Қазақ тілі пәні бойынша Ұбт-ға дайындаудың тиімді әдіс –тәсілдері

Оқушыларды ҰБТ-ға дайындауда төмендегідей жұмыстар атқарудамын.

1.Жылдық жоспар құрдым

2.Қосымша сабақтар кестесі дайындадым

3.Әр тақырыпқа күнделікті жоспар жазамын

4.Әр тарауға тест дайындаймын

8. Тақырыптарды ажырату, салыстыру жолдарымен түсіндіремін

9.Сатылай талдау жұмыстарын жүргіземін
10.Сайыс өткіземін

11 .Сәттілік пирамидасы.

Пәні :қазақ тілі					Күні:10.01.2015	Сыныбы: 5
Сабақтың Тақырыбы					Кәсіби сөздер
Мақсаты					а) Оқушылардың шығармашылықты жұмыс істеуіне ықпал ету.Ойлау шеберлігін,сөйлеу мәдениетін арттыру ә)  Түрлі әдістермен оқушылардың ойлау қабілеттерін дамыту,өзіндік шығармашылыққа баулу ;  б)   тәрбиелік – ұжымшылдыққа,тиянақтылыққа тәрбиелеу.
Күтілетін нәтижелер					Оқушылар кәсіби сөздер жайлы толық мәліметтер алады , алған білімдерін өмірде қолдана білуге дағдыланады .
Сабақтың түрі					Жаңа  ұғымды меңгерту
Пәнаралық байланыс					Әдебиет
Қолданылатын әдістер					Блум  жүйесі. сұрақ-жауап, ізденіс, баяндау, талдау, «Бұл мәлімет шын ба ,өтірік пе?» әдісі. т.б.
Керекті жабдықтар					Видеопроектор, ноутбук, - сыныпқа арналған электронды оқулық
Сабақтың барысы:
Сабақ Кезеңдері		Уа-қыт		Мұғалім әрекеті				Оқушы әрекеті
Кіріспе		1 мин 5 мин		Ұйымдастыру кезеңі а) сыныптың сабаққа даярлығын тексеру ә) оқушыларды түгелдеу Психологиялық ахуал туғызу «Шаттық» шеңбері Үй тапсырмасын сұрау 1.Диалект дегеніміз не?                 2.Кірме сөздер дегеніміз не ? 3.Жалпылама лексика дегеніміз не ?           4.Табу дегеніміз не? 5.Эвфмизм дегеніміз не ?             6.Дисфемизм дегеніміз не ? 7.Лексика нені зерттейді ?                         8.антонимдер дегеніміз не? 9.синонимдер дегеніміз не ?             10.омонимдер дегеніміз не ?				Бір-біріне ыстық лебіздерін білдіреді Сұрақтарға жауап береді,
Тұсаукесер		2 мин		Жаңа сабақ «Миға шабуыл» әдісі Кәсіби сөздер туралы не білеміз?				. білетіндерін жазады
Негізгі бөлім Білу		5 мин		( Берілген жаңа түсінікті ұғу, есте сақтау, бұрынғы білімді еске түсіру. Тыңдайды, қабылдайды, есте сақтайды)             Кәсіби сөздер дегеніміз – жұрттың бәріне бірдей түсінікті бола бермейтін белгілі бір тәсілмен я шаруашылық саласымен шұғылданатын адмдардың арасында ғана айтылытын сөздер.Кәсіби сөздерді екі үлкен салаға бөлуге болады.    1. Қолөнершілікке  (ағашшылық,ұсталық,өрімшілік,тоқымашылық т.б. )  қатысты сөздер : тышқы ( араның бір түрі ), шербек ( үлкен ара ),ыңғыру (ағаш оятын құрал ) тышуыр (бұрап тесетін құрал ).    2. Ауыл шаруашылығына ( мал,астық,балық,аңшылық,бау – бақша,темекі,мақта,күріш,қызылша ) байланысты сөздер : 1) мақтаға байланысты қоза (мақта өсімдігі),шиіт)мақта тұқымы),терімші (мақта теруші) балдаң (мақтаныңсабағы )  2) жүгері түрлері : дүмбі,пәшік,сота.  3) қауын аттары : әңгелек,жәмше,қауын,торлама.				Слайдағы мағлұматты көреді, түсінеді.
Түсіну		4 мин		Оқулықтағы мәтінді оқуға тапсыру. (Жаңа материалда берілетін білімді түсіну, өзінше түсіндіру немесе болжам жасау. Түсіндіреді, айтады, көрсетеді, жазады) «Бұл мәлімет шын ба ,өтірік пе?» әдісі. Үлгі				Оқиды , 2 шын , өз түсініктерін айтады,1 өтірік мәлімет жазады.
Қолдану		7 мин		1-тапсырма . Мәтіннен теріп жазыңдар 1-топ.Ауыл шаруашылығы кәсібі   2-топ.Мал кәсібі 3-топ.Аңшылық кәсібі				Жаттығулар-ды үлгі бойынша орындайды.
Сергіту сәті		1 мин		«Қара жорға» МР4				Роликтегі қимылдарды жасайды
Талдау		6 мин		Дыбыстық талдау. Шербек -1-топ Балдаң -2-топ Ыңғыру -3-топ				Талдайды, , жазады
Синтез		6 мин		Тест алу				Эссе жазады
Қорытынды Рефлексия		5мин		Жаңа  сабақты сұрақтар  арқылы  бекіту. 1.Кәсіби сөз дегеніміз не? 2.Кәсіби сөз  қай лексикаға кіреді? Не үйрендім ? Не білгім келді ? Сабақ ұнады ма ? Неліктен ?				Сұрақтарға ауызша жауап береді Сабақтан алған әсерлерін жазады
Үйге тапсырма	1мин		Тақырыпты оқу				Күнделіктеріне жазады
Бағалау	2 мин		Критерийлер арқылы бағалау

