатында мемлекеттік өртті бақылау орталығымен мұндай апаттардың санын азайтуға бағытталған бірқатар іс-шаралар өкізілді. Жалпы саны 615 оқу орны, 54 ұйым, 100573 тыңдаушы, оның ішінде 4220 педагогті қамтыған 8167 профилактикалық әңгіме жүргізілді. Баспасөз беттерінде мемлекеттік тіл мен орыс тілінде 141 мақала мен ескертпелер жарияланды.

2013 жылы жалпыға ортақ демалыс орындарында 10588 жиын жасалып, эфирге 263 телебағдарлама, басылым беттеріне 128 мақала шыққан. 2014 жылы 1074 оқу орны, 133 899 тыңдаушы, 4151 оқытушыны қамтыған 13728 жиын өткізіліп, 217 теле және радиобағдарламалар жасалып, 110 мақала жазылды.



Кесте 40.

Нысандар бойынша өрт санының қатынасы(2012-2015 жж.)

Өрт нысандары

Өрт

2013ж.

2014ж.

2015ж. қазан

Өндірістік бағыттағы ғимараттар

139

132

44

Сауда өнеркәсібі

61

62

55

Қоймалар

6

8

2

Оқу орындары

4

10

2

Балаларға арналған мекемелер

1

1

2

Мәдени орындар

5

4

2

Емдеу-профилактикалық орындары

1

6

3

Әкімшілік-қоғамдық ғимараттар

43

33

17

Ауылшаруашылық нысандары

1

4

3

Құрылыс үстіндегі ғимараттар мен құрылыс аумақтары

4

2

6

Тұрғын үйлер

1386

1397

905

Көлік құралдары

298

295

210

Орман

12

20

15

Дала

1

5

25

Басқа ашық аумақтар

51

49

41

Барлығы

2013

2028

1332

Суда орын алатын төтенше жағдайлардың негізгі себептері: құтқарушылармен қадағаланбайтын аудандардағы жоспарланбаған демалыстар, алкоголь қабылдаған күйде суға түсу, судағы қауіпсіздік ережелерін білмеу немесе сақтамау, жүзе алмау және балаларды судың жағасында ересек адамдардың қарауынсыз қалдыру.

Қарағанды облысының суында қайтыс болғандар динамикасы нақты бір қарқыннан арсып отыр: 2012 жылы 56 адам қайтыс болды, 2013 жылы ол көрсеткіш өткен жылғымен қатысты 44,6%, ал 2014 жылы - 128,0%. 9 айда 2015жылы суда 15 адам қайтыс болды.

Суда шұғыл әрекет ету құтқыру қызметі ТЖ 8 құтқару катері, 10 бірлік автотехника, 3 бірлік арнайы техника (қарда жүретін техника), 24 бірлік жүзу құралы, 33 гидрокостюм ылғал және құрғақ костюмдар, 37 қысылған ауасы бар аппарат, 29 радиостанция бар олар Балқаш маңында азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қолданылып отыр.

Төтенше жағдайларды ескерту (су тасқыны, қар көшкіні, сел, т.б.) бірнеше бағытта жүргізіледі:

1) мемлекеттік құрылымдар мен жергілікті атқарушы органдар бірлесе отырып мониторинг пен болжамдар жүйесін жасайды.

2) облыстың ауа-райы болжамын жасайтын орталықтарымен ақпараттық байланыс орнатылады.

3) төтенше жағдайларды ескерту жергілікті атқарушы органдарымен тығыз байланыста жүзеге асырылады.

4) келісілген іс-әрекеттердің жоспары жасалады: жол қауіпсіздігі бөлімшелері, Ішкі істер департаментінің жеке құрамы, Төтенше жағдайлар департаменті, мобильді дайындық басқармасы, табиғи апаттар кезіндегі ескерту мен тосқауыл қою бөлімдері, жылыту пунктерінің орналасуы туралы ақпараттар, жолдағы көлік қозғалысын реттеу, т.б.

2012-2014 жылдары өткізілген шаралардың, облыс аумағындағы көпжылдық бақылаулардың және мониторингтің нәтижесінде су тасқыны орын алу қаупі жоғары аудандар, гидротехникалық құрылғылары бар, көбіне иесіз, су нысандарының толық базасы анықталды.

2015 жылы температураның көтерілуі себебінен көп жауын жауып, орасан зор су тасқыны орын алды: Қарағанды облысында тұрғын үйлер, көпірлер, жолдар бұзылып, электр қуаты желілері істен шығып, мал қырылды. Облыстағы көптеген өзендердегі су деңгейі 1945, 1960, 1993 жж болған су тасқыны кезінде тіркелген деңгейден де жоғары болды.

Қарастырылып отырған мерзім ішінде (2012-2014 жж.) облыстағы барлық аудандардағы (Ұлытау, Жаңаарқа, Қарқаралы, Бұқар-Жырау, Осакаров, Ақтоғай, Абай), Балқаш, Сәтбаев, Приозерск қалалары аумақтарын есептемегенде, 50 қоныс орындарын қамтыған 75 оқиға тіркелген.

Су тасқыны нәтижесінде: 2121 тұрғын үй су астында қалып, 409 үй апатты жағдайда қалды, оның ішінде 4 қоныс орнындағы 170 тұрғын үй бұзылған; 1711 бас түлік өлді; жолдардың 118 ауданын су алған, 16844 м жолды су шайып, жарамсыз етіп тастаған; 13 көпір құлаған, 1 бөгет (Жұмабек) пен 2 қалқан (Жұмабек, Абай ауданындағы Қарақоға); 61 ауылдық өңірдің энергожеткізілуі бұзылды.

ҚР Ішкі істер Министрлігінің төтенше жағдайлар комитетінің Астана, Алматы қалалары, Оңтүстік Қазақстан, Жамбыл, Алматы облыстарындағы бөлімшелерінің, ҚР Ішкі істер министрлігі Ұлттық гвардиясының әскери бөлімшелерінің апатты аудандарда:

- 407 адам құтқарылды; 13279 адам эвакуацияланды;

- 33466 бас түлік мал айдалып алынды;

- 162731 т.м. су жиналды; 13923 м. уақытша шатырлар құрылды; 3166 м. бөгет қайта қалпына келтірілді;

- ұзындығы 16844м болатын автокөлік жолдарының 118 ауданы жөнделді;

- 244 адамға медициналық, 419 адамға психологиялық көмек көрсетілді; 20 мыңнан астам адам ыстық тамақпен қамтылды.

Су тасқыны аймағында жалпы 33 жарылыстар, 6250 шаршы метр аумақты өткізді.

Кең көлемді табиғи апат кездерінде техника мен жедел көмек көрсету топтарының дайындығына аса үлкен мән беріледі: олар апаттан зардап шеккен адамдарға медициналық көмек көрсетіп, оның салдарын жоюға бағытталған шараларды жүзеге асырады. Жедел көмек көрсету құрамасына құтқару, инженерлік, апатты-техникалық, медициналық қызмет көрсету, материалды-техникалық жабдықтау мен көліктік қамтамасыз ету, байланыс орнату топтары кіреді. Одан бөлек, Қарағанды облысында қар басып қалған кездерде адамдарды іздестіру мен құтқару, қар астында қалған аудандарды зерттеу, жолдарды тазалау, зардап шеккендерді жылытып, алғашқы медициналық көмек көрсету қызметтерін жүзеге асыратын облыстық топ бар.


2.1.3.2.1. Төтенше жағдайлардың алдын-алу, тоқтату және салдарларын жоюдың SWOT-сараптамасы




Оң әсері

Кері әсері

Ішкі орта

Күшті жақтары:

  1. Облыста төтенше жағдайлардың саны азайып келеді

  2. Өрт кезіндегі адам өлімі көрсеткіші төмендеп келеді

  3. Облыс аумағында өртке қарсы ерікті ұйымдар құрылған




Әлсіз жақтары:

  1. 37 ауылдық өңірді қамтитын 27 қоныс орнында мемлекеттік өртке қарсы қызмет жоқ

  2. Өртке қарсы ерікті ұйым мүшелері жетіспейді

  3. Құтқарушылардың аудандар бойынша дұрыс бөлінбеуі

  4. Химиялық зақымдану кезінде адамдарды жеке қауіпсіздік құрылғыларымен қамтамасыз ету, жинау, тарату жұмыстары жоспарланбаған

  5. Шомылуға арналған орындардың құрылуы, суда қауіпсіз демалыстар ұйымдастыру, суға түсуге тыйым салынған жерлерге арнайы белгілер орнату, БАҚ арқылы суға түсуге болмайтын аймақтар туралы хабарлар тарату жұмыстары жеткілікті деңгейде ұйымдастырылмаған

Сыртқы орта

Мүмкіндіктер


  1. Мемлекеттік қолдау

  2. Азаматтық қорғау шараларын насихаттау;

  3. Тұрғындарды азаматтық қорғаныс саласына оқыту




Қауіп-қатерлер

  1. Халықты сел мен су тасқындарынан қорғау ісіне жеткілікті қаржының бөлінбеуі

  2. Апаттар мен табиғи катаклизмдер


2.1.3.2.2. Төтенше жағдайлардың алдын-алу, тоқтату және салдарын жоюдың өзекті мәселелері

- 37 ауылдық өңірді қамтитын 27 қоныс орнында мемлекеттік өртке қарсы қызмет жоқ, өрт посттарын құру қажеттілігі бар;

- ірі қоныс орындарында өртке тосқауыл қою үшін құрылған өртке қарсы ерікті құрылымдардың жетіспеушілігі сезіледі, олар тек жақын аумақта өрт орын алған кездерде ғана көмектесе алатындықтан, мұндай құрылымдардың күшімен жалпы өрттің тек 51% тоқтатылған;

- халықты сел мен су тасқыны, қар көшкінінен қорғауға бөлінетін қаржы жетіспеушілігі бар (Қарағанды, Шахтинск, Актоғай, Бұқар-Жырау аудандары, Жаңаарқа ауданы, Қарқаралы мен Осакаров аудандары);

- суда орын алатын төтенше жағдайлардың санын азайту үшін Жезқазған қаласында орналасқан құтқару бөлімшесін ауыстыру керек.

- шомылуға арналған орындардың құрылуы, суда қауіпсіз демалыстар ұйымдастыру, суға түсуге тыйым салынған жерлерге арнайы белгілер орнату, БАҚ арқылы суға түсуге болмайтын аймақтар туралы хабарлар тарату жұмыстары жеткілікті деңгейде ұйымдастырылмаған;

- химиялық зақымдану кезінде адамдарды жеке қауіпсіздік құрылғыларымен қамтамасыз ету, жинау, тарату жұмыстары жоспарланбаған.


2.1.4. Облыстың инженерлік инфрақұрылымының дамуы

2.1.4.1. Байланыс және коммуникация

Қарағанды облысында 2013 жыл саланың ішкі қосымша бағаның 28,6 % өсіп, 28,6 млрд. теңгені құрауымен ерекшеленеді. Саланың жалпы өңірлік өнімдегі үлесі әлі де болса аз, небәрі 1% жуық, бірақ соңғы жылдары ЖӨӨ-дегі ішкі қосымша баға үлесінің өсуі байқалады, 2012 жылдан бері 0,1%.

Кесте 41.

Саланың негізгі көрсеткіштері



Көрсеткіштер

өлшем бірлік

2012ж.

2013ж.

2014ж.

