Ф-ОБ-001/033
ЌАЗАЌСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ
ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Ќ.А.Ясауи атындағы Халыќаралыќ ќазаќ-түрік университеті
«Бағдарламалау және ЕТ» кафедрасы
Д И П Л О М Д Ы Ќ Ж Ұ М Ы С
Таќырыбы: “HTML тілінде Corel Draw программасының
мүмкіндіктерін демонстрациялау”
Орындаған: 142-14 тобы Түймебекова Л.Т.
Тобы, студенттің аты-жөні
Ғылыми жетекшісі: Т.ғ.к. аға оқытушы Мырзахметова Б.Ш.
аты-жөні, ғылыми атағы, дәрежесі
Шымкент 2008
Мазмұны
Кіріспе . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
І. Тарау. Corel Draw қолданбалы программасының мүмкіндіктерін
демонстрациялауға HTML прграммалау тілін қолдану
теориясы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
1.1 Corel Draw – векторлы графикалық редактор. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
1.2 HTML тілі және графикалық объектілерді өңдеуді программалау. . 7
ІІ. Тарау. Corel Draw қолданбалы программасының мүмкіндіктерін
демонстрациялау . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
2.1. HTML арқылы Corel Draw қолданбалы программасының
құралдарын қолдануды программалау әдістрі . . . . . . . . . . . . . . . . 31
2.2. Corel Draw қолданбалы программасының мүмкіндіктерін
демонстрациялау . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Қорытынды . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44
Пайдаланылған әдебиеттер . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
Қосымша . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Кіріспе
Интернет – бүкіл әлемдегі миллиондаған шағын компьютерлік желілерді бір-бірімен байланыстырып тұрған орасан зор компьютерлік желі, ол хаттама деп аталатын бірыңғай стандартпен жұмыс істейді. Интернеттің әр қызмет бабы мәлімет таратудың немесе алмасудың әр түрлі функцияларын атқарады.WWW (World Wide Web- дүниежүзілік өрмек)-Интернеттегі гипермәтіндік ақпарат іздеу жүйесі,оны Web те атайды.WWW негізінде гипермәтіндік мәліметтерді тасымалдау хаттамасы-HTTP(HyperText Transfer Protocol) арқылы жұмыс істейді, ал оның ішкі ақпараттары құжаттарды белгілеудің гипермәтіндік HTML(HyperText Markup Language) тілі көмегімен құрастырылады. HTML тілі World Wide Web қызмет бабымен бірге дами отырып, Web – парақтарының ең жақсы деген мүмкіндіктерін жүзеге асырып,оны кең пайдалану жолдарымен толықтырылып отырылады. Ол World Wide Web жүйесінің негізі бола отырып, оның өте кең тарауына себепші болды. HTML тілінде Web парақтар жасау программалауға ұқсас болғанмен, ол қарапайым программалау тілі емес. HTML – гипермәтінді белгілеу тілі. Ол кәдімгі мәтіндерді Web- парақтар түрінде белгілеуге арналған ережелер жиынын құрайды. HTML құжаттарының бәрінің де файл аттарының кеңейтілуі (тіркеуі) HTM немесе HTML болуы тиіс.
WWW жүйесінің негізгі қызметі қажетті информацияны іздеу, жинастыру және экранға шығаруды ұйымдастыру өзінің экранда көрсететін мәліметтері Web - беттер түрінде дайындалып сақталған, электрондық құжаттар. Электрондық құжаттың кәдімгі құжаттан айырмашылығы, оның жазылу форматында.
Web-бет – кішігірім мәтін не үлкен мәтіннің бір бөлігі. Әдетте үлкен көлемді құжат бірнеше блоктарға бөлініп, әр блок бір Web-бет ретінде қарастырылады. Бұл Web-бетте белгілі бір ретпен байланыстырылып, тұтас Web-түйін ретінде көрсетілуі де мүмкін. Яғни Web-беттерге сілтеме ретінен тақырыпқа байланысты басқа Web-беттің адресі енгізіліп қойылады.
