АқТӚбе мемлекеттік педагогикалық институты физика –математика және жаратылыстану факультеті Химия кафедрасы «Бекітемін»



Pdf көрінісі
бет57/177
Дата24.07.2020
өлшемі1,62 Mb.
#75562
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   177
Байланысты:
him0902201613 (1)

атомдар  сақталады.  Бастапқы  заттардың  атомдарынан  реакция  ӛнімінің  молекулалары 
түзіледі. 
         Жалпы  қорытындыға  сүйеніп  атомға  анықтама  беріледі,  мұнда  атом  ұғымының  екі 
белгісі: 1) заттың бӛлшегі, 2) химиялық бӛлінбейтіні ескері-леді.                                                                      
          Алғашқы  тақырыпта  заттардың  құрылысындағы,  соған  сәйкес  қасиеттеріндегі 
ерекшеліктерді нақтылы түсіндіру - әдістемелік кӛпшілік мойындаған мәселелерінің бірі. 
Атом – ең басты ұғымдардың бірі. Заттың құрылысында молекула болмауы мүмкін, 
ал  оның  құрамында  атом  кірмеуі  мүмкін  емес.  Сонымен  бірге  атом  арқылы  химиялық 
элемент және жай зат ұғымдары шектеледі, олардың арасындағы байланысты сызба нұсқа 
арқылы былай кӛрсетуге болады: 
Жай зат   атом   элемент 
Бұдан кейін химиялық элементпен байланысты салыстырмалы атомдық масса (Mr), 
валенттілік (B), химиялық таңба, атоммен байланысты массаның атомдық бірлігі (м.а.б.), 
моль,  молекуламен  байланысты  салыстырмалы  молекулалық  масса  (Mr),  молекулалық 
формула, моль ( ), мольдік масса (М), Авагадро саны (N
A
) ұғымдары қалыптастырылады, 
олардың арасындағы байланысты сызбанұсқа арқылы кӛрсетуге болады. (7-сызбанұсқа) 
 
7-сызбанұсқа. Химиялық элемент, атом және зат ҧғымдарының байланысы 
 


 
Сызбанұсқадан  барлық  басқа  ұғымдардың  атом  ұғымына  байланысты,  мысалға 
алынған  атомдардың,  элементтердің  және  олардың  жай  заттарының  таңбалары,  аталуы, 
кейбір сандық кӛрсеткіштерінің бірдей екені кӛрініп тұр. 
Мұны  болдырмау  үшін  мұғалім  әр  жағдайдағы  химиялық  таңбаның  мағынасын 
жете  түсініп,  оқушыларға  жеткізе  білуі  керек.  Химиялық  символдың  мағынасындағы 
сапалық және сандық сипаттамаларын келтірілген кестеден айқын кӛре аламыз. 
10-кесте. Химиялық таңбаның сандық мәндері 
 
Шындық деңгейі 
 
Ұғымдар деңгейі 
Белгісі 
 
1.   Бір түрдің барлық атомы 
Химиялық  элемент.  Мысалы: 
күкірт, темір 
 
S, Fe 
2.   6.02 10
23
 
Атом 
Атомның молі 
Күкірт 
темір 
 

Fe 
3.   Бір атом 
Күкірт 
Темір 

Fe 
 
«Химиялық  элемент»  деңгейінде  символ  (S,  Fe)  жалпы  ұғымды  белгілейді,  оның 
мағынасы бір түрге жататын барлық атомдарды қамтиды. «Атомдардың молі» деңгейінде 
ұғымның  кӛлемі  кішірейіп,  Авогадро  санына  6.02 10
23 
тең  атомдарды  таңбалайды.  Жеке 
атом  деңгейінде  нақтылы  ұғымды  белгілеп  жалқы  есімге  айналады.  Үш  жағдайда  да 
химиялық символ шынайы кездесетін атомдарды белгілейді. 
         Химияның  алғашқы  ұғымдарын  қалыптастыру  осы  кездегі  үстем  әдістемелік 
кӛзқарастың тұрғысынан қарастырылды. Бұл кӛзқарас бойынша ең басты тірек ұғым – зат, 
қалғандары  (заттың  қасиеттері,  заттың  құрамы,  заттың  құрылысы,  заттың  химиялық 
реакциясы) оған қарағанда туынды ұғымдар болып табылады. 
 
№ 5 дәріс. Химиялық тіл – химияны оқытудағы таным қҧралы 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   177




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет