С Ұ Р А Қ Т А Р М Е Н Т А П С Ы Р М А Л А Р
Әр ұғымға (аталымға) сай келетін анықтаманы тауып таңдаңыз
-
Аталымдар
|
Анықтамалар
|
1. Шығындар
|
А) тұрақты және өзгермелі шығындардың қосындысын білдіретін шығындар
|
2. Жалпы шығындар
|
Б) Нәтижесінде өнімнің өндірісі мен өткізілуі орын алатын, өндірістік ресурстарды пайдаланудың ақшаға шағылған бейнесі
|
3. Өзгермелі шығындар
|
В) өнімдерді өндіру процесінде оның көлеміне байланысты өзгеретін шығындар
|
4. Тұрақты шығындар
|
Г) құн теориясын шығындық теория деп түсіндіру, осыған сәйкес тауардың бағалылығы, оны өндіру үшін жұмсалған өндіріс факторларының шығындармен белгіленуі
|
5. Өндірістік шығындар теориясы
|
Д) өндірістік факторларды пайдалануға байланысты тікелей шығындар
|
Өз жауаптарыңызды кестеге толтырыңыз
Есептер шығару:
Есеп №1. Төмендегі кестеде берілген мәліметтер бойынша табу керек:
Тұрақты шығын мөлшерін
Өзгермелі шығын үлесін және мөлшерін
Пайда көлемін
р/с
|
Көрсеткіштер
|
Жылдар
|
Өзгерісі, %
|
Базисті
|
Есепті
|
+;-
|
%
|
1
|
Сатудан түскен табыс, мың тенге
|
17000
|
18000
|
(1000)
|
(105,8)
|
2
|
Өнімді сатуға жұмсалған шығын, мың тенге
|
15000
|
16500
|
(1500)
|
(110)
|
3
|
Оның ішінде: тұрақты шығындар
үлесі, %
|
65
|
62
|
(-3)
|
(95,4)
|
4
|
тұрақты шығындар мөлшері, мың тенге
|
(9750)
|
(10230)
|
(480)
|
(104,9)
|
5
|
Өзгермелі шығын үлесі, %
|
(35)
|
(38)
|
(3)
|
(108,6)
|
6
|
Өзгермелі шығын мөлшері
|
(5250)
|
(6270)
|
(1020)
|
(119,4)
|
7
|
Пайда
|
(2000)
|
(1500)
|
(-500)
|
(75)
|
Есеп №2. Төмендегі кестеде берілген мәліметтер бойынша табу керек:
Барлық шығындардағы өзгермелі шығын үлесін
Барлық шығындардағы тұрақты шығын үлесін
р/с
|
Көрсеткіштер
|
Жылдар
|
Өзгерісі, %
|
Базисті
|
Есепті
|
+;-
|
%
|
1
|
Өндіріс көлемі, мың тенге
|
10500
|
10000
|
(500)
|
(95,2)
|
2
|
Тұрақты шығындар, мың тенге
|
3500
|
4050
|
(-550)
|
(115,7)
|
3
|
Өзгермелі шығындар, мың тенге
|
5300
|
6300
|
(1000)
|
(118,9)
|
4
|
Барлық шығындардағы тұрақты шығын үлесін, %
|
(39,7)
|
(39,1)
|
|
|
5
|
Барлық шығындардағы өзгермелі шығын үлесін, %
|
(60,3)
|
(60,8)
|
|
|
Есеп №3. Төмендегі кестеде берілген мәліметтер бойынша табу керек:
Кәсіпорынның шығындарының құрылымын анықтаңыз
р/с
|
Көрсеткіштер
|
Сомасы, мың тенге
|
Құрылымы, %
|
1
|
Материалдық шығындар, мың тенге
|
145300
|
(72,6)
|
2
|
Еңбек ақы төлеу шығындары, мың тенге
|
20 000
|
(10)
|
3
|
Әлеуметтік мұқтаждық аударымдары, мың тенге
|
7 700
|
(3,9)
|
4
|
Негізгі қордың амортизациясы, мың тенге
|
21 000
|
(10,5)
|
5
|
Басқа да шығындар, мың тенге
|
6 000
|
(3,0)
|
|
Барлық шығын:
|
200 000
|
100
|
«Экономика» (шырша) ағашын безендіру
Сұрақтар қою арқылы әрбір дұрыс берілген жауап арқылы шыршаға ойыншықтар ілінеді (гиперссылка арқылы)
Ширату сәті:
Қойылатын сұрақтар:
1. Англияда 1 мамыр бола ма?(иә)
2.Бір адамның орташа неше туған күні болады? (Біреу)
3.Сізде жалғыз тал сіріңке бар. Сіз қараңғы үйге кірдіңіз, онда май шам, керосин шамы
және ошақта құрғақ отын бар. Қайсысын бірінші жағасыз?(Сіріңкені жағамын)
4.Алты дөңгелек шығуы үшін бөренені неше рет кесу керек? (5 рет кесу керек )
5.Жер бетін топан су қаптағанда, Мұса пайғамбар өзінің кемесіне қанша жан-жануарды
салып алды?(Ешқандай, өйткені кемеге жан-жануарларды салып алған Мұса пайғамбар
емес, Нұх пайғамбар)
6. Дәрігер сізге үш түйір дәрі берді және оларды әрбір жарты сағат сайын ішуді
ұсынды, дәрі қанша уақытқа жетеді? (Дәрі бір сағатқа жетеді)
7.Төртбұрышты үстелдің бір бұрышын кесіп тастаса, неше бұрыш қалады?