1. 
   Матасуды табыңыз.
   

В. Үйге келді. Е Ауыл молдасы.

С. Ұзын бойлы.

2. Интонация арқылы байланысқан сөз тіркесі.

А. Қоңыр дауыс. Д. Мынау –менің әкем.

В. Қып - қызыл алма. Е. Қара ала.

С. Жылдам олрындады.
3. Сөздердің байланысу түрлері қанша?

А. 5 Д. 6

В. 4 Е. 2

С. 3
4. Ілік жалғаулы сөз бен тәуелдік жалғаулы сөздердің тіркесуі.

А. Матасу Д. Жанасу

В. Меңгеру Е. Қиысу

А) Сіз оқушысыз,келесіз -жіктік жалғауы,ІІ жақ жекеше,сыпайы түрі

Ә) Сусыз жер,үйсіз- есім сөздерден сын есім тудыратын жұрнақ
2. -қы, -кі, -ғы, -гі :

А) Айтқым,оқығым,кеткім—қалау рай жұрнағы

Ә) Қысқы,жазғы, күзгі- есім сөздерден сын есім тудыратын жұрнақ

Б) Бұрынғы,кешегі- үстеуден сын есім тудыратын жұрнақ

В) Шапқы ,бұрғы ,сүзгі – етістіктен зат есім тудыратын жұрнақ

8.2. Ал синтаксис саласындағы сабақтас құрмалас сөйлемдердің жасалуында ұқсастықтарды салыстырып түсіндіремін.

–са ,-се: (шартты рай)

А) Жақсы ұстаздық етсе, болашақтан тірек табады.

Ә) Ол оқыса , бес алады.
2.Қарсылықты б.с.қ.с

А) Қыс келсе де ,қар жаумады.

Ә) Барып құлақ салса да, ешбір дыбыс естілмеді.
3.Мезгіл б.с.қ.с

А) Үйдегілер тысқа шықса ,таң аппақ боп атқан еткен.

Ә) Ол келсе, сабақ аяқталыпты.

4.Мақсат б.с.қ.с

А) Білмегенін білсем деп, оқушылар ынтығар

Ә) Ол оқысам деп, қалаға келді.
8.3.Ал фонетика саласындағы дауыссыз дыбыстардың түрлерін ажырата алу үшін ,

мына әдіс –тәсілді қолданамын.

Ұяң - б в г ғ д ж з һ

Қатаң - п ф к қ т ш с х

Қатаңдар қатарына орыс тілінен енген сөздерде қолданылатын ц,ч, щ дыбыстарын орналастырамыз.Сонда қатаңдар реті шығады.

п , ф , к , қ, т , ш , с , х, ц, ч, щ -11
Қалған дыбыстарды үнді дыбыстар қаартына орналастырамыз.
Б) Үнді: л,м,н,ң,р,й,(у) -7


9.Сатылай талдау жұмыстарын жүргіземін
Сөз:Тотыдайын
Сөз табы:үстеу

,

тұлғасы-туынды

үстеу тудырушы жұрнақ