Таблица 1 – Результаты серологических исследовании иммунизированных против бруцеллеза верблюдов с

В ходе выполнения этой работы 3 верблюда иммунизированные шт. 19 положительно реагировавшие с R-антигеном на 60 день после вакцинации были забиты на убой и патологический материал от них подвергнут бактериологическому исследованию. При этом от 2 верблюдов выделено 5 культур бруцелл, идентифицированные как R-формы бруцелл, что свидетельствуют об диагностической эффективности методов обнаружения R-антител.

Таким образом, проведенные исследования свидетельствуют о пригодности РДСК и РИФ для выявления R-антител при бруцеллезе верблюдов. Верблюдов вакцинированные неживой вакциной против бруцеллеза животных с использованием R-антигена можно исследовать в любые сроки после вакцинации.
ЛИТЕРАТУРА
1. Касилов, И. А. Бруцеллез сельскохозяйственных животных / И. А. Касилов. – Новосибирск. – 1992. – 260 с.

2. Абуталипов, А. А. Биологические свойства бруцелл выделенных на территории Уральской области / А. А. Абуталипов, М. Г. Гусманов, К. А. Нуршин // Вестник сельскохозяственной науки Казахстана. – 1985. – № 4. – с. 64-66.

3. Красиков, А. П. Использование РА и РНИФ с R-антигенами для диагностики животных, сенсибилизированных диссоцированными формами бруцелл / А. П. Красиков, Л. В. Дегтяренко. // Научно-технический бюллетень / ИЭВС и ДВ. – Новосибирск. – 1980. – вып. 19. – с. 8-12.

ӘОЖ 538.521. : 616.981

Бұл айтылғандар бруцелланы индентификациялау және дифференциация үшін тағы қосымша әдістердің керектігін көрсетеді [2].

Микроорганизмдерді классификациялауда құрылымы өзіне тән торшалық әсер ететін бактериофагты қолданудың маңызы зор [3].

Микроорганизмдерді индентификациялау барысында, бактерияның фаготиптік әдісін басқа әдістермен салыстыра отырып қолдану, диагностикалық нақты, тез және де қандайда болмасын кез-келген зертханаларда, қолайлы болып табылатындығы көрсетті [4].

АБФ/БДҰ бекітілген еріту тестіне жататын бруцеллезді классификациялауда ТБ фагы бруцелланың S-түрін ғана ажыратады. Бұл тесті бруцелланың өзгерген вариантың дифференциялау және классификациясын анықтауда қолдана алмаймыз.

Қазіргі таңда белгілі бруцеллездік фагтар Wb, Fi, BK, IZ бруцелланың S-түрін ғана еріте алады [5].

B. abortus R-вариантынан Д.Л. Блинкова (1989) және А.Л. Воробьев (1988) арнайы белсенді R-фағын бөліп алған [6, 7].

Көпвалентті R-бруцеллезді фағының жоқтығы бізді ойландырып, бруцелланың әртүрлі штаммдарын сүрыптау және скринингтеу үшін, зерттеу жұмыстарын жүргізуге алып келді.

Зерттеу жұмыстарын жүргізу барысында, алдымен бруцелла штаммдарының лизогенділігін анықтадық. Бактерияларды лизонгендеу үшін өзіміз ойыластырып, ол үшін ҚР патенті алынған бактерияларды лизогендеу әдісін қолдандық. Ол үшін, біз пенициллиннің мөлшерін жоғарлата отырып (10-на 5000 ЕД / см ³), бруцеллардың әр түрлі өсінділерінің созылуы, сонымен қатар, қоректік ортадан өскен өсіндіні бактериологиялық ілмекпен алуда қиындықтар тұғызғанын көодік. Созылмалы өсіндіні кәдімгі бруцеллаға арналған пенициллинсіз қоректік сорпаға егіп, термостатта 3-4 күн 37° С температуралы термостатта ұстаймыз да, оны керамикалық сүзіндіден өткіздік. Сүзілген сүзіндінің бір тамшысын индикаторлы штаммы бар Петри шыны аяқшасына апарып, фагтың барын анықтаймыз.

Зерттеу кезінде төменде көрсетілген бруцелла штаммдарын колдандық: B. аbortus-544, 19, 82, 16/4, 81,1, 960; B. мelitensis-16 М, 11-12, 565,3,305,372; B. оvis-63/290, 10/2, 424/2; B. suis- 1330,1000; B. сanis-1066.

Бұлардың S-түріне:544,19, 16М, 565,1330; R-түріне: 16/4, 81,1,960, Н-12, 305, 3, 372, 63/290, 10/2, 424/2, 1066 және SR-түріне: 82,1000 бруцелла штаммдары жатады. 81,1,960,1000,10/2,424/2 штамдары жануарлардан, 305,372,3 – адамдардан бөлініп алынған; 544, 1330, 16 М-референтті; 19, 82,16/4 және Н-12 – вакциндік штаммдар. Келтірілген штаммдарды пенициллинмен әсер етіп, лизогенді күйін анықтадық және сонымен қатар, оларды индикаторлық өсінді ретінде де қолдандық.

Индуцирленген фагтың литикалық спектрін келесі көрсеткіш бойынша анықтаймыз: бруцелланың индикаторлық өсіндісі бар себіндіге сұйытылмаған фагтың бір тамшысын тамызамыз. Егілген Петри шыны ақшасын термостатқа ( 37° С) қойып, фагтың негативті түзіндісі пайда болғанша күнделікті қарап тұрдық. Бақылау ретінде ТБ және IZ фагтары қолданылды.

Зерттеуге алынған бруцеллездік штаммдар, пенициллинмен әсер ету барысында барлығыда лизогендік түрге айналды. Индикаторлық штаммдарға түрімен диссоциациялық дәрежесіне қарамай олардың түрін өзгертті.

Жүргізілген зерттеу нәтижесінде бруцелланың өзгерген нұсқасын еріте алатын бірнеше фагты байқайдық. Осы көрсетілген жолмен бруцелланы сұрыптау және скрининтеуде көпвалентті АВ бруцеллезді R-фагын бөліп алдық. Келтірілген фагқа ҚР патентік құжаттары алынып, сонымен қатар ЕМК «ҒЗВИ» оқу-әдістемелік кеңесінде қаралып, бекітілген. Бруцелланың өзгерген вариантын идентификациялау үшін көпвалентті АВ бруцеллезді R-фагын алу және қолдану әдістемелігі жазылды.

Бруцелланың S-және SR нұсқасына тіркелген литикалық белсенді ТБ және IZ фагтарынан айырмашылығы, АВ R-фагы S-түрдегі өсінділерді ерітпейді, тек бруцелла өсіндісінің өзгерген дәрежесін және R-түрін ғана ерітеді.

Қорыта келгенде, нақ осы фагты бруцелланың өзгерген түрін идентификациялау және дифференциациялау үшін қолдану өте тиімді болып табылады.

ӘДЕБИЕТТЕР

1. 
   Косилов, И. А. Бруцеллез с.-х. Животных / И. А. Косилов. – Новосибирск. – 1992. – 260 с.
   
2. 
   Дрожевкина, М. С. Микробиология / М. С. Дрожевкина. – 1951-11. – с. 34-37.
   
3. 
   Золотухин, С. Н. Проблемы применения бактериофагов в ветеринарии / С. Н. Золотухин, Д. А. Васильев. // Вестник ветеринарии. – Оренбург. – 2002. – Вып. 5 – с. 93-99.
   
4. 
   Крылова, М. Д. Фагоцитирование бактерий / М. Д. Крылова. – М. : Медицина. –1963. – 200 с.
   
5. 
   Блинкова, Д. Л. Бактериофагия в связи с изменчивостью бруцелл: автореф. Дис.... к.в.н. –Новосибирск,1989. – 17 с.
   
6. 
   Воробьев, А. Л. Диагностическое значение антигеновв измененных форм бруцелл. // кан.дис, ...., Алма-Ата, 1988, 188 с.
   
7. 
   Corbel M., Thomas E. // Develop. Biol. Stand. – 1976. – V.31. Р.38-45.
   

УДК: 617-089.97

При визуальном осмотре пациента наблюдали следующую клиническую картину: у собаки общее состояние – удолетворительное, наблюдалась блефароспазм и гнойные выделения из глазной щели, болезненность. Животное передними лапами постоянно терла поврежденный глаз, тем самым, открывая доступ инфекции во внутренние части глазного яблока. При осмотре было выявлено: проникающая колото-рваная рана роговицы с вытекшей жидкостью из передней камеры глаза. Был поставлен диагноз: гнойный панофтальмит. Решение: оперативное удаление пораженного глаза путем проведение экзентерации орбиты.

Экзентерация – это оперативное удаление глазного яблока, где глазные мышцы отделяют от надкостницы глазницы. Если отделяют мышцы непосредственно от глазного яблока, то эту операцию называют энуклеацией.

В ветеринарной практике среди отечественных ученых был получен положительный эффект при проведении экзентерации глаза у лошади [1]. Опираясь на практический опыт вышеперечисленных авторов мы решились на полное оперативное удаление глазного яблока вместе с прилегающими к нему интраорбитальным жиром, мышцами и другими анатомическими частями располагающимися в орбите пораженного глаза у собаки.

Для предимекации применили 0,1 %-ный раствор атропина-сульфата в дозе 3 мл, затем для основного наркоза использовали 2%-ный раствор рометара в дозе 0,15 мл/кг с добавлением 0,5 мл калипсовета на кончик иглы [2]. После проведения наркоза применили новокаиновую блокаду [3], где ретроульбарно с двух точек ввели 2 %-ный раствор лидокаина в дозе 10 мл, и еще 6 мл 0,5 %-ного раствора новокаина под кожу инфильтрационно по месту разреза.

После введения 2 % раствора лидокаина наблюдалось сильное выпячивание глазного яблока, набухание конъюнктивы, век и склеры, выпадение третьего века и в дальнейшем полный хемоз конъюнктивы.

Техника операции: В начале готовили операционное поле по месту разреза, которое намечали провести параллельно краю верхнего и нижнего век, отступя от них вверх и вниз на 1 см. Разрез проводили брюшистым скальпелем, вглубь по краю костной орбиты вначале кожу с подкожной клетчаткой и фасцию. Вылущивание глазного яблока с мышцами и другими окружающими анатомическими частями глаза проводили стерильными изогнутыми по плоскости ножницами Купера.

Кровотечение останавливали стерильными тампонами с предварительно нанесенного на него септогеля. При разрезе кожи обязательно оба века удаляли вместе с конъюнктивами. Открытую рану после остановки кровотечения, ушивали прерывистами узловатыми швами шелком № 6.

По предложению выше упомянутых авторов, в полость орбиты ввдили следующей сложный антисептический раствор: На 10 мл 0,5 %-ного раствора новокаина растворяли предварительно 1 грамм кефзола, 1 флакон контрикала и 1 мл суспензии гидрокортизона. В дальнейшем рана зажила по первичному натяжению без нагноения, швы сняли на 10 день.

В заключении рекомендуем практикующим ветеринарным врачам при удалении глазного яблока проводить экзентерацию вместо энуклеации орбиты и при применении ретробульбарной блокады в качестве анестетика использовать 2% раствор лидокаина.

2. Дмитриева, Т. А. Общее и местное обезболивание в ветеринарной хирургии / Т. А. Дмитриева. – Оренбург. : Изд. центр ОГАУ. – 2001. – 112 с.

