Ақтөбе облысы Мұғалжар ауданы Саға негізгі мектебі І санатты бастауыш сынып мұғалімі Иманалина Әсель Амангалиқызы

жыныстардан ерекшелігі туралы мағлүмат беру;

• Оқушылардың сөздік қорын кеңейту, байланыстырып сөйлеуге жаттықтыру, белсенділігін арттырып, ой өрісін дамыту;

• Табиғатты қорғауға, аялай білуге баулу.

1.Тығыз тау жыныстарын ата

2.Жер қойнауында жатқан пайдалы қазбалар қандай әдіспен алынады?

3.Тығыз тау жыныстары үгілсе неге айналады?

4.Пайдалы қазбалар дегеніміз не?

5.Тас көмірдің аса ірі кен орны қайда орналасқан?

6.Құмды сазбен араластырып не жасайды?

7.Жер қыртысын толтырып жатқан денелерді не дейміз?

8.Жанғыш пайдалы қазбаларды ата.

9.Гранитті қазақша қалай атайды?

10.Бос тау жыныстарын ата.

11.Пайдалы қазбалардың неше түрі бар?

12.Құмтастың қандай түстері бар?

ІІІ.Жаңа сабақ.Қызығушылығын ояту.

Өзен жағасындағы табиғатқа,үлкен гранит тастарға , өзен жағалауындағы құмға,сазға,жарқабаққа көңіл аудару.

-Өзеннің жоғары бетінен не көрдіңдер?

-Ағаштар,шөптер,гүлдер т.б.

-Бұл жерде өсімдіктің өсуі неге байланысты?

-Бұл жерде өсімдіктің өсуі топырақтың болуына байланысты.

Жердің өсімдік өсетін беткі құнарлы қабаты топырақ деп аталады.

Топырақты ақ қағаздың бетіне салып, анықтап қара

- Өсімдіктің ұсақ қалдықтары, шіріген жәндіктің қалдықтары байқалады. Одан әрі анықтай түсу үшін тәжірибе жасайық.

1 - тәжірибе.

Бір кесек топырақты стакандағы суға салайық. Не байқадық. Көпіршіп шыққан не? Ауа

Бір уыс топырақты темір қалбырға салып отқа қойып қыздырайық. Оның үстіне шыны ұстайық. Шынының астыңғы бетіне су тамшылары пайда болды. Ол қайдан шықты? Топырақ бойында ауадан басқа тағы не бар? Су

Топырақты одан әрі қыздыра түсейік. Біраздан кейін көкшіл түтін шығады Бұл не? Топырақ ішінде жанатын не бар? Топырақта түрлі қалдықтар, шірінділер бар.

Ол - қарашірік

4 - тәжірибе

Шірінді жанып біткен толпырақты суға салып араластырайық. Лайланған суды тұндыруға қояйық. Біраздан кейін тұнбаның астында қүм, оның үстіне саз шөгеді. Бұдан топырақ құрамында құм, саз барын байқайық.

Тәжірибені қортындылау: Топырақта қарашірік көп болса, соғұрлым топырақ құнарлы болады. Қарашірік топыраққа қара, қоңыр түс береді.
су



Топырақ құрамында

ауа құм

түртіп алу жүйесі

1.Не? Топырақ

2.Қандай? Қара,бозғыл,құнарлы, борпылдақ

3.Не істейді? Өседі, салынады, түзіледі,суланады

4.Сөйлем. Құнарлы топырақ табиғатқа қажет.

5.Мағыналас сөз. Қарашірік

Топырақ арасында өмір сүретін жануарлар бар. Оларды өз орнына апарып орналастырайық. Ол үшін артындағы сұрақтарға жауап берейік.

Тышқан: Топырақтың тау жыныстарынан басты ерекшелігі неде?

Борсық: Топырақтың құрамында не бар?

Қоңыз: Қарашірік қайдан пайда болады? Өсімдіктер менжәндіктердің қалдығынан құнарлы қарашірік пайда болады.

Құмырсқа: Топырақтың қандай пайдасы бар?

Топырақ - өсімдік үшін қоректің көзі және баспана.

Бүгінгі алған білімдеріміз өмірге қажет па?

Ендеше: Күніміз ашық,