(5 бұрыш болады)
8.Кейбір айда 31 күн, кейбір айда 30 күн бар, ал қанша айда 28 күн бар? (барлық айда)
9.Сізді аю қуып келе жатыр және жетуге аз қалды. Алдыңызда бір бөшке қара май, бір
бөшке бал кездесті, қайсысына тығыласыз? (Ешқайсысына, өйткені аю сізді қуып
неғылады, бал толы бөшке тұрғанда)
10.30-ды 2/1-ге бөліңіз, оған 10-ды қосыңыз, неше шығады? (Жетпіс)
Таратпалардың мына түрлерін пайдаландым:
Таратпа № 1
1.Меншік туралы не білесіз. Мысалдар келтіріңіз.
2.Сұранысқа әсер ететін факторлар.
3. Нарық инфрақұрылымы.
Таратпа № 2
1.Ұсыныс және оған әсер ететін факторлар.
2.Экономикалық жүйелер.
3.Тепе-теңдік бағалар.
Таратпа № 3
1.Табыс эффектісі.
2.Тауар пайдалылығы.
3.Нарықтық экономика субъектілері.
Таратпа № 4
1.Өндіріс факторлары.
2.Қоғамдық өндіріс түрлері.
3.Экономикалық теория мектептері. Көрнекті өкілдері.
«Әріптер сөйлейді» сайысы.
Бұл сайыста оқу тобы бірнеше топқа бөлініп (қатарлар бойынша, парта бойынша, қыз балалар немесе ұл балалар бойынша жалпы айтқанда өз қалауыңызға қарай топтарға бөлінеді) кез-келген әріп (А, Б, Қ, Т, С, О, Р, И, М, Ш тағы басқа) таратылып беріледі. Осы әріпке сәйкес экономикалық терминдерді жазып шығу керек.
Мысалы:
бәсеке брокер биржа
Б
А
банк
«Сиқырлы таяқша» ойыны. баға
Бұл ойында сабаққа қатысып отырған әрбір оқушы «Сиқырлы таяқшаны» қолына ұстап, осы сабақтан алған өзінің әсерін, ұсыныстары мен пікірлерін, нені үйренгенін, келесі сабақтарда нені білгісі келетінін айтып шығады. Бұл ойынның мақсаты- оқушының өз ойын жеткізе білуге, алған білімін қорытындылап өзіне-өзі баға беруге үйрету.
Осы ойынмен сабақты қорытындылаймын.
Үйге тапсырма: Лекцияға дайындалу. Қосымша әдебиеттерден конспект дайындау. Көрнекілік құралдар дайындау: буклет, таратпа, БАҚ-нан тақырыпқа қатысты мақалалар қарастыру.
Қорытынды: Сабаққа белсенді қатысқан, үй тапсырмасын орындаған оқушыларды бағалау. Уақытты тиімді, ұтымды пайдалана отырып сабақ барысына қорытынды жасау.
Есептер шығару:
Есеп №1. Төмендегі кестеде берілген мәліметтер бойынша табу керек:
Тұрақты шығын мөлшерін
Өзгермелі шығын үлесін және мөлшерін
Пайда көлемін
р/с
|
Көрсеткіштер
|
Жылдар
|
Өзгерісі, %
|
Базисті
|
Есепті
|
+;-
|
%
|
1
|
Сатудан түскен табыс, мың тенге
|
17000
|
18000
|
|
|
2
|
Өнімді сатуға жұмсалған шығын, мың тенге
|
15000
|
16500
|
|
|
3
|
Оның ішінде: тұрақты шығындар
үлесі, %
|
65
|
62
|
|
|
4
|
тұрақты шығындар мөлшері, мың тенге
|
|
|
|
|
5
|
Өзгермелі шығын үлесі, %
|
|
|
|
|
6
|
Өзгермелі шығын мөлшері
|
|
|
|
|
7
|
Пайда
|
|
|
|
|
Есеп №2. Төмендегі кестеде берілген мәліметтер бойынша табу керек:
Барлық шығындардағы өзгермелі шығын үлесін
Барлық шығындардағы тұрақты шығын үлесін
р/с
|
Көрсеткіштер
|
Жылдар
|
Өзгерісі, %
|
Базисті
|
Есепті
|
+;-
|
%
|
1
|
Өндіріс көлемі, мың тенге
|
10500
|
10000
|
|
|
2
|
Тұрақты шығындар, мың тенге
|
3500
|
4050
|
|
|
3
|
Өзгермелі шығындар, мың тенге
|
5300
|
6300
|
|
|
4
|
Барлық шығындардағы тұрақты шығын үлесін, %
|
|
|
|
|
5
|
Барлық шығындардағы өзгермелі шығын үлесін, %
|
|
|
|
|
Есеп №3. Төмендегі кестеде берілген мәліметтер бойынша табу керек:
Кәсіпорынның шығындарының құрылымын анықтаңыз
р/с
|
Көрсеткіштер
|
Сомасы, мың тенге
|
Құрылымы, %
|
1
|
Материалдық шығындар, мың тенге
|
145300
|
|
2
|
Еңбек ақы төлеу шығындары, мың тенге
|
20 000
|
|
3
|
Әлеуметтік мұқтаждық аударымдары, мың тенге
|
7 700
|
|
4
|
Негізгі қордың амортизациясы, мың тенге
|
21 000
|
|
5
|
Басқа да шығындар, мың тенге
|
6 000
|
|
|
Барлық шығын:
|
200 000
|
100
|
Достарыңызбен бөлісу: |