3. Авроров, В. Н. Ретробульбарное новокаиновая блокада при заболевании глаз / В. Н. Авроров. // Материалы всесоюз. межвуз. конф. по вопр. ветеринарной хирургии. – Харьков. – 1970. – С. 165-166.
УДК 576.8 (574.1)
МҮЙІЗДІ ІРІ ҚАРАНЫҢ ФАСЦИОЛЕЗІ МЕН АС ҚОРЫТУ ЖОЛЫ СТРОНГИЛЯТОЗДАРЫ КЕЗІНДЕГІ ПРЕПАРАТТАРДЫҢ АНТГЕЛЬМИНТТІК ТИІМДІЛІГІН АТЫРАУ ОБЛЫСЫ ШАРУАШЫЛЫҚТАРЫ ЖАҒДАЙЫНДА СЫНАУ
Р. С. Кармалиев, ветеринария ғылымдарының кандидаты, доцент, А.И. Рахметов
Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университеті
Атырау облысында, Қазақстанның батыс аймағы, мүйізді ірі қара фасциолезінің инвазия экстенсивтілігі 70 %, ал инвазия интенсивтілігі мал басына 30,8 ± 7,7 дананы, ас қорыту жолы стронгилятоздары бойынша инвазия экстенсивтілігі 100% және инвазия интенсивтілігі мал басына 30,4 ± 5,6 дананы құрап отыр. Мүйізді ірі қара фасциолезі кезінде албендазол – супер препараты 80 және 70 %, фаскоцид – 80 %, вермитан – 60 % тиімділік көрсетсе, ас қорыту жолы стронгилятоздары кезінде барлық препараттар 100 % тиімділік көрсетті.
В Атырауской области, регион Западного Казахстана, у крупного рогатого скота экстенсивность инвазии фасциолезом составляет 70 %, а интенсивность инвазии 30,8 ± 7,7 экз./гол., стронгилятозами пищеварительного тракта – 100 % и 30,4 ± 5,6 экз/гол., соответственно. При фасциолезе крупного рогатого скота эффективность албендазола супер составила 80 и 70 %, фаскоцида – 80 %, вермитана – 60 %, при стронгилятозах пищеварительного тракта все препараты показали 100 %-ную эффективность.
In Atyrau region of West Kazakhstan there is cattle in which the extensity of invazee phassilezom is 70 % and the intensity of it 30,8 ± 7,7, strongilyatoz of digestion way is 100 % and it 30,4 ± 5,6 accordingly. With phassileron of catlle the efficiency of albendazol super is 80 and 70 % phascosida – 80%, vermitana – 60% with strongilyatoz of digestion way all the preparations show 100 % of effrctiveness.
Қазақстанның батыс аймақтарында жануарлардың паразитарлық аурулары кең таралған және ол мал шаруашылығына елеулі экономикалық шығын әкелуде.

Мүйізді ірі қара паразиттерінің ішінде фасциолдар неғұрлым патогендік болып табылады.

Батыс Қазақстан аймақтарында фасциолез ошақтық түрде таралған. Атап айтқанда, Атырау облысының Жайық өзені мен Еділ өзенінен бастау алатын өзендер мен каналдардан жайылма сулар таралатын ылғалды жайылымдық аймақтары мен тұнық немесе ағысы өте баяу су қоймаларында. Аталған аймақтың шаруашылықтарында мүйізді ірі қараның фасциолдармен зақымдануы, біздің зерттеулеріміз бойынша 60-70% және одан да асатындығы белгілі болды.

Мүйізді ірі қара нематодоздарынан асқазан – ішек (гемонхоз, остертагиоз, нематодироз, трихостронгилез) және өкпе стронгилятоздары (диктиокаулез) неғұрлым көп кездеседі. Біздің зерттеу мәліметтеріміз бойынша, Батыс Қазақстан аймағында ас қорыту жолы стронгилятоздарының орташа экстенсивтілігі 90-100%-ті құрайды (1-кесте).