90-шы жылдары компьютердің дамуына Internet желісіне WWW жүйелері үлкен әсерін тигізді. Қазіргі кезде осы бағытта компьютер өте үлкен қарқынмен дамуда. Сол жылдарда біртеңдік редакторы және көптеген программалық қорлары пайдаланып, Internet-те өз ойын жариялау үшін, HTML тілін оқып үйрену қажет болатын. Ал бұл тілде жұмыс істеу көп уақытты талап етеді. Сондықтан мұндай жұмыстарды жетілдету мақсатында Microsoft Front Page сияқты программалар жасалынды. Front Page программасын пайдаланып, HTML тілін терең білмей-ақ әрі көрнекі, әрі мәнді Web-беттерін алуға болады. Олар кәдімгі мәтіндік редакторда жұмыс істейтіндей дайындалады да, HTML файлына автоматты түрде алмастырылады. HTML файлдары кәдімгі мәтіндік файл. Сондықтан мұндай файлдардың кез келген компьютерге жіберілуі мүмкін.
Осы мүмкіндігі зор HTML тілін қолданып дипломдық жұмысымды жасадым. Менің дипломдық жұмысымның тақырыбы «HTML тілінде Corel Draw мүмкіндігін демонстрациялау», яғни дипломдық жұмыстың мақсаты – Corel Draw қолданбалы прогаммасымен нелер жасауға болатынын көрсету. Corel Draw қолданбалы программасын көптеген салаларда қолдануға болады, негізінен дизайндық жұмыстарда көп қолданады. Солардың бірі баспаханада. Баспаханада плакат-афишалар, буклеттер, күнтізбелер, визиткалар, елтаңба-жалаулар, эмблемалар, этикеткалар және сонымен қатар шақыруларды осы Corel Draw қолданбалы программасында жасалынып шығарады.
І. Тарау. Corel Draw қолданбалы программасының мүмкіндігін демонстрациялауға HTML программалау тілін қолдану теориясы
1.1. Corel Draw – векторлы графикалық редактор
Векторлық графика компьютерлік графиканың әртүрлілігі. Векторлық графикадағы бейне бөлек объектілерден контурлардан тұрады. Контурлар математикалық формулалармен суреттелетін безье қисықтар деп аталатын сегменттерден тұрады. Қисықтар Француз математигі Пьер Безьенің құрметіне осылай аталған. Векторлық бейне дискіде аз орын алады. Өйткені компьютер жадында бейне емес ол туралы мәлімет сақталады. Мысалы, дөңгелек салу үшін оның центірінің орналасуын рядусын контурдың қалыңдығымен түсін есте сақтау жеткілікті.
Контурлары сығуға, масштабтауға, орнын ауыстыруға болады және бұл кезде оның саласы мүлдем өзгермейді. Векторлық графиканы қолдану аймағы өте кең және векторлық суреттерді құруға мүмкіндік беретін программалық бөлімнің көптеген мөлшері жазылған. Олардың ішінде ең әмбебабы болып Corel Draw программасы саналады. Corel Draw программасы кез-келген мөлшердегі құжатармен жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Соның ішіндегі негізгісі баспаханадағы жұмыс болып табылады. Төмендегі суреттер осы Corel Draw-тың мүмкіндіктерін қарастырған. Қолдану аясының қаншалықты кең екендігі көрсетілген.
Corel Draw программасын іске қосқан кезде сұхбаттық терезе ашылады: «New graphic» түймесі жаңа парақ құрады. «Open graphic» сақталып тұрған құжатты ашуға мүмкіндік береді. Ал, «template» түймесі шаблондар шебері терезесін ашады. Әр құжатқа бөлек терезе ашылады. Corel Draw-тың негізгі мәзіріндегі кейбір пунктерге тоқталайық:
Layout (макет) – құжат беттерін басқару құралдары.
