-кесте. Рет нөмірі 3-11 элементтер атомдарының құрылым бөлшектері

Энергетикалык денгей (n)	Энергетикалық орбиталь (l)	Кeңістікке бағытталуының мәні (m)
1	0 (S)	0
2	0 (S) 1 (p)	0 - 1, 0, +1
3	0 (S) 2 (p)	0 - 1, 0, +1 -2, -1,0,+1,+2
4	0 (S) 1 (p) 2 (d) 3 (f)	0 -1, 0, +1 -2, -1, 0, +1, +2 -3, -2,-1, 0, +1, 2,+3

Бір энергетикалық деңгейде орналасқан электрондард энергиясының әр түрлі болуы электрон бұлттарының пішініне байланысты, S -электрондары бұлтының пішіні шар тәрізді, р -электрондарының бұлты көлемдік эллипс пішінді, ал n және d -электрондар бұлттарының пішіні күрделі болып келеді. Электрон бұлттары кеңістікте әр түрлі орналасады. Олардың орналасуы магнит квант санының мәніне байланысты (m) - l -дан 0,+1-ге дейін болуы мүмкін. Шар тәрізді S -бұлтының кеңістікте орналасуының бір ғана жағдайы бар. p = электрон бұлттары кеңістікте үш түрлі (-1,0,+1) орналасады. d = электрондар орналасуының S мәні (-2, -1, 0, +1, +2) бар. f=электрондар бұлтының мәні - 7 (- 3, -2, -1,0, +1, +2, +3).

Әр электрон ядро төңірегінде және өз осінен айналады, бұл айналыс сағат тілінің бағыты бойынша және керісінше болуы мүмкін, осыған орай электрон спинінің екі бағыты шартты түрде қарама-қарсы бағыттағы бағдаршамен белгіленеді: ↑↓. Электрон бұлтының әр жағдайын ұя арқылы таңбалайды: ↑↓.

Бір атомда электронның төрт сипаты: энергия қоры және бұлтының мөлшері, бұлтының пішіні, электрон бұлтының кеңістікте орналасуы және спині бірдей екі электрон болуы мүмкін емес (Паули ұстанымы). Атомның қалыпты жағдайында электрондар энергиясы төмен энергетикалық деңгейлерге орналасады.

Осындай түсініктемеден кейін оқушылар I - III период элементтерінде электрондардың орналасу сызбанұсқасын сызады, электрондық формулаларын жазады. Соңғы Г.Е.Рудзитис, Ф.Г.Фельдман оқулығына дейін энергетикалық деңгейлердегі электрондардың жалпы саны цифрмен көрсетілді, атом құрылысының электрондық және графикалық формулалары берілмейтін. Соңғы оқулықта электрондардың орналасуы үш түрлі кескінделеді:

Деңгейлердегі электрон саны	Электрондық формуласы	Графикалық формуласы
1H 1e- 2He 2 e- 3Li 2 e- 1 e- 4Be 2 e- 2 e- 5B 2 e- 3e- 6C 2 e- 4e- 7N 2 e- 5e- 8O 2 e- 6e- 9F 2 e- 7e- 10Ne 2 e- 8e-	1 1 1 2