Саланың ішкі қосымша бағасы

млрд.теңге

19,2

24,7

31,9

Ішкі қосымша бағаның ЖӨӨ-дегі үлесі

%

0,78

0,9

0,9

Пошталық және курьерлік қызметтің көлемі

млн.теңге

902,2

1 094,5

1 270,1

Пошталық және курьерлік қызметтің нақты көлемінің индексі

%

105,8

100,0

101,6

Байланыс қызметінің көлемі

млн.тенге

14 657,4

16 098,1

17 042,4

Байланыс қызметі көлемінің нақты индексі

%

106,1

104,9

107,6

Тіркелген телефон желілерінің халықты қамтамасыз етуі (100 тұрғынға тіркелген телефон желілерінің саны)

дана

374,2

27,4

367,8

Қала халқы

дана

315,9

29,4

308,9

Ауыл халқы

дана

58,3

20,1

58,9

Тіркелген ғаламтордың қолданушылар саны

мың дана

143,5

164,3

164,2

100 адамға шаққандағы кең жолақты ғаламтордың тіркелген қолданушылар саны

дана

140,9

1 202,5

163,6

Ағымдағы жылдың соңына қарай осы салада жұмыс жасайтын компаниялар саны

дана

279,0

295,0

327,0

Жұмыспен қамтылған халықтың үлесі

мың адам

10,3

13,4

11,5

Қарағанды облысындағы ақпарат және байланыс саласының дамуына сондай-ақ пошталық-курьерлік қызмет көрсету көлемінің, байланыс қызметтері үлесінің артуы, ғаламтор абонеттері қатарының көбеюі дәлел бола алады. 2014 жылы 2013 жылмен салыстырғанда, почталық-курьерлік қызмет 16% көп көрсетілген. Байланыс қызметтерінің көлемі 5,9% артты.

Байланыс саласындағы қызмет көрсетудың артуы сондай-ақ кабельді жүйе, желісіз ғаламтор мен спутник және жергілікті телефон байланысы арқылы қамтамасыз етілді. Ұялы байланыстың дамуына орай қалааралық және халықаралық байланыстарға қызмет көрсету төмендегені байқалады.

Телекоммуникация саласында облыстың барлық ауылдық өңірлері телефонмен қамтылған. 2014 жылдың басында облыстың әрбір 100 тұрғынына 27,4 тіркелген телефон желісінен келеді. 2013 жылы ауылдық өңірде тұратын әрбір 100 адамға 20,1 бірліктен келген.

Осы салада қызмет атқаратын кәсіпорындар саны артып келеді, 2014 жылы олардың саны 11,5 мың кәсіпорынды құраған, оның 98% шағын кәсіпкерліктер (321), қалған бөлігі орта кәсіпкерлікке тиесілі. Қарағанды облысындағы басқа салалармен салыстырғанда байланыс пен коммуникация саласында жұмыс істейтін ірі кәсіпорындар жоқ. 2014 жылы орта кәсіпкерліктің 50% шығынға ұшырап, нәтижесінде олардың қайтарым коэфициенті теріс болып шықты (-18%). Телекоммуникация саласындағы монополияның алдын-алу және еркін бәсекелестік орта қалыптастыру мақсатында, облыста бірнеше жеке меншік кәсіпорындар жұмыс істейді. 25-тен астам қоныс орындарын «Транстелеком» АҚ мен «Корпорация «Казахмыс» ЖШС қамтамасыз етеді. 

Осы салада жұмыспен қамтылған халықтың саны тұрақты емес. 2014 жылға дейін жыл сайынғы өсім оң болып келген дегенмен осы жылы көрсеткіш 14,2% қысқарды.

2014 жылы пошталық-курьерлік ісі мен байланыс қызметін дамытуға 22 367 млн.теңге көлемінде инвестиция салынды. Оның ішінде бірінші бағытқа жұмсалатын қаржы небәрі 1% шамасында. 2013 жылы ақпараттық-коммуникациялық салада 6 965 млн.теңге игерілді, негізгі капиталға салынған инвестиция көлемі жоғары болды, орташа есеппен алғанда 290%, нәтижесінде негізгі қорлардың толықтырылуы бойынша басқа салаларды басып озып отыр.

Дегенмен негізгі қордың толығу коэфициентіне қарамастан, ақпарат және байланыс саласында жұмыс істейтін кәсіпорындардың негізгі қорының ескіруі басқа салалармен салыстырғанда өте жоғары саналады, бұл ақпарат технологиялардың өте тез қарқынмен өзгеруіне байланысты.

2.1.4.1.1. Халықтың сандық сауаттылығы

ҚР Статистика агенттігінің мәліметінше, 2015 жылдың 1 қаңтарындағы есеп бойынша 6-74 жас аралығындағы компьютерлік сауаты бар саналатын қолданушылардың облыстағы үлесі 66,5%.

Халықты компьютерді игерудің бастапқы дағдыларына үйрету үшін қалалар мен аудандарда жалпыға бірдей білім беру мекемелерінде оқуға арналған компьютерлік сыныптар бөлінген. Оқытудан өткен тыңдаушыларға сертификаттар табысталады.

2013-2014 жылдар аралығында 49 110, 2015 жылдың алғашқы жарты жылдығында 3 237 адам оқытылды.Одан бөлек, компьютерлік сауаты бар адамдардың қатарын арттыру мақсатында 2013 жылдан бастап Қарағанды облысы эектронды қызметтер порталында (www.e-krg.gov.kz) халықты компьютерлік сауаттылық негіздеріне үйрететін қызмет түрі ((www.e-krg.gov.kz/Services/EducationVideo/ ұйымдастырылды.

Оқыту келесі тақырыптар бойынша жүргізіледі: Компьютер деген не? Компьютермен, мәтінмен, электронды кестелермен, презентациялармен, ғаламтор, әлеуметтік желі, ресми сайттармен жұмыс, вирустық қауіп-қатерлер, мобильді интернет, компьютер этикасы, авторлық құқықтардың қорғалуы. Оқыту түсіндірмелі бейнероликтер арқылы жүзеге асырылады. Аталған қызмет түрін осы уақытқа дейін 62 007 қолданушы, оның ішінде 2013 жылы – 24 556, 2014 жылы – 28 042, 2015 жылдың 6 айында – 9 409 адам пайдаланған.


2.1.4.1.2. Байланыс пен коммуникация дамуының SWOT-сараптамасы
Оң әсері

Теріс әсері

Ішкі орта

Күшті жақтары:

  1. Барлық 420 ауылдық өңірлер телефонмен қамтылған

  2. Қарағанды облысының 10 000 тұрғыны бар барлық аумақтары 100% (3G) желісімен қамтылған

  3. Барлық қалалық және аудандық бөлімшелер ұжымдық спутникті телефон және электронды байланыспен қамтылған

  4. Кәсіби деңгейі төмен қызметкерлердің аздығы (4,5%)

Әлсіз жақтары:

  1. 500 не онан көп тұрғыны бар ауылдық өңірлер ұялы байланыспен қамтылмаған

  2. Облыстағы жалпы инвестиция ішінде байланыс саласына тартылатын инвестициялар көлемінің аздығы (1,2%)

  3. Кәсіпорындар саласының тұрақсыз рентабельдігі. 2014 жылы кәсіпорындар саласы рентабельді болмай қалды (-18%)

  4. Оқытушылардың кәсіби дайындығының төмендігі

Сыртқы орта

Мүмкіндіктер


  1. Мемлекеттік қолдау

  2. Өңір тұрғындарының ақпараттық технологияларды қолдануға деген қызығушылығы




Қауіптер


  1. Халықта электронды мемлекеттік қызметтерге қол жеткізу мүмкіндігінің жоқтығы
2.1.4.1.3. Байланыс пен коммуникацияның өзекті мәселелері

- халық саны 500 және онан көп ауылдық өңірлер ұялы байланыспен қамтылмаған;

- облыстың жалпы инвестиция көлеміндегі байланыс саласына тартылатын инвестициялардың аз болуы;

- салалық кәсіпорындардың тұрақсыз рентабельдігі.
2.1.4.2. Жолдар

Қарағанда қаласының автокөлік жолдары қоры 12 516,4 км құрайды, соңғы 3 жылда жол жүйесінің ұзындығы өзгерген жоқ.

Жалпы қолданыстағы автокөлік жолдарының 98,2% - қалың қабатты жолдар, бұл көрсеткіш бойынша облыс респуликада 2-орында. 1000 шаршы километрге жалпы пайдалануға төселген жолдардың тығыздығы өте төмен болып табылады - 20,4 км. Салыстыру үшін, Қазақстанда бұл көрсеткіш - 31,7 км, ЕО елдерінде 50-110 км-лер ауқымында, ал ТМД елдерінің көпшілігінде 23- 37 км болып табылады..

Кесте 42.

Қарағанды облысы жолдарының сипаттамасы



Атауы

Өлшем бірлігі

2014ж.

Жалпы қолданыстағы көлік жолдарының ұзындығы:

км

10 604,8

Республикалық деңгейдегі

км

2 773

Облыстық деңгейдегі

км

3 549

Аудандық деңгейдегі

км

4 282,8

Жалпы қолданыстағы қатты қабатты көлік жолдарының ұзындығы

км

10 410,8

Республикалық деңгейдегі

км

2 773

Облыстық деңгейдегі

км

3 458

Аудандық деңгейдегі

км

4 179,8

Жалпы қолданыстағы қалың қабатты автокөлік жолдарының жалпы ұзындықтағы негізгі үлесі, %

%

98,2

Жалпы қолданыстағы қалың қабатты автокөлік жолдарының 1000 ш. км қалыңдығы

%

20,4

Қарағанды облысындағы жалпы қолданыстағы автокөлік жолдарының ұзындығы 10 604,8 км, оның 75,3%, атап айтсақ 7 982,9 км жергілікті деңгейдегі жолдар. Олардың жартысына жуығы асфальт-бетон қабатты (49%), 38% қара қиыршық тасты төсеме, 11% - ақ даңғылдар болса, тек 2% грунтты жолдар.

Өңірде соңғы 3 жылда облыстық және аудандық деңгейдегі жалпы қолданыстағы автокөлік жолдары жағдайының жақсару тенденциясы байқалады:


  • жағдайы жақсы және қанағаттанарлық жағдайдағы жергілікті мәндегі автомобиль жолдар үлесі 2012 жылыт 70%: жағдайы жақсы - 33%, қанағаттанарлық - 37%; қанағаттанарлықсыз жағдайда - 30%;

  • 2013 жылы жақсы және қанағаттанарлық жағдайда болған - 72%: жақсы - 37%, қанағаттанарлық - 35,4%; қанағаттанарлықсыз жағдайда - 28,5%;

  • 2014 жылы жақсы және қанағаттанарлықсыз жағдайда -74%: жақсы - 38%,қанағаттанарлық жағдайда 36%; қанағаттанарлықсыз жағдайда - 26%.

2012 жылдан 2014 жыл аралығында Өрісіне 2012 жылдан бастап 2014 жылға дейінгі кезеңде 43 млрд жергілікті жолдардың 1546,3 км жөнделген 361,8 млн теңге . ..

Кесте 43.