Arrage (упорядочить) – бірнеше объектілерді басқару: туралау, топтау, түрін өзгерту т.б.
Effects (эффекты) – векторлық сол сияқты расторлық бейнелерге арнайы эффектілерді меншіктеу.
Bitmaps (растровое изображение) – импортталған расторлық бейнелермен жұмыс.
Text (текст) – мәтіндік форматтау және редактрлеу.
Tools (сервис) – Corel Draw – тағы интерфейспен режимдерді баптау.
Windows (окно) – құжаттардың ашық терезелерін басқару.
Corel Draw-та баспаханалық өнім беттерімен жұмыс: Публикациядағы бет параметрлерін өзгерту командасы файл→параметр документа болады. Мұнда орындалатын іс-әрекеттер:
Публикация форматымен парақ өлшемі параметры документа → формат командасы дайын стандартты формаларды таңдауға мүмкіндік береді немесе стандарт емес жағдайда өлшем өрісі арқылы беттің биіктігімен енін енгізуге болады.
Бет бағдары – арентация (книжные, альбомные).
Өрістермен варианттар бет өрісінің маңызды параметрлері.
Corel Draw-та қолданылатын арнайы эффектілер: Арнайы эффектілер жағынан Corel Draw-қа тең келер программа жоқ. Оларға қол жеткізу менюдегі эффектілер командасы арқылы іске асады. Мысалыға айтатын болсақ преспектива – бұл эффект бөлек объектілерге немесе объектілер тобына қолданылады. Ол бірмезгілде бірнеше объектілерге қолданбайды. Бірақ бір объектіден келесіге эффекты → копировать перспективу → перспективу из командасы арқылы көшіруге болады. Перспективаның екі түрі бар: бір нүктелі және екі нүктелі. Бір нүктелі перспективада сәуле шығарудың бір нүктесі, ал екі нүктеліде екі нүктесі болады.
1.2. HTML тілі және графикалық объектілерді өңдеуді программалау
HTML тілінің атқаратын қызметі: Web – парақтары экранда ықшам түрде безендіріліп, көрсетілгенмен, HTML тілі мәтіндерді пішімдеп көрсететін тілге жатпайды. Өйткені әрбір тұтынушы әртүрлі компьютерлерді пайдаланады. Сол себепті жаңа ғана зауыттан шыққан бір компьютердің Windows жүйесінде жұмыс істей алатын броузері бар болса, екінші бір тұтынушы компьютері тек MS-DOS жүйесінде жұмыс істейтін ескі броузерді пайдалануы мүмкін. Бұл екеуінің көрсету мүмкіндіктері әртүрлі болғандықтан, бір файл екі түрлі болып көрсетіледі. Ал, үшінші компьютердегі Web – парақтарының мәтіндері зағиптарға арналған Брайль қаріптері арқылы берілсе, оның нәтижесі тіпті басқаша болады.
Құжаттарды әрбір тұтынушының әртүрлі құрылғымен және әртүрлі броузер программалармен көретіндіктерін ескерсек, HTML тілін мәтіндерді пішімдеу (форматтау) тәсілдерін жазуға арналған тіл деп атауға болмайды. Ол Интернеттегі мәтін бөліктерінің атқаратын қызметін анықтап, соларды әрбір тұтынушыға бейімдеп жеткізе алатын құжатты функционалды түрде белгілейтін тіл болып табылады.
Мысалы, егер мәтін тақырыбын бейнелеу керек болса, онда HTML коды оны тақырып ретінде көрсетуге тырысады. Тақырыптың белгілеу коды алынған соң, оны броузер – программа өз мүмкіндіктерін пайдаланып, оны үлкейтіп ірі әріптермен жазуы ықтимал немесе тек экран жолдарының ортасына жылжытып қана көрсетуіне де болады. Ал егер бұл құжат мәтіні дыбыс синтезаторы арқылы берