Изопроцесстердің медицинада қолданысы
Медицинадағы изопроцесстің ең көп қолданылатын жері ол тонометр болып табылады. Қазіргі медицинадағы ең үлкен жетістіктердің бірі қан қысымын өлшеу әдістерінің ашылуы болды. Манжет ауамен толтырылған сәтте, кеңею арқылы артериядағы қан ағымы тоқтағанша қолды қысады. Түтіктегі қысым артериядағы қан қысымынан төмен болған сәтте, дәрігер артериядағы қанның пульсациясын қайта ести алады, себебі Систола кезіндегі қысым артериядағы максималды қысым болып табылады. Дәрігер түтіктен ауаны шығарарған тұста, манжет қан ағымына кедергі жасамайды, сол себепті, қан ағымының дыбысы естілмейді. Бұл диастола кезіндегі қысым және ол жүрек босаңсып, қанмен толаған сәттегі жүрек соғуы арасындағы қан ағынын сақтайды. https://melimde.com/pars_docs/refs/83/82140/82140.pdf
6 дәріс. Қолданбалы сипаттағы «Термодинамика және молекулалық физика» тараулары бойынша материалдар
Қарастырылатын сұрақтар: Денелердің жүзу шарттары. Архимед заңы. Бернулли заңы.
Архимед заңы
Ежелгі грек ғалымы Архимед суға батырылған дененің салмағы, оның ығыстырған сұйық көлемінің салмағына тең болатын құбылысты заң ретінде тұжырымдаған. Бұл жағдайда кері итеру күш, табиғаты бойынша қысым күші, сұйықтықтың тығыздығына (ρfluid), ал салмақ (Gravity) дененің тығыздығына (ρobject) байланысты.
Денелердің жүзу шарттары?
Егер дене сұйыққа толық батып, оның ішінде жүзіп жүрсе, онда денеге әрекет ететін ауырлық күші архимед күшіне тең, яғни FА= Fа болады. Жүзу кезінде дененің вертикаль бойымен орын ауыстыру жылдамдығы өзгермейді. Сонымен сұйық ішінде жүзіп жүретін дене үшін FА=Fа, немесе ρдgVд = ρсgVы.с. теңдігі орынды болады. Сонымен дене сұйық ішіне толық батып, оның ішінде жүзіп жүрсе, онда дене материалының тығыздығы сұйықтың тығыздығына тең болады.
Егер денеге әрекет ететін ауырлық күші архимед күшінен артық, ягни Fа > FА болса, онда дене сұйыққа батады. Онда ρдgVд > ρсgVд немесе ρд > ρс болғаны. Бұдан егер дененің тығыздығы сұйықтың тығыздығынан артық болса, онда дене сұйық түбіне шөгеді.
Егер ауырлық күші архимед күшінен. кем, ягни Fа < FА болса, онда дене сұйықтың бетіне көтеріледі. Дене сұйық бетінде жүзуі үшін ығыстырылған сұйықтық көлемі дененің сұйыққа батқан бөлігінің көлеміне тең болады: Vб.б. = Vы.с.- дененің батқан бөлігінің көлемі.
Архимед күшінің физикалық мағынасы қандай?
Архимед заңы сұйықтар (гидростатика) және газдар (аэростатика) статикасының заңдарының бірі болып табылады: сұйыққа немесе газға батырылған денеге ығысқан сұйық немесе газ көлемінің салмағына тең қалқымалы күш әсер етеді.
Архимед күші қайда қолданылады?
Бұл принцип шарларда қолданылады - шарлар мен дирижабль көтерілу үшін гелий немесе ыстық ауамен толтырылады (ауа неғұрлым ыстық болса, оның тығыздығы соғұрлым төмен болады), ал түсу үшін гелий концентрациясын (немесе ауа температурасын) азайтады. Оғанда су асты қайықтары сияқты кері итеруші күш әсер етеді.
Бернулли заңы (Бернулли теңдеуі, Бернулли теоремасы) қозғалмайтын сұйықтық ағынының жылдамдығы мен оның қысымы арасындағы байланысты белгілейді. Бұл заңға сәйкес, егер сұйықтық қысымы ағын сызығы бойымен жоғарыласа, онда ағынның жылдамдығы төмендейді және керісінше.
Бернулли теңдеуі сұйықтың тұрақты күйдегі қозғалысына қолданылады. Бернулли теңдеуі жылдамдық бағытына нормаль және құбырдың түзу учаскелерінде орналасқан екі ағынды учаске үшін қолданылады. Бірақ Бернулли заңы авиация үшін ең маңызды болып табылады. Ұшақ қанатының қисық пішіні қанат үстіндегі және астындағы жылдамдықтардың айырмашылығын қамтамасыз етеді, соның нәтижесінде Бернулли заңы бойынша қанат үстіндегі ауа қысымы қанат астындағы ауа қысымынан аз болады да, ұшақ көтеріледі. https://www.google.com/search?
7 дәріс. Қолданбалы сипаттағы «Термодинамика және молекулалық физика» тараулары бойынша материалдар
Достарыңызбен бөлісу: |