Жөнделген жергілікті көлік жолдары



2012







Жөнделген жергілікті көлік жолдары, барлығы

км

млн.тг

облыстық

282

4388

аудандық

29,9

885

қалалық

85,1

5273

2013







Жөнделген жергілікті көлік жолдары, барлығы

км

млн.тг

облыстық

199,6

3945

аудандық

166,6

1377

қалалық

174,1

11289

2014







Жөнделген жергілікті көлік жолдары, барлығы

км

млн.тг

Облыстық

194

4575,3

Аудандық

157

1998,8

Қалалық

258

9630,7

2014 жылы облыстық маңызы бар 75 км автокөлік жолдарының паспорттық тексеруі өткізілді: Ақтоғай ауданында ұзындығы 6 км құрайтын 2 жол, Бұқар-Жырау ауданында 42 км созылған 5 жол, Ұлытау ауданында бас-аяғы 27 км 4 жол.

Қарағанды облысы темір жолдарының эксплуатациялық ұзындығы 1940 км құрайды және 2009 жылдан бері өзгерген жоқ.

Қарағанды облысы көлік-транзиттік әлеуетке ие. Облыс аумағы арқылы келесі жолдар өтеді:



  • Петропавл – Астана – Қарағанды – Шу меридиандық темір жол көлік магистралі;

  • Трансазиялық темір жол магистралінің солтүстік бөлігі;

  • 6 маңызды автокөлік тораптарының бірі - Алматы – Қарағанды – Астана – Петропавл;

  • Көлік-транзиттік торап саналатын ҚР-ның оңтүстік және солтүстік өңірлерін біріктіретін республикалық маңызы бар «Қызылорда-Павлодар» және «Жезқазган-Есіл-Петропавл» жолдары. Аталған жолдар Азиялық шоссе жолдарға жатады және Ресейге шығуға мүмкіндік береді.

  • Одан бөлек, облыс аумағының Астана қаласына жақын орналасуы (212,7 км) өңірде сауда мен туризмді дамытуға жол ашады.

«Моноқалаларды дамытудың 2012-2020 жылдарға арналған» бағдарламасы, «Нұрлы жол», «Жол картасы - 2020» бағдарламалары аясында, сондай-ақ қалаларды әлеуметтік-экономикалық дамытудың кешенді жоспары негізінде облыста жолдарды қайта жөндеу мен жаңадан салу бойынша бірнеше жоблаар атқарылып жатыр.

  • 2012 жылы ұзындығы 535 км болатын «Жезқазған-Сексеуіл» (Қарағанды облысы арқылы – 370 км.), ұзындығы 214 км «Арқалық-Шұбаркөл» (Қарағанды облысы арқылы - 165 км.) темір жол бағыттарының құрылысы басталды, бұл жолдар республиканың «Шығыс-Батыс», «Солтүстік-Оңтүстік» бағыттарында транспорттық әлеуетін ашуға және аталған жолдарда тасымал кезінде арақашықтықты 1200 км және 700 км дейін қысқартуға мүмкіндік береді. Нысандардың құрылысы 2016 жылы аяқталады деп жоспарлануда;

  • «Нұрлы жол» бағдарламасы аясында ұзындығы 93 км құрайтын республикалық Анар-Теміртау автокөлік жолдары аумағындағы «Орталық-Оңтүстік» транзиттік торабын қайта жөндеу жұмыстары жүргізілуде. «Орталық-Оңтүстік» жобасы Астана мен Алматы агломерация орталықтарын Балқаш пен Қарағанды қалалары арқылы байланыстыратын автокөлік жолдарының құрылысы мен жөндеу жұмыстары жоспарланған. 2013 жылдан бастап, «Анар-Осакаровка» жолының бөлігінде 10 км созылатын аумақтың қайта жөндеу жұмыстары жүргізіліп жатыр; 2014 жылы ұзындығы 21 км болатын «Осакаровка-Батпақ» аумағында жұмыстар басталды. Қайта жөндеу жұмыстары 2016 жылы аяқталады.

  • «Моноқалаларды дамытудың 2013-2015 жылдарға арналған» бағдарламасы аясында 2014 жылы қалаішілік жолдарды жөндеу бойынша 14 жоба, 3 көше аумағы, ұзындығы 35,2 км құрайтын 24 көше жұмысы аяқталды;

- Қарағанды облысының Ұлытау ауданы, Сәтбаев және Жезқазған қалаларын әлеуметтік-экономикалық дамытудың 2012-2017 жылдарға арналған кешенді жоспары аясында 2016 жылдан бастап, Жезқазған мен Қызылорда қалаларын байланыстыратын негізгі жіне жалғыз магистраль «Қызылорда-Павлодар» автокөлік жолын қайта жөндеу жұмыстары белгіленген. Аталған жол облысаралық жолаушы және жүк тасымалында айтарлық үлкен маңызға ие, ҚР-дағы транспорттық байланыстар мен Орта Азияға шығу мүмкіндігін қамтамасыз етеді.
2.1.4.2.1. Жолдар саласын дамытудың SWOT-сараптамасы
Оң әсері

Кері әсері

Ішкі орта

Күшті жақтары:

  1. Жолдардың көп бөлігі қатты жабындымен апталған

  2. "Астана-Алматы" трассасының құрылысы (республикалық маңызы бар жол)

  3. Біліксіз жұмыскерлер үлесінің аздығы

  4. Заманауи техника мен материалдардың қолданылуы




Әлсіз жақтары:

  1. Апат қаупі жоғары аумақатарға дер кезінде назар аудармау және алдын алмау. Жөндеу жұмыстарын жүргізуге және жолдарды күтіп ұстауға қажетті мамандандырылған жол құрылыс көліктік-пайдаланымдық техниканың ескіруі және жетіспеушілігі

  2. Жолдар саласындағы білікті мамандардың жетіспейтіндігі байқалады

Сыртқы орта

Мүмміндіктер

  1. Мемлекеттік бағдарламаларды жүзеге асыру

  2. Жаңа технологияларды дамыту

  3. Астанаға жақындық

Қауіптер

  1. Кәсіпкерлер мен кәсіпорындардың жолдарды пайдалану ережелерін бұзуы (таоннажды, габаритті, тех. сипаттамаларды т.б. асыру )

  2. Шикізаттар мен материалдардың бағалары

  3. Шұғыл континентальді климат

  1. Жұмыс маусымдылығы

  2. Көліктік іс-шаралардың негізгі жабдықтарының жаңартылу коэффицентіне қарағанда өте жоғары деңгейде ескіруі



2.1.4.2.2. Жолдар саласын дамытудағы өзекті мәселелер

- 2010 жылдан бастап жергілікті мақсаттағы автожолдар бойындағы көпірлер мен су таратушы құбырларды зерттеу бойынша жұмыстардың жүргізілмеуіне байланысты автожол көпірлері мен жол өтпелерінің көліктік-пайдаланымдылық жай-күйін зерттеу қажет;

- жөндеу жұмыстарын жүргізу және автожолдарды күтіп ұстауға арналған маманданырылған жол құрылыс, көліктік-пайдаланымдық техникаға қаржы жұмсалымы қажет;

- жолдар саласындағы білікті мамандардың жетіспейтіндігі байқалады:

- автожолдарды көгалданлыру, орман алқабтарының механикалық өңдеу, көшеттерді жаңарту, оларды күту жұмыстары бойынша мониторинг және бақылау жүргізілуі қажет;

- автожолдарды жөндеу және күтіп ұстауға бағытталған қаражаттардың өсу серпінінің жақсы болуына қарамастан, жолдардың мерзімінен бұрын бұзылуының негізгі тежеуші факторы болып табылатын ағымдағы жөндеу жұмыстары мен автожолдарды күтіп ұстауға жұмсалатын қаржының жетіспеушілігі байқалады, ал бұл, өз кезегінде, күрделі жөндеу жұмыстары сияқты одан да көп шығындарға , жол төсемдері мен жасанды қондырғылардың қызмет мерзімінің қысқаруына және мерзімінен бұрын бұзылуына әкелуі мүмкін;
2.1.4.3. Көлік
Қарағанды облысы көлік саласының белсенді дамуымен сипатталады. Ол 2014 жылғы республикалық көлемдегі жолаушылар айналымының үлес салмағы бойынша рейтингінде бірінші орынға шықты.

Кесте 44.

Көлік саласының негізгі көрсеткіштері



Көрсеткіш

Өлшем бірлігі

2013ж.

2014ж.

2015 ж. (жоспарлы мәліметтер)

Барлық көлік түрлері бойынша жүк тасымалдары

млн.тонна

676,7

719,2

694,6

Жүк айналымы

млн.ткм

9 664,6

10 056,5

45 805,0

Барлық көлік түрлері бойынша жолаушылар тасымалы

млн.адам

2 299,9

2 428,8

2 333,0

Барлық көлік түрлері бойынша долаушылар айналымы

млн. жолаушы-шақырым

33 806,9

37 029,5

37 570,6

Жүк тасымалы тарифтерінің индексі

%

108,3

104,6




Жолаушылар көлігі қызметтерінің тариф индекстері

%

104,7

119,5




Темір жол

%

111,0

107,8




Автокөлік

%

103,2

125,2




Әуе

%

100,8

105,4




Көліктің басқа да қызметтері

%

103,6

106,9




Мерзім соңындағы жұмыс жасайтын кәсіпорындар саны

ед.

537,0

589,0

621,6

Жұмыс жасайтын халық саны

мың адам

46,7

50,9

47,5

Аймақтағы жүк тасымалының көп бөлігі автокөлітермен жүзеге асады, оның үлесі 95,7%-ды құрайды, және тек қана 4,3% үлесі 2013-2014 жылдар аралығында 28,1%-ға қысқарған темір жолмен жүретін жүк тасымалына тиесілі. Әуе жол көлігіні жүк тасымалдауда 2011 жылға дейін қолданылды.

«Қарағанды-Жезқазған» хабарламасымен екі қосымша коммерциялық пойыздардың енгізілуіне байланысты, 2014 жылдан бастап темір жол көліктер жүйесі жандандырылады. Сонымен қатар, осы жылдың II тоқсанында құрамы 1-, 2-, 3-деңгелі 8 вагоннан тұратын Қарағанды-Астана маршрутымен жаңа жабдықталған жүрдек электропойызы жүйеге қосылды. Оған қоса, жабдықталған жүйрік электропойызы жүріп тұратын, «Қарағанды-Астана» бағытында жаңа қосымша кесте ашылды.

2015 жылдың басында аумақтың маршрутты автобусты жүйесі хабарламалардың барлық түрі бар 390 маршруттардан тұрады, оның іщінде қалалық - 256 мың км., қала маңында жерлер - 45мың км., қалааралық – 78 мың км., халықаралық - 11 мың км.-ге созылады. Алайда, 2013 жылмен салыстырғанда тармақтар 15 маршрутқа қысқарғанымен, маршруттар ұзындығы 921км.-ге өсті. 2014 жылы жүйелі хабарламалы автобус маршруттары 235-тен астам елді мекенді немесе жалпы елді мекендердің 56%-ын қамтыды.

Әуе көлігімен жүзеге асатын жолаушылар тасымалы екі облысішілік АҚ «Авиакомпания «Жез-Эйр» «Қарағанды-Жезқазған» және «Қарағанды-Балқаш» екі авиарейсі бойынша жасалады.

Облыс территорясында су көлігі аймағында 50 бірліктен аса өзендік және 2 200 шағын кемелері тіркелген, оның ішінде өздігінен жүретіндері - 800 және өздігінен жүрмейтіндердері- 400. Балқаш көлінде Республикалық қазыналық «Балқаш су жолдары кәсіпорны» кәсіпорны орналасқан. Кәсіпорынның негізгі мақсаты Балқаш көлі аймағындағы кеме жүретін су жолдарын қауіпсіз жағдайда сақтау үшін жасалатын іс шараларды жүзеге асыру болып табылады.

