Ќазаќ поэзиясын сатылай кешенді талдау
жүктеу/скачать 201,5 Kb.
|
1 2
| Түкпірімдегі дір ете қалғыш осынау құттай жүрекпен
Келем мен бүгін қасиетті байтақ Қазақстанды көтеріп! Ақын туған жерге деген сүйіспеншілігін жырлау үшін аруана туралы аңызды ұтымды пайдаланған. Ақын туған, аңсаған, сағынған Қазақстан бұл күндері егемендігін алып, қарыштап алға басып, жаңа жолға түскен ел атанып отырғанын мақтанышпен айтуға болады. Қазақтың аймаңдай ақын перзенті Төлеген Айбергенов Нөкіс қаласында мәңгілікке көз жұмған. 8 наурыз – ақынның туған күні. Ақынның шырылдап қалған торғай-өлеңдері аман қалды. Ақынның өлеңдеріне арқау болған мына бір оқиға да бұл күндері аңызға айналған сияқты. «Бірде Төлеген өз достарын үйінде дастархан жайып күтеді, алайда түрлі себептермен көпшілігі келмей қалады. Олармен ертеңіне кездескен Төлеген өз ренішін білдіріпті. Сонда ақындардың бірі оған: «Өкпелеме, жігітім, бір тойың болары сөзсіз мүмкін» деп басу айтқан екен. Сол оқиғадан соң ақынның «Бір тойым бар» өлеңі туыпты. 3. Жаңа сабақ. Төлеген Айбергенов «Бір тойым бар» өлеңі Жаңа тақырыпты түсіндіру алгоритмі: 1. Мұғалімнің мәнерлеп жатқа оқуы. 2. Өлеңді іштей оқушыларға оқыту. 3. Сөздік жұмысы 4. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беру. 1) Ақын тойының ортаға тастар ұраны қандай? (Үзінді тауып оқыту) Онда ортаға тасталар ұран сондай: Қайта алмайды қартың да бір ән салмай, Жиырма бестің бәрін де сабылдыртам, Кемпірлерге қыз күнін сағындыртам... Сәбилерге ағаны үлгі етемін, Жеңгейлердің толтырам гүлге етегін... 2) Ақынның жиған-тергені не деп ойлайсыңдар? 3) Жырда айтылған ақынның арманы орындалды ма? (дәлелдеңдер) 4) Өлеңнен ақын мінезін тануға бола ма? 5) Өлең неге «Бір тойым бар» деп аталады? 6) Шығарманың кейіпкері кім? (Т.Айбергенов – лирикалық кейіпкер) 5. Бір шумағын алып өлең құрылысына талдау. Бәйге берем жығылған палуанға да, Адалдығы сезіліп тұрар болса. Қыз қуатын жігітке ат беремін, Жанам деген жүрекке от беремін... 11 буынды, 3 тармақты, егіз ұйқас. 6. Өлеңді ұйқас ерекшелігіне қарай екіге бөлуге болады: 1. Той ұраны. 2. Ақын арманы. 7. Өлеңнің идеясы туралы не айтар едіңдер? Адам өмірінің бақытты кезеңдері және әр түрлі армандарға жету жолындағы адам баласының әрекеті. 4. Жаңа тақырып бойынша бекіту. Мен марттағы найзағай күркірімін, Құрманғазы күйінің бір тілімін. Менің жаным саясын паналаған Дүниедегі бар қыздың кірпігінің... деп ақын өзі жырлағандай, ақын жыл басы саналатын наурыз айында дүниеге келген. Әсем айдағы найзағай күркірі қасиетті жерімізге нұр сыйлайды, көк өсіреді, кең даланы гүлге орайды. Адамзат көңіліне қуаныш сыйлап, ұлы армандарға жетелейді. Төлеген жырларының осы табиғатпен үндестігі бар екенін байқау қиын емес. Төлеген поэзиясы мәңгі халықпен бірге. «Ақынның талай күнгі арманы еді, Мәңгілік тарқамауы анық оның» деп кесіп айтуға болады. 5. Үйге тапсырма беру. «Бір тойым бар» өлеңін мәнерлеп, түсініп оқу. «Ақын және арман жыр» тақырыбында ой толғау жазу. 6. Оқушыларды бағалау. 7. Сабақты аяқтау. Бүгінгі сабағымыздың мақсаты қандай болды және біз мақсатымызды орындай алдық па? ( Т.Айбергеновтің жаңа өлеңімен танысу, өлеңді теориялық тұрғыдан талдау, мәнерлеп және шапшаң оқуға үйрену, арман-қиялға жетелеу.) жүктеу/скачать 201,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2