жібергенімен, партияның басты бағытынан таймағанын жасырмады. Ол ба ска ешбір партияны мойындамады. Түркістан—Тұран йен жайлаған түркі халықтарының ортақ шаңырағы болды. Сондықтан олардың бөлектенуіне болмайтынын, ондағы жергілікті жағдайды міндетті түрде айырықша ескеру қажеттігін талап етті. Т Рысқұлұлы өз халқының қайғы-қасіреті мен мұң-мүқтажын жоқтады. 1933 жылы Тұрар қатігез Сталинге аштықтан шыбындай қырылып жатқан қазақтардың ауыр халін айтып хат жазды. Шақыруын күтпей-ақ, қайсар Тұрар қаһарлы Сталинмен кездесуге ұмтылды. Тұрардың осы тайсалмас талаптарынан соң Қазақстанға азық-түлік көмегі туралы мәселе шешілді. Қазақ жеріндегі бай-кулактарды тәркілеу мен күштеп үжымдастыру ха- лықтың ең басты күнкөрісі— малынан айырды. Тігерге тұяғы қалмаған халық ауыр нәубетке ұшырады. Ел ішін 1932-1933 жылдары аштық жайлады. Қазақ халқы жойылып кетудің аз-ақ алдында тұр еді. Осы қайғылы касірст- тің шындығын айтуға Тұрардан басқа ешбір қайраткердің батылы жетпеді. 158 А санбай А С К Д Р О В
Т. Рысқұлұлы Тұранның тәуелсіз, дербестігін қалады. Оның бұл идея- сын Орталық басшылары қабылдамады. Ондай бірлік пен дербестілікті сақтау Ресей болыневиктерінің іс-жоспарында да жоқ еді. Осы озық ойлы пікірлері мен адалдығы, табандылығы үшін оған халық жауы деген жала жа- былып, жазықсыз атылды. Қ азір, арада жарты ғасыр өткен соң , ойлап отырсаң осындай адам төзгісіз қиянатқа ұшыраған қазақ халқының қалаулы өкілдерінің тағдыры- на жаның ашып, ж үрегің сыздап, ауыр ойға қаласың. Егер бұл ардагер арыстарымыз қасіретке ұшырамаса, ел үшін қаншама игілікті істер жасап үлгерер еді-ау! Тұрар Рысқұлұлы сол аз ғұмырының өзінде туған халқы