2020 жылға дейін инфрақұрылымды дамыту, сонымен қатар, ішкі су көліктері сферасындағы кеме қатынасын қауіпсіздендіру мақсатында Балқаш көлінде (кемелердің көп шоғырланған орнында) ұсталған, соның ішінде шағын кемелерді сақтау үшін арнайы тұрақ салу жоспарланп отыр.

2013 жылдан бастап жүк тасымалының ақылы қызметтер бағасы 3,4%-ға айтарлықтай төмендеді. Алайда, 2014 жылы Қарағанды қаласындағы қалаішілік көліктер автобустарындағы бір мәртелік жүру құнынның 50 теңгеден 80 теңгеге өсуіне байланысты, жолаушы көліктерінің қызметтер ақысының индекстері 14,8%-ға күрт өсіп кетті.

Бұл салада негізгі қорлар жаңартуларының тұрақты өсімі байқалады. Аумақтағы негізгі капиталға бағытталған инвестициялар көлемі бойынша өнеркәсіптен кейін көлік және қойма саласы екінші орныды алады. (2014 ж. 28%).

2013 жылғы инвестициялардың айтарлықтай өсімі өткен жылмен салыстырғанда 2 есе көп көрсеткішті көрсеткен құбырлармен тасымалдау саласына тиесілі. Алайда, салалар бойынша инвестициялар бірдей бөлінбегенін айта кеткен жөн. Мысалы, жалпы инвестициялардың 77,7%-ы құбырмен тасымалдауға, 3,4%-ы темір жолмен тасымалдауға және 18,9%-ы басқа да жолаушылар тасымалдаушы құрлықтағы көліктерге тиесілі. Соның нәтижесінде, құбырлардың тозу деңгейі 4 есеге азайып, 2013 жылы барлық көлік түрлері арасындағы ең төмен көрсеткіш болып табылатын 4,5%-ға жетті. Темір жол көліктерінің тозу деңгейі де 44,9%.-ға дейін азайды. Бірақ, қала маңындағы электропойыздардың вагондар паркінде 90%-ға жетеін жоғары амортизация деңгейі байқалады. Оған қоса, жолаушылар вагондарының жұмысшы паркінің тозу деңгейі 96,4%-ды құрайды. Жартысынан көбі 10 жылдан астам уақыт қолданыста жүрген жолаушылар көлігінің қозғалмалы құрамы паркінің қысқаруы және ескіруі байқалады. Бұндай жағдай, яғни автобустардың тозуы және аз жаңаруы, автобус паркінде де көрініс тапқан.

Әуе жолы көліктеріне соңғы үш жылда мүлде инвестиция салынбағанына қарамастан, Қарағанды қаласының әуежайының болашақта даму потенциалы жоғары болып табылады. Қазіргі уақытта әуежай деңгейі ICАО бірінші категориясы бойынша әуе кемелерінің барлық түріне қызмет көрсетуге мүмкіндік береді. Қазақстан Республикасының көлік жүйесі инфрақұрылымын дамыту және интеграциялау мемлекеттік бағдарламасына сәйкес 2020 жылға дейін Қарағанды қаласының әуежайын елдегі 4 хаб-әуежайлардың біріне айналдыру жоспарланып отыр.

Саладағы халықты жұмыспен қамту санының тұрақсыз динамикасы байқалды 2013 жылы, көлік секторында жұмыспен қамтылғандар саны 11,9 % -ға қысқарғанымен, 2014 жылы олардың саны 50,9 мың дейін өсіп, аймақтағы жалпы жұмыспен қамтылғандар үлесінің 7,5 % -ын құрады. Оған қоса, бұл саладағы біліксіз кадрлардың үлесі өте төмен көрсеткішке ие. 2014 жылы үлесі 7,5%-ды құрады.

Жұмыспен қамтылған халық санының өсуі, бұл салада жұмыс істейтін кәсіпорындардың көбеюімен байланыстырылады, 2014 жылы олардың саны 589-ға жетті, оның 90 %-ы (539 компания) шағын кәсіпорындар болып табылады. Саладағы ірі және орта кәсіпорындар саны 25-ке жетеді. 2014 жылы ірі және орта кәсіпорындардың 30%-на көбі шығынға ұшырады. Дегенмен, ірі және орта кәсіпорындардың пайдалылығы Қарағанды облысындағы басқа салалармен салыстырғанда айтарлықтай жоғары болып есептеледі (18%).

2.1.4.3.1. Көлік саласының дамуының SWOT-сараптамасы
Оң әсері

Теріс әсері

Ішкі орта

Күшті жақтары:

  1. Облыс 2014 жылғы республикалық көлемдегі жолаушылар айналымының үлес салмағы бойынша рейтингінде бірінші орынға шықты.

  2. Біліксіз мамандар үлесінің төмен болуы

Әлсіз жақтары:

  1. Сала шағын кәсіпорындар санының көптігіне бағытталған

  2. Автовокзалдар, автобекеттер мен темір жол вокзалдарының бекітілген талаптарға сай болмауы

  3. Такси тұрақтары мен сервистік қызмет көрсету инфрақұрылымының дұрыс дамымауы

  4. Жолаушылар көлігінің моральдық және физикалық тозуы

  5. Саладағы орта және ірі кәсіпорндардың үштен бір бөлігінің шығындылығы

  6. Көліктік іс-шаралардың негізгі жабдықтарының жаңартылу коэффицентіне қарағанда өте жоғары деңгейде ескіруі

  7. Инвестициялардың төмендеуі

Сыртқы орта

Мүмкіндіктер

  1. Мемлекеттік бағдарламаларды жүзеге асыру

  2. Астанаға жақындық

  3. Қатты жабындымен апталған жолдар үлесінің жоғары болуы

  4. «Астана-Алматы» трассасының құрылысы (республикалық маңызы бар жол)




Қауіптер

  1. Әлемдегі экономикалық өсімнің бәсеңдеуі және геосаяси тұрақсыздықтың өсуі



2.1.4.3.2. Көлік саласын дамытудағы өзекті мәселелер

- қолданыстағы автовокзалдар мен автобекеттердің бекітілген талаптар мен нормаларға сай болмауы

- елді мекендерді автобус маршруттарымен қамту үлесінің жеткіліксіз деңгеде болуы

- такси тұрақтары мен сервистік қызмет көрсету инфрақұрылымының дұрыс дамымауы;



- халықаралық автотасымалдау қызметтері нарығында отандық тасымалдаушылар үлесінің төмендігі.
2.1.5. Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық
Тұрғын үй-коммуналдық қамтамасыз ету бойынша қызмет түрлері жақсы қарқынмен дамып келе жатқанымен, 2014 жылы коммуналды инфрақұрылымның жеткіліктілігімен және қанағаттанушылықтың тиісті деңгейімен қамтамасыз ету үшін әлі де төмен:

  • орталықтандырылған су жүйесіне қол жетімділік деңгейі қалаларда 83,9%-ды, ауылдық жерлерде 53,2%-ды құрайды;

  • қалалық тұрғын үй қорының жалпы ауданы бойынша үлес салмағының 63%-ын ыстық сумен (орташа есеппен республика бойынша 56%), 76,9%-ын орталық жылумен (орташа есеппен республика бойынша 62%), 91,7%-ын кәріз жүйесімен (орташа есеппен республика бойынша 80%), 64,4% -ын газбен (орташа есеппен республика бойынша 88%) қамтамасыз етілгендер құрайды.

  • ауылдық тұрғын үй қорының жалпы ауданы бойынша үлес салмағының 87,7%-ын сумен (орташа есеппен республика бойынша 94%), 37,9%-ын кәріз жүйесімен (орташа есеппен республика бойынша 24%), 7,3%-ын орталық жылумен (орташа есеппен республика бойынша 4%), 87,8% -ын газбен (орташа есеппен республика бойынша 88%), 4,4%-ын ыстық сумен (орташа есеппен республика бойынша 2%) қамтамасыз етілгендер құрайды.

Тұрғын үй-коммуналды шаруашылықтың потенциалына, мақсаты халық үшін баспана қол жетімділігінің артуына әкелетін тұрғын үй құрылысының проблемаларының кшшендік шешімімен қамтамасыз ету болып табылатын "2020 жылға дейін өңірлерді дамыту" мемлекеттік бағдарламасы қолдау көрсетіп отыр.
2.1.5.1. Электрондық және жылу энергетикасы
Қазіргі уақытта Қарағанды облысының жылу-энергетикалық кешені Қазақстандағы ең ірі кешендердің бірі болып есептеледі. Оның құрамына 9 электростанция, 3 ірі электро-желілік компаниялар кіреді.

2012 жылы 13 173 млн. кВт.с. немесе 2011 жылмен салыстырғанда 10%-ға көп өндірілді, 16 264 млн. кВт.с. тұтынылды. 2013 жылы 13 992 млн. кВт.с. немесе 2012 жылмен салыстырғанда 6,2%-ға көп өндірілді, 15 504 млн. кВт.с. тұтынылды, бұл 2012 жылға қарағанда 4,7%-ға аз. 2014 жылы 13 741 млн. кВт.с. немесе 2013 жылға 2%-ға аз өндірілді, 15 435 млн. кВт.с. тұтынылды, бұл 2013 жылға қарағанда 1%-ға аз.

3 жыл ішінде электр қуатты өндіру 4%-ға өсті. Электр қуаты өндірісінің өсімі, облыстағы жылу-энергостанцияларындағы негізгі және қосалқы құрылғыларға жүргізілген күрделі жөндеу жұмыстары нәтижесінде болды. Областағы электр-тұтынудың сараптамасы, электр-тұтынудың өсімі экономиканың дамуымен байланысты екенін көрсетті.

Қалыптасқан энергия тапшылығы ВЛ-220 / 500 кВ «Солтүстік - Оңтүстік» транзиттік бағыттары бойынша жүзеге асқан Қазақстанның БЭЖ-нен келген ағымдар есебінен жабылды.


Кесте 45.

"Электр қуатын, газды және суды өндіру және оларды бөлу" саласынағы маңызды өнім түрлерін өндіру динамикасы.

№ р/с

Өнім атауы

Өлшем бірлігі

Жылдар

2012

2013

2014

1

Электр қуаты

млн. кВт.с

13 173

13 992

13 700

2

Жылу энергиясы

мың. Гкал.

17 053

14 328

14 399,6

3

Табиғи су

млн. т.м

454,0

450,6

473,1

Аймақтағы энергетикалық секторының басты проблемасы болып жаңғыртуға тартылған инвестициялар деңгейін сақтау, қолданыстағы жылу- энергетикалық жабдықтар мен инженерлік коммуикацияларды қайта құру, және аумақ экономикасының түрлі салаларын одан әрі дамыту үшін ерекше маңызды генерациялық қуаттарды енгізу табылады.

Бұл сала электр қуатының тапшылығы, электр қуатының салыстырмалы түрде жоғары тарифтерді , электр қуатының балама көздерін (күн, жел) пайдаланудың төмен үлесімен сипатталады.

Жылу желілерінің жалпы ұзындығы- 2 801.1 км, ал электр желілірінің - 27 884.4 км болып табылады. Қазандықтардың саны 57 бірлік, белгіленген қуаты 100 Гкал / сағ-қа жетеді.

Жылу желілерінде нормативтік және нормативтен тыс шығымды азайту мақсатында бірқатар алдыңғы қатарлы технологиялық шешімдерді қолданылды:


  • маңызды бағыттардың бірі энергия үнемдейтін іс-шаралар мен технологияларды енгізу болып табылады. Сондықтан Қарағандыда 2012 жылы , М8 жылу магистралін қайта құру жұмыстары жүргізіліп жатыр. 2014 жылы , желілердің 4.4 км екі құбыр нұсқасында қайта жаңартылды, барлығы 13,5 км. жөнделді. Қазірдің өзінде қайта құру шамадан тыс жылу шығындарды азайту арқылы , Пришахтинск тұрғындарының көп жылдық жоғары сапалы жылу мәселесін шешуге көмектесті .

  • 2012 жылдан бастап Сарань қаласында (жалпы ұзындығы 31,4 км) және қазандық қуаттылығы 100Гкал. жылу желілерінің құрылысы жүргізіліп жатыр, ал ол, өз кезегінде, 21 жергілікті қазандықты жоюға мүмкіндік берді. Аяқталуы 2015 жылы.

Жылу желілерінің тозу деңгейін азайту үшін Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігімен бірлесіп Қарағанды қаласының ​​кеңестік пайдаланылмалы аудандарындағы жылу желілерін қалпына келтіру үшін Азия даму банкінінен қаражат тарту жобасы қаралды, ал бұл олардың жағдайының айтарлықтай жақсаруына және сапалы жылумен қамтамасыз ететуіне негіз болады.200,0 млн доллар көлеміндегі мемлекеттік қарыз бойынша жүзеге асыру, несие мерзімі 25 жыл, тозу 27 % -ға қысқарады .

Мемлекет басшысының бұйрығына сәйкес облыста барлық үйге ортақ жылу энергиясын есептеу құралдарын орнату жұмыстары жүргізіліп жатыр.2012 жылдан бастап 2014 жылға дейінгі кезеңде,облыста, 4.448 үйдің қажеттілігінде, 3623 көпқабатты тұрғын үй жылу энергиясын есептеу құралдарымен жабдықталды ( 81,5 %), соның ішінде: 2012 жылы – 160 құрал, немесе 3,6%; 2013 жылы – 1456 құрал, немесе 32,7%; 2014 жылы – 3623 құрал, немесе 81,5%.

Оған қоса, тұтынушылар үшін жылу есептегіш құрылғымен немесе жылу есептегіш құрылғысыз жылумен жабдықтау қыметтерінің тарифі РТМБД-де келісу сатысында. Осыған байланысты, тұрғындарға ком. қызметтер үшін төлеу шоты есептегіш құралдардың көрсеткіші бойынша берілмейді.

2012-2014 жылдары кәсіпорындар жаңа қосалқы станциялар салып, оларды жабдықтап, электр жүйелерін қайта жөндеуден өткізіп, жаңарту арқылы бірқатар инвестициялық іс-шараларды жүзеге асырды.

2014 жылы 220/110кВ «Жарық» станциясының 1 кезеңінің құрылысы аяқталды, бұл облыстағы электр жабдықтау ісіне деген сенімді қалыптастырып, электр жабдықтаудың тасымалдаушы желілерінің өткізу қабілетін арттырады.

Бұдан бөлек, «Қарағанды Жарық» ЖШС-нде 2013-2014 жылдар аралығында ұзындығы 18 км болатын 110 кВ «Новый Город – Сантехническая» ауа желісін қайта құру жұмыстары жүргізілді.

Инвестбағдарламаға сәйкес, 2012-2014 жылдар аралығында жалпы құны 3 млрд. 155 млн. теңгені құрайтын 10-6-0,4кВ электр желілерін қайта жөндеу мен техникалық жабдықтау жұмыстары атқарылды.

Сондай-ақ 2014 жылы салынып қойған станциялардың (110 кВ) 4 млрд. 403 млн.теңгені құрайтын қайта құру жұмыстары аяқталды.

«Жезказганская РЭК» АҚ 1367,3 км ауа желілерін және 22 станцияны толықтай жөндеу жұмыстары жүргізілді, 2014 жылы қуаттылығы 220 кВ 5 станция («Барсенгир», «Каражалская», «Жайрем», «Строительная», «Моинты») мен қуаттылығы 110 кВ 3 станция («Центральная», ПС «№ 5», ПС «№ 1») қайта жөнделді.

Одан басқа, «ЖРЭК» АҚ 2013-2014 жылдары Балқаш қаласы, Жаңаарқа, Ұлытау и Шет аудандарында электр тасымалының 117 тірек желілері ауыстырылды.

«Карагандинская РЭК» ЖШС 2012-2014 жылдары «Черниговка-Новокарповка» желілерін көшіру, сондай-ақ «Баршино», «Талдысай», Нұр ауданындағы «Шұбаркөл» станцияларында жаңалау мен қайта жөндеу, Молодежный ауылында трансформаторды ауыстыру, Қарқаралы ауданында ВЛ-0,4 кВ реконструкциясы бойынша жұмыстар атқарылды.

Желілерді жөндеу мен ауыстыру бойынша атқарылған үлкен жұмыстарға қарамастан, олардың ескілігі 60% болып қалып отыр.


2.1.5.2. Сумен қамтамасыз ету және су беру (қалалық және ауылдық мекендерде)
Қарағанды, Жезқазған, Приозерск қалалары және Ақтоғай ауданындағы Сарыағаш ауылында сумен жетістіру ашық қайнарлардан, суды тазалаушы құрылғылар арқылы халыққа жеткізіледі. Басқа қалаларды және ауылды мекендерді сумен қамтамасыз ету жерасты қайнар көздері арқылы жүзеге асырылады.

Облыс бойынша су тазалаушы құрылғылар Қарағанды, Жезқазған, Приозерск қалаларында және Ақтоғай ауданындағы Сарыағаш ауылында орналасқан.

Тазалаушы құрылғылар физикалық жағынан да, моральдық жағынан да шаршаған. Сондықтан суды екінші рет тазалаудан өткізбек түгілі кәріз науаларын тазалай алмайды.

Облыста 18 пайдаланушы ұйымдар мен кәсіорындар жұмыс жасайды, оның екеуі «Қарағанды су» ЖШС және Жезқазған қаласындағы «Жылумен сумен қамтамасыз ететін кәсіпорын» АҚ негізгі су каналы. 2013 жылы Табиғи монополияның субъектісі ретінде 2013-2015 ж. аралығындағы үш жылдық инвестициялық бағдарламалар мен шекті тарифы бекітілген. Бұдан басқа 3 коммуналды мемлекеттік кәсіпорындарда «Балқаш су» КМК, «УЖКР» КМК, «Тазасу» КМК үш жылдық инвестициялық бағдарламалар мен шекті тарифы бекітілген. Тұрғындарға судың бағасын төмендету мақсатында 2012 жылы Қарағанды облысының сумен қамтамасыз ететін кәсіпорындар ( «Казводхоз» РМК бөлімшесі Сатбаев атындағы канал, Жаңаарқа ауданындағы «Тазасу» КМК, «Нұрын ауданындағы Қаратал» КМК) мемелекет бюджетінен ауыз сумен қамту қызметіне субсидия алады.

Жалғыз Қарқаралы ауданында сумен жетістіру және су тарту қызметін көрсететін орталықтандырылған ұйым жоқ.

01.01.2015 жылғы нәтиже бойынша су құбыры жүйесінің жалпы ұзақтығы 7 070,8 км (қалада – 5 442,6км, ауылда-1 628, 3 км), соның ішінде:



  • 2012 жылы– 6 728,3 км (қалады – 5 453,2 км, ауылда– 1 275,1 км);

  • 2013 жылы – 6 616,8 км (қалада – 5 279,4 км, ауылда – 1 337,4 км);

  • 2014 жылы – 6 787 км (қалада – 5 357,8 км, ауылда – 1 429,2 км).

Су құбырының ұзындығы соңғы үш жылда 59 км өскен. Тұрғындардың суды пайдалануының артуынан суды тарату 24% өсті.

Су құбырлары жүйесі қатты тозған. Тозу деңгейі 78%.



  • Қарағанды, Балқаш, Саран, Теміртау, Шахтинск қалалары мен Бұқар Жырау ауданында қиын жағдайда (Тозу деңгейі 78%) байқалады.

  • Жезқазған, Сатбаев қалалары, Абай, Қарқаралы, Осакаров, Ұлытау, мен Шетіс аудандарында жүйенің тозуы 50-75% құрайды.

  • Қаражал, Ақтоғай, Жанаарқалық, Нұрын аудандарында жағдай жақсырақ (тозу 30-40%).

Облыс бойынша су құбырларының тозуының төмендеуі мен ұзандығының артуы сумен қамту жүйесін дамыту жобасының жүзеге асыру аясында сала бойынша мемлекеттік бағдарлама негізінде жүзеге асырылды. «Ақ бұлак» 2011-2020 жылдарға» бағдарламасы 4 жыл ішінде 31,8 млрд. теңге бөлініп жұмсалған. Су жетістіру және су тартуға 59 объект пайдалануға берілді. 800 км артық су құбыры 23 км кәріз жүйесі жаңартылып салынды.

Нәтижесінде орталықтандырылған су жүйесімен елді мекендерді қамту (ЕМҚ )17 бірлікке өскен. 170 мыңнан астам тұрғын сапалы сумен қамтылды.



  • 2012 жылы - 25 сумен қамту объектісі, 11 сумен қамту объектісі енгізілді. Жыл қорытындысы бойынша, облыста 29 мыңнан аса тұрғын жеткілікті дәрежеде ауыз сумен қамтамасыз етілді. 230 км салынып жаңартудан өткізілді.

  • 2013 жылы - 27 объект, Жыл қорытындысы бойынша 22 объект пайдалануға берілді. 338 км аса су құбыр жүйесі салынып, жаңартудан өткізілді. Тұрғындардын 90 мыңнан аса адамы қамтылды.

  • 2014 жылы – 21 сумен жетістіру және су тарту объектісі, оның ішінде пайдалануға 9 объект қабылданды, 199,3 км су құбыры мен канализация жүйесі жаңартудан өткізіліп салынды. 23 мыңнан аса адам сапалы сумен қамту қызметіне қол жеткізді.

Нәтижесінде 2015 жылдың басында орталықтандырылған сумен қамтылған 223 ЕМҚ немесе 53% (ҚР- 50,3%) (өткен жылмен салыстырғанда ЕМҚ өсім көрсеткіші 2,4% құрады, қалада 1,4% немесе 85,3% (ҚР- 86%).

01.01.2015 жылы 223 ЕМҚ (249 246 адам.) орталықтандырылған сумен қамтылған, 194 ЕМҚ (40914 адам.) ұңғыма мен құдық суы арқылы, ЕМҚ (565 адам) әкелінген су.

жалпы дара құрылғылармен жабдықтау қалада 66,3%, ауылда 40% құрады.

Су тасымалдау жүйесінің жалпы ұзындығы 2 526,8 км (қалада – 2 290,1 км орташа дәрежеде тозғандар 85%, ауылда– 236,7 км орташа дәрежеде тозғандар– 70% құрады) Су тарату жүйесінің 80% тозығы жеткен.

01.01.2014 жылғы статистикалық мәліметтерге сәйкес облыста 23 канализация тазалайтын құрылыс нысаны бар. Канализация жүйесінің ұзақтығы 48,2 км өсті.

Тазалаушы құрылғылар физикалық жағынан да, моральдық жағынан да тозған. Құрылғылар өткен ғасырдың 70 жылдарында салынған. Бұндай тазалау құралдарында қолданылатын технологиялар мен құрылғылар ескірген, жаңа замандағы табиғатты қорғау талаптарына сай келмейді. Сондықтан ауыстыруды қажет етеді.


2.1.5.3. Газбен жабдықтау
2012 жылдан 2014 жылға дейін Қарағанды облысы тұрғындарын тұрмыстық қажеттілікте газбен жабдықтау газ реттуші қондырғылар ы, тұрмыстық баллондар мен автомобильдерге жанармай құю станциялары, (АЖҚС) 5 аккредиттелген газбен жабдықтаушы мекемелері арқылы жүзеге асырылды.

Орта есеппен облыста газды пайдалану 3,5 мың тоннаны құрайды, оның 2,9 тыс.тонн – баллонды газ (83%), 350 тонна – сыйымды газ (10%) және 250 тонна АЖҚС (7%). Жаңа объектілер мен бар объектілерді кеңейту барысында нашар газды жылытып отын ретінде пайдалану, сондай-ақ автомобиль көліктерінің газға өтуі газды пайдалану көлемін арттырды:



  • 2012 жыл – 24,7 мың тонна;

  • 2013 жыл – 34,9 мың тонна;

  • 2014 жыл – 43,2 мың тонна.

Облыста 780 газ реттеуші қондырғы бар, оның 319 қолданыста, 461 қолданылмайды. Қолданыстағы газ реттеуші қондырғыларға «AlemGaz» ЖШС (302) және «Темір Газ» ЖШС (17) қызметін көрсететді.

Қолданыстағы емес газ реттуші құрылғылар Қарағанды (189), Теміртау (142), Саран (48) және Шахтинск (82) қалаларында бар.

Облыстағы үлкен резервуарлық қондырғылардың моральдық және физикалық тозуына байланысты ұзақ пайдалануына байланысты (ТРҚ) олар техникалық түрде қанағаттанрлықсыз жағдайда қалып отыр. олардығ құралдары бөлшектеліп қалады. Қалқан конструкциясы құты конструкциясы бұзылған. Тұрғын үйдің ауласында орналасқан иесі жоқ ТРҚ адамдар өміріне қауіп туғызып отыр.

2013 жылы қолданыстан шыққан ТРҚ демонтаждау бойынша қалалар мен аудандарда жұмыстар жүргізілген жоқ.

2014 жылы Теміртау қаласында 73 ТРҚ газ бен тоқтан ажырату жұмыстары жүргізілдң олар Саран қ коммуналдық меншігінде ол жұмыстарды ЖШС «AlemGaz» жүргізді барлығы 14 әрекет етпей тұрған ТРҚ демонтаждалды. Шахтинск қаласында әрекет етпей тұрған ТРҚ демонтаждау бойынша оларды коммуналдық меншікке ауыстырудан кейін жүргізіледі, олар 2014 жылы Әділет органына иесі жоқ мүлік ретінде есепке қойылды. Абай қаласында спонсорлық қаржы есебінен 2 ГРУ демонтаждалды, Қарағанды қаласында әрекет етпей тұрған ТРҚ демонтаждау бойынша жқмыстар жүргізілген жоқ.

2015 жылы Қарағанды қ. Аула аумақтарды абаттандыру 9 газбөлу қондырғысы демонтаждалды. Қалған 189 әрекет етпей тұрған газ бөлу қондырғысының 70 қалпына келтіруге жатады, 119 қондырғы демонтаждауға жатады.


2.1.5.4. Қалалар мен елді мекендерді абаттандыру
2.1.5.4.1. Тұрғын үй секторы

2015 жылды 1 қаңтарында Қарағанды облысының тұрғын үй қорында 107 615 тұрғын үй 27,4 млн.шаршы м. аумағын, соның ішінде 8 126 көппәтерлі тұрғын үйлер 15 789,4 тыс.шаршы м. құрады. 66% - қанағаттанарлық жағдайда, бұл 5802 үй (10,4 млн.шаршы м); 34% – жөндеу жұмыстарын қажет етеді, бұл 2324 үй (5,3 млн.шаршы м).

Сүрет 19 – Тұрғын-үй коммуналдық шаруашылығын жаңарту-турғын-үй секторы


Қолдануға жаңа үйлер жыл сайын беріледі. Мысалы 2013 жылы 299 054 шаршы метр үй қолданысқа өтті. Бір жыл ішінде тұрғын үй құрылысына 160158,7 млн. теңге инвестиция салынған.

Көппәтерлі тұрғын үйлерді басқарудың көптеген түрлері қолданылады. Оның 284 – Пәтер иелерінің кооперативі (ПИК) (40 – ЖШС, (соның ішінде сервисті басқару компаниясы), 4274 – тікелей бірлескен басқару (ТББ).

Әділет органдарында 4368 объект кондоминимумы тіркелген, бұл жалпы тұрғын үйдің 54% құрайды.

580 тұрғын 1331 лифтпен жабдықталған, соның ішінде: 952 лифт жұмысқа жарамды (71,5%), 379 жұмысқа жарамсыз (28,5%).

Тұрғын үй құрылысына инвестиция тарту төмендеген, бірақ тұрғын үйлерді қолданысқа өткізуде өсім байқалады. Құрылыс көлемін төмендету тенденциясы болжануда, жұмыстың өзіндік құның көбейту мақсатында.

Тұрғын үй қорын абаттандыру сияқты жақсы тенденция орын алуда. Сумен жетістіру, су тарату, орталықтандырылған ыстық сумен қамту позицияларында да даму байқалады.

Түбегейлі жөндеу жоспарлайтын тұрғындарға тұрғын үй айырбас қорлары жоқ. Тұрғындары бар үйлерген түбегейлі жөндеу жұмыстарын жүргізу мүмкін.
2.1.5.5. Тұрғын үй коммуналды шаруашылығының SWOT-анализі




Оң әсері

Теріс әсері

Ішкі орта

Күшті жақтары:

  1. Жылумен қамтамасыз ететін қондырғылардың жоғары дәрежеде жабдықталуы;

  2. Энерготасымалдаушы кәсіпорындардың инвестициялық бағдарламаларын жүзеге асыру;

  3. Тұрғын үйді абаттандырудың тұрақты оң үдерісі;

  4. Нашар газды пайдаланудың өсуі;

  5. Аумақты абаттандыру нормативті құжаттарды ойластыру

Әлсіз жақтары:

  1. Жылу және электр қуатының тапшылығы;

  2. Нормативті және нормадан жоғары дәрежеде жылуды жоғалту;

  3. Жылу, элекрожүйе және су тарату қондырғыларының тозуының жоғары деңгейі;

  4. Жанар жағар майдың қуат көзі ретінде кәсіпорындарда көп мөлшерде пайдалану, көптеген қазан агрегаттарының төмен ПҚК;

  5. Тұрғын үймен аз мөлшерде қамтамасыз етілуі.

  6. Баллон газдының басымдығы;

  7. Түбегейлі жөндеу жоспарлайтын тұрғындарға тұрғын үй айырбас қорларының жоқтығы;

  8. Аймақты абаттандыруды бақылаудың аздығы. Жоғарыда аталған ережелерге сай келмеген жағдайда айыппұл санкцияларын бекітетін ішкі істер органы мен санитарлық эпидемиологиялық қызметтерінің әлсіз бақылауы;

Сыртқы орта

Мүмкіндіктер

  1. Жаңа технологиялар

  2. Қолжетімді баспана мақсатында тұрғын үй құрылысындағы мәслелелерді комплексті шешетін аймақтарды дамыту 2020 мемлекеттік бағдарламасында Тұрғын үй коммуналды шаруашылық мәселесінің қарастырылуы;




Қауіптер

  1. Әлемдегі және еліміздегі экономиканың, геополитиканың тұрақсыздығы;

  2. Абаттандыруға тұрғындар мен ұйымдардың әлсіз араласуы;

  3. 344 астам адам апатты жағдайдағы үйлерде тұруына байланысты мемлекеттік тұрғынүй қорынан үй алу кезегінде тұр;

  4. Инвестицияның төмендеуі.





2.1.5.6. Тұрғын үй коммуналды шаруашылығының маңызды мәселелері

- барлық салада дерлік еңбек өнімділігі, қызмет көрсету сапасының қолжетімділігі және бағасының төмендеуі байқалады;

- тозығы жеткен коммуналды жүйге айтарлықтай инвестиция қажет:

- нормативті түрде және нормадан жоғары дәрежеде жылуды жоғалту;

- жылу, элекрожүйе және су тарату қондырғыларының тозуының жоғары деңгейі.

-жанар жағармайдың қуат көзі ретінде кәсіпорындарда көп мөлшерде пайдалану, көптеген қазан агрегаттарының төмен ПҚК;

- баллон газын пайдаланудың басымдығы;

- түбегейлі жөндеу жоспарлайтын тұрғындарға тұрғын үй айырбас қорларының жоқтығы;


2.1.6. Экология және жер ресурстары

Адам болмысының табиғи факторын қорғау, жақсарту, жаңғырту, көбейту мамандандырылған қызмет негізінде құрылатын қоғамның қосалқы жүйесі ол – экологиялық ая. Экологиялық аяның басты міндеті – адамдарды, әлеуметтік топтарды табиғи ортаны сақтау және жаңғырту мақсатында біріктіру. Себебі экологиялық ая адамның өмірі мен дамуына керек басты дүние.

Қазақстан қазіргі таңда экологиялық маңызды көрсеткіштер бойынша қиын мәселелерге тап болыды: табиғи ресурстардың және қоршаған ортаның жағдайының нашарлауы сияқты. Қазақсатан Республикасының Президентінің №577 2013 жылғы 30 мамырдағы жарлығында Қазақстан Республикасының «жасыл экономикаға» өту концепциясы қарастырылған. Аталған концепция аясында «жасыл экономика» принціпін 2013-2020 жылдары Қарағанды облысында жүзеге асыру шаралары жасап шығарылды.

Қарағанды облысының аумағында көп мөлшерде ластаушы заттар мен қалдықтар шығаратын аса ірі өнеркәсіп тетіктері орналасқан.

Қоршаған ортаны қорғауға жұмасалатын жылдық шығын: 2012 жылы +2,2%, 2013 жылы +12,2%, 2014 жылы - 9,2%.


2.1.6.1. Атмосфералық ауа
Қарағанды облысы өнеркәсіптік аймаққа жатады. Сондықтан экология, соның ішінде таза атмосфералық ауа мәселесі өте өзекті. Тұрақты жағдайда ластаушы көздер шығаратын зиянды заттардың мөлшері жыл санап өсіп келеді.


Сурет 20. Тұрақты жағдайда шығарылатын ластаушы көздерінің динамикасы
12 228 тұрақты ластаушы көздер атмосфераға 603 582,8 тонна зиянды заттар шығарады. Бұл республика аумағында шығарылатын барлық зиянды қалдықтардың 26,7% құрайды ( 2012 жылы – 26,9%). Шығарылатын зиянды заттардың 94,9% өнеркәсіпке тиесілі (2012 жылы – 96,3%, 2013 жылы – 94,7%).

Зиянды заттарды шығарудың жалпы өсімі «АрселорМиттал Теміртау» АҚ өнімінің артуымен байланысты: агломерат 21,3%, кокс 15,7%, шойын 23%, болат 19,2%, прокат 3,2%.

Жезқазған мыс балқыту зауыты өндірісті тоқтатқандығынан 16 мың тонна ластаушы зат ауаға тарамады.

Ластаушы көздерде ұйымдастырылған тазартқыш қондырғыларына жағымсыз тенденцияны да айта кеткені жөн: 26,9% 2012 жылы, 21,3% 2013 жылы және 19,8% 2014 жылы.

Тұрақты түрде қоршаған ортаны, атмосфералық ауаны және климатты қорғауға жұмсалатын шығын 2013 жылы 27,5% азайса, 2013 жылы 15,4% қаржыландыру өскен.

Атмосфералық ауаны қорғау мақсатында шығарылатын улы заттардың стандарттары қарастырылып, оларға көшу шаралары ойластырылуда. Ашық басқару мақсатында заң базасын жетілдіруге қатысты ұсыныстар тасталып, кәсіопорындарға заманауи тазалау техникаларын енгізу жұмыстары жүргізілуде.


2.1.6.2. Су көздері
Қазіргі таңда табиғи ресурстарды рационалды және экологиялық қауіпсіз түрде пайдалану әр мемлекет пен аймақтың ең өзекті мәселелерінің бірі.

Қарағанды облысына Нұра-Сарысу, Балқаш-Алакөл, Есіл, Ертіс және Тобыл-Торғай өзен бассейндері кіреді.

Облыс бойынша жалпы саны 599 су объектісі бар. соның ішінде 107 өзен, 88 көл, 220 гидротехникалық құрылғы, 409 жасанды тоған және гидротехникалық құрлығылары бар бөгет, су көлемі 1 млн м асатын 40 суқоймасы бар.

Қарағанды облысының су ресурстарының ең негізгі көзі - Нұра өзені мен Балқаш көлі. Жер үсті суының сапасы бойынша 4-ші (ластанған) класқа жатады.

Аймақтың басты су қолданушылары тұрғын үй-коммуналды шаруашылығы мен өнеркәсібі. Негізгі жер үсті суы сапасының сараптамасы негізгі бөлік ластанудың 3-ші классына жататынын көрсеткен (орташа ластанған). Бірақ, Шерубайнұраның суы 6-шы классқа жатады (өте қатты ластанған).

Кесте 46.



Жер беті суларының сапасы

Су көзі

Сипаты

Нұра

Ластану деңгейі жоғары

Қара Кеңгір

Ластану деңгейі жоғары

Шерубайнұра

Ластану көлемі өте төмен

Кеңгірі су қоймасы

Ластану деңгейі орташа

Самарқанд су қоймасы

Ластану деңгейі жоғары

Ертіс Қарағанды каналы

Ластану деңгейі жоғары

Балқаш көлі

Ластану деңгейі жоғары

Адамның шаруашылық және өнеркәсіпте қодануынан қалған қалдық сулары өзендер мен жабық тоғандарға құйылып, сонда зиянды заттардың жиналауына әсер етеді. Жыл сайынғы қалдық судың көбеюі нормативтік-тазартылған судың көлемін азайтуда.

Кесте 47.

Ағын сулардың жағдайы


Көрсеткіш

Өлшем бірлігі

2013

2014

2015

(6 ай)


Жалпы ағынды су көлемі

млн. т. м

1 303,52

1 289,5

632,4

Нормативтік тазартылған суды шығару көлемі

млн. т. м

1 303,52

1 289,5

632,4

Су қатынасын жүйелеу, ластанудың алдын алу, судың қоқыс арқылы бітелмеуін қадағалау және жер үсті суын сарқылтып алмау мақсатында бекітілген жобаның басты негіздері бойынша суды шаруашылықта қолданудың тәртібін жүйелейтін су қорғау аумақтары және жолақтары құрылған.

Қалдық судың көлемі «Корпорация Казахмыс» ЖШС Жомарт шахта кенінің таратылатын су шығымын азайтуынан, «АрселорМиталл Темиртау» АҚ және «Қарағанды-Су» ЖШС (құрғақшылық 2014 жыл) өндіріс орындарының қалдық су көлемін азайтудан, «Казхром» АҚ( Тур кенінен нормативті-таза су көлемін қалпына келтіру және «Восточный Камыс» кенінің дренажды суын қалпына келтіру) төмендеген.

2012-2013 жылдары Ботақара бөгетіне және Ботақара көлінің айналасындағы дамбыға жалпы соммасы 246 млн. Теңгеге күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізген және Бұхар-жырау ауданындағы Жаңақала, Жастілек, Тоғызқұдық бөгеттеріне және Қаражал қаласындағы Шалғия су қоймасына күрделі жөндеу жұмыстарының жоба-смета құжаттары дайындалған.

Мұнай мен мұнай өнімдерін теңізге лақтыру жоқ.

2015 жылдың жарты жылдығында жалпы а,ынды сұды төгу алдын ала мәлімет бойынша жыл 632 403,45 мың.м3. (бірінші жартыжылдық 2014ж. - 611 563,27 мың. м3). Ағынды су көлемін арттыру көлемі ептеп артқан (20840,18 мың. м3) ЖШС «Қазақмыс Энерджи» (ГРЭС) ол негізінен электрэнергиясы есебінен болып отыр.

Ластау құралы массасын лақтыру 7,3 мың.тонна және 239,3 мың.тоннаны құрап отыр (бірінші жартыжылдықта 2014 ж. - 232,0 мың тонна).

Ластау құралдарын лақтыру көлемінің артуы өткен жылғы осындай мерзіммен салыстырғанда БТЭО және ГРЭС ЖШС «Қазақмыс Энерджи» байқалып отыр.

Су нысандарына қалдық тастау көлемі: ағынды су - 692 358,47 мың. м3, ластау құралдары - 161,3 мың тонна.

Жер беті суларына ағынды суды лақтыру жұмыстарын 17 су жіберу орнынан 15 кәсіпорын жібереді. Ағынды су көлемі мен оның сапасына су қоймасы мен ағынды су сапасы тәуелді болады.


2.1.6.3. Қалдықтар
Қазақстандағы қалдықтарды басқару облысында қазіргі жағдайды төмендегідей мәселелермен сипаттауға болады:

  1. тарихи өндірістік қалдықтардың мұрасы. Өткен онжылдықта ауыр өнеркәсіптің, ауыл шаруашылығының және пайдалы қазбаны өндіргеннен көп көлемді қалдық жиналған. Оның үстіне қалдықтың көп бөлігі улы және радиоактивті.

  2. қалдықты жинаудың, қайта кәдеге жаратудың және өңдеудің инфрақұрылысының дамуының артта қалуы.

  3. өндіріс пен адамның өмірлік істерінен қалатын қалдықтарының жыл сайын артып отыруы.

Қарағанды облысы өте улы қалдықтарды шығаратын өндіріс орнының көптігімен белгілі. Сол себепті, осы жағдайға байланысты қалдықтарды басқару жайлы сұрақ әрдайым маңызды болмақ.

Аймақтың экологиялық проблемасының бірі қатты тұрмыстық қалдықтарды қайта кәдеге жарату.

Коммуналды қалдықты жинау және шығарумен айналысатын ұйым саны 3 жылда 1-ге өскен, 27 ұйымнан 28-ге. Олар 1283,4 мың тонна қалдықты жинап, шығарған және оның жартысы тұрмыс-шаруашылық қалдықтары. Тұрмыс-шаруашылық қалдықтары көбіне аралас болып келеді және олар қайта кәдеге жаратуға қиын. Себебі: құрамында биологиялық ыдырайтын ылғал тамақ қалдықтары, пластмасса, металл, шыны және т.б. бар.

Көптеген елді мекендерде коммуналды қалдықтарды көмуге арналған арнайы экологиялық және санитарлы-эпидемиологиялық стандартқа сай орын жоқ.

Дәл қазіргі уақытта жобалық қуаты 20,6 млн тоннаны құрайтын қалдықтарлы көмуге арналған 202 полигон жұмыс жасайды. 3 жылда көмілген қалдық көлемі 4,7 млн тоннадан 5,5 млн тоннаға дейін артқан. 202 полигонның 45-інде қоршаған ортаға шығаруға рұқсат бар, ол жалпы полигонның 22 пайызын құрайды. 2014жылы-21 полигон, 2013 жылы-11 полигон, 2012 жылы-9 полигон.

Салыстыру үшін, республика бойынша қалдықты тастауға арналған жалпы орын саны 4525, оның ішінде тек 307 полигоны немесе 7 пайызы(жалпы полигон санынан) ғана санитарлық талапқа сай келеді.

2011-2013 жылдары ҚТҚ-ты(қатты тұрмыстық қалдық) өңдеу мүлдем жүзеге аспады. 2014 жылы ҚТҚ-ты өңдеу облыс бойынша 1,5 пайыз немесе10 мың тоннаны құрады. 9 айда 2015 жылы 8,3 мың тонна қалдық өңделген. Ол пайда болған қалдықтың 1,2 пайызын құрайды. 2014 жылы «Горкомтранс» атты қоқыс-сорттау орны өз жұмысын бастады. Оның жобалық қуаты 120 мың тоннаны құрайды. «ТТК Теміртау» ЖШС-не ҚТҚ-ты бөлектеп жинау жүйесі енгізілуде. Теміртау және Қарағанды қалаларында пластик, шыны және қағазды жинауға арналған 280 контейнер орнатылды.
2.1.6.4. Топырақ және жер ресурстары
Индустриалды даму техногенді бұзылған аумақтардың артуымен, олардың қайта қалпына келуінің азаюымен, антропогенді факторларға төзімділімен қатар жүреді. Табиғи ландшафтқа қатты залалын таукен аумағындағы көмір және экономиканың металл өндірісі салалары әкеледі.

Өндіріс жұмыстары аяқталған, пайдаланылып біткен жер үлесі 2012 жылы жалпы құртылған жерлердің 22 пайызын құрады. Ал, 2013 жылы 21,7 пайыз болды.

Зақымдалған жерлерді қайта өңдеу және оларды халық шаруашылығы айналымына қайтарып беру соңғы жылдары мүлдем тоқтап қалды.

Қарағанды облысының ауылшаруашылық мақсаттағы жерлері 2012 жылы 11 589,6 мың .га (27% аймақтағы жалпы алаңнан), 2013жылы - 12 598,9 мың га (29,4% аймақтың жалпы алаңынан), 2014 жылы – 13 337,3 (31,2% аймақтың жалпы алаңынан). Олардың ішінде негізгі үлесті (шамамен 85%) жайылымдар алып отыр.


2.1.6.5. Жануарлар әлемі және биотүрлілікті сақтау
Жануарлар әлемін сақтап табиғи экожүйені сақтаудың бір бөлігі. Жануарлар түрлерін сақтап қалуға және табиғи комплекстері бар жануарлар түрлерін қолдауға аранлған бағдарламалар өз жұмысын атқаруда.

Жергілікті балықшаруашылық қоры 140 балықшаруашылық су аумағы 51 табиғатты қолдаушыларға бекітілген, 85 су нысаны, 55 су нысандары резервтік қорды құрап отыр.

Аң аулау алаңы 34 млн. га, оның ішінде бекітілген алаң 19 млн. га, резервтік қор алаңы 15 млн. га. Барлығы аң шаруашылығы облыста 135. Оның ішінде 96 бекітілген, 39 резервтегі аң аулау шаруашылығы.
2.1.6.6. Орман
2012 жылғы мәлімет бойынша мемлекеттік орман қорының жалпы ауданы 200,1 мың га-ды құрады. Оның 91 мың га-ы орман. 2012-2013 жылдары 200847 га болған. 2014 жылы жалпы 200924 га болған, бұл 2012-2013 жылмен салыстырғанда 77 га. артқан, орманмен жабылған аумақ 169 га. құраған.

2012 жылы орман питомнигінде стандартты 564 мың дана ағаш-бұта өсірілген, 2013 жылы 680 мың дана, 2014 жылы 863 мың дана.

Қарағанды облысы аумағында топырақтың ескіру, тұздалу және қатып қалу нәтижесінде 3 мың га. ауданында шегіршін түгелімен солып калған.

2014 жыл бойынша облыста 22 мың бұта мен ағаш егілді. 2014 жылы ағаш отырғызу ауданы 240 га жеткен, жапырақ тұқымды, шегіршін, үйеңкі секілді 600 мың дана ағаш егілген. Орман орналастыру шарасы бойынша 271, 6 мың га жұмыс жүргізілген.

Республикалық орман фонды аумағында өртті болдырмау мақсатында профилактикалық шаралар жүргізілген. 2012 жылы - 4427 км-ге, 2013 жылы - 4709км-ге, 2014 жылы – 4730 км-ге. 2012 және 2014 жылдары жыл сайын 100км-ге.

Өрт шалған орман алқаптары 2013 жылы төмендеп, 17,8 га жетті. Бұл алдағы периодқа қарағанда 3 есе және 2010 жылмен салыстырғанда 10 есе аз.

2013 жылмен салыстырғанда өрт болған орман алаңы көлемі 1,0 га, индикаторлық көрсеткіші 8,3 га. (2013 ж. - 1,5 га, индикаторлық көрсеткіште 8,2 га).

2015 жылдың 1 қаңтарындағы нормаға сәйкес, орман шаруашылығының техника және құралдармен жабдықталуы 85 пайызды құрайды.


2.1.6.7 . Экология мен жер ресурстарының SWOT-сараптамасы




Оң әсері

Теріс әсері

Ішкі орта

Күшті дақтары:

  1. Сұйыталған газды пайдалану;

  2. Өртке қарсы шаралар тиімділігінің артуы (орман өрті);

  3. Қоғамдық экологиялық ұйымның белсенділігініңи жоғары болуы;

  4. Ауылшаруашылық жерлерін агрофирмалардың белсенді түрде қолдануы.




Әлсіз жақтары:

  1. Қоршаған ортаны қорғауға кететін жекелеген баптар шығыныны кеміту;

  2. ҚҚҚ өңдеу бойынша зауыттың болмауы;

  3. Топырақтың рекультивацияның артуы;

  4. Ұйымдастырмаған қоқыстар лақтыру орындары, полигондардың талапқа сәйкес келмеуі;

  5. Ауаны ластау көздерінің басқа да қалдықты кімдер шығарып жатқанын анықтау қиын;

  6. «Дарьял-У» полигоны жағдайы шешіліп бітпей отыр;

  7. Аусалшаурашылықтық жерлерді тиімді пайдаланбау;

  8. Жерөңдеуде білікті мамандардың жетіспеушілігі;

  9. Жер әлеуетін тиімді пайдаланбау.

Сыртқы орта

Мүмкіндіктер

  1. жер көлемі ең үлкен обллыс;

  2. Су ресурстарының көптігі;

  3. «Жасыл экономика» Концепциясын жүзеге асыру;

  4. Шаруашылық ішілік жер өңдеу жобаларын жасау.

Қауіптер

  1. Өндірістік бағыта анық көрінетін аймақ;

  2. Суаруға пайдаланылатын, сумен қамтамасыз ету, балық шаруашылығындағы кейбір ірі су көздерінің ластануы;

  3. Аймақтағы биоәртүрлілікті қорғау шығындарын кеміту;

  4. Ауаны ластаудан тазартатын стационарлық көздерден тазалау жүргізілетін құрылыстардың;

  5. Пестицид көлемінің артуы (алаң бірілігіне);

  6. Топырақтың тозуы.


2.1.6.8. Экологияның өзекті мәселелері
- ауаны тазартуға арналған стационарлы жабдықталудың төмен деңгейде болуы;

- Балқаш-9 бұрынғы әскери аймақтағы конденсаторларды жою мәселесі;

- қоқыс орындарының ұйымдастырылмауы;

- тұрмыстық қалдықтардың жойылмауы;

- Өндірістік жұмыс аяқталғаннан соң зардап тартқан жердің қайта өңделмеуі, «Карагандаликвидшахг» қайта өңдеу құрамына кіре алмай қалуы;

- Қарағанды қаласындағы қалдық суды тазалайтын құрылғының нәтижесі болмауы және Балқаш, Приозерск қалаларында қалдық суды тазалауға арналған құрылғының болмауы.

- облыста тамызып суару жерлерін пайдалану мүмкіндіктері аз дамыған

- ауылшаруашлықы мақсаттағы жерлердің бос жатқан жер көлемінің артуы.


2.1.7. Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер
2013 жылдың 18 қыркүйек айынан бастап ҚР Үкіметі билігі бекіткен №983 заңнамаға сәйкес, облыстағы жергілікті атқарушы орган мемлекеттік қызмет көрсетеді. Қызмет көрсету облыстық, қала және аудан, ауыл деңгейлері бойынша іске асады.

Облыста жергілікті атқарушы орган 163 түрлі мемлекеттік қызметті көрсетеді. (2013 жылы – 127, 2014 жылы - 132).

2014 жылы жергілікті атқарушы орган 4 млн қызмет көрсеткен, өткен жылғы статистикамен салыстырар болсақ, қызмет көрсету 12,6 пайызға артқан. (2013 жылы – 3,9 млн қызмет), жартыжылдық бойынша 2 181 543 мемлекеттік қызмет көрсетілген.

Көрсетілегн қызмет саны халыққа қызмет көрсету орталығы жұмысы арқылы артып отыр. Қарағанды облысының РГП ХҚКО филиалында 31бөлім, 3 өкіл қызмет атқарады.(Дубовка, Ақтас, Жәйрем). Аудандарда секторлар мен өкілдердің болуы мемлекеттік қызметтің қолжетімділігіне өз әсерін тигізеді. Алыс елді мекендерде тұратын адамдар үшін мобильді ХҚКО ұйымдастырылған. Мемлекеттік қызметтің қолжетімділігіне көз жеткізу үшін, оң көзқарас қалыптастыру мақсатында және жан-жаққа тарату мақсатында ХҚКО-да БАҚ-қа қызметтер жайлы жеткізіп отыратын пиар-менеджер жұмыс жасайды. 2014 жылы 436 мақала жазбаша түрде, 231 мақала әр түрлі сайтта, 79 бейнеролик және 35 радио үндеу жасалған.

2014 жылы ХҚКО арқылы көрсетілген мемлекеттік қызметтер 2013 жылға қарағанда 40 % артты (74495 қызмет көрсетілген), 2013 жылы – 44717 қызмет, бірінші жартыжылдық бойынша ХҚКО-ға 58356 өтініш түскен.

2013-2014 жылғы сараптаманы қарар болсақ, ең көп денсаулық сақтау және ауылшаруашылығы салалары бойынша көрсетілген: «дәрігер қабылдауына жазылу», «дәрігерді үйге шақыру», «анонимді тексерілу», «ауылшарушылығы жануарларына дәрі егу».

Ең басты назар «Электронды үкімет» және электронды шифрлы қолтаңбаның кең таралуынды.

Көптеген азаматтар мемлекеттік қызметті электронды үкіметтің көмегіне сүйене бастады. Портал арқылы электронды үкіметтің қызметіне 2013 жылы 11 мың адам, 2014 жылы 20 405 , жартыжылдық бойынша 14 553 адам жүгінген.

Электронды формаға көшірілген мемлекеттік қызметтер саны да артты. Мысалы: 2013 жылы ондай қызметтер саны 38 болса, 2014 жылдың соңында – 43, 2015 жылы – 45 болды.

Мемлекеттік қызметті көрсетудің сапасын арттыру және дамыту үшін қатаң қадағалау қойылған.

Мемлекеттік қызметті көрсетудің уақыты жағынан кететін олқылықтар саны да азаюда, 2014жылы 733 қате жіберілсе, 2013 жылы – 151, 2015 жылдың бірінші жартысында – 16. Мемлекеттік қызметтің көрсетілу сапасына қарай келіп түсетін шағымдар да азайған. 2013 жылы- 2 болса, 2014 жылы – 2, 1 жартыжылдықта мүлдем шағым түспеген.

Көрсетілетін қызметтің сапасын арттыру мақсатында, жыл сайын түсіндіру жұмыстары, мамандардың практикалық көмектері көрсетіліп отырылады.

«Информациялық Қазақстан 2020» бағдарламасы бойынща электронды қызметке кез-келген адам жүгіне алу мақсатында жергілікті бюджеттен қаржы бөлініп, халықтың компьютерлік сауатын ашу мақсатында жұмыс атқарылуда.

2013-2014 жылдары оқудан 49110 адам, 2015 1 жартыжылдығында 3237 адам оқытылған.

Одан бөлек, 2013 жылдан бастап Қарағанды облысының(www.e-krg.gov.kz) электронды қызмет көрсететін Порталында халықты негізгі компьютерлік сауаттылыққа үйрететін(www.e-krg.gov.kz/Services/EducationVideo/) жүйе жұмыс істейді. Жұмыс жасап жатқалы оған 62007 адам жүгінген, 2013 жылы – 24556, 2014 жылы – 28042, 2015 жылдың 6 айында – 9 409 жүгінген.

Одан басқа, мемлекеттік қызмет ережесі туралы семинар-кеңестер, «дөңгелек үстелдер», брифингтер, конференцилар мен басқа да қызмет алушылардың ақпараттылығын артыру бойынша шаралар жүргізілуде. Медиа-жоспарға сәйкес тұрғындардың мәліметтенуі мақсатында арагідік интернет арқылы қызметтерді пайдалану мүмкіндіктері туралы мақалалар басылып тұрады.

Ресми интернет-ресурстарда нормативті-құқықтық акті, куәлік, мемлекеттік қызмет түрлері, олардың көрсетілуі жайлы толық ақпарат жазылған.

3 жыл бойында көрсетілген мемлекеттік қызметтерге көңілі толық толғандық байқалады.Мемлекеттік қызмет сапасын арттыруға және халықтың көңілінен шығу мақсаты тұр.


2.1.7.1. Мемлекеттік сатып алу бойынша өзектіт мәселелер
- нормативті-құқықтық актілерде мемлекеттік қызмет көрсету бойынша коллизиясы;

- ақпараттық мемлекеттік мекеменің базалық құзырлы үкіметпен сапасыз интеграциясы. Базалық құзырлы электрондық үкіметке және орталық мемлекеттік ұйымдардың ақпараттық жүйелеріне облыстық мемлекеттік ақпараттық жүйеге қаржының бөлінбеуі;

- орталық мемлекеттік органдар бастамашылық еткен шаралардың қаржыландыруының кемшілігінен (облыстық мемлекеттік ақпараттық жүйені электрондық үкіметтің базалық компоненттерімен интеграциялау және орталық мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйесімен интеграциялау; ҚР мемлекеттік органдарында Бірігей көліктік ортаның қызметін қолдау; мемлекеттік органдардың қызметтерін автоматизациялау, оның ішінде мемлекеттік қызметті; жергілікті атқарушы органның ақпараттық жүйесін толықтыру; ақпараттық қауіпсіздік және т.б. талаптарына сәйкес ақпараттық жүйеге аттестациялық зерттеулер жүргізу).


жүктеу/скачать 6,37 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   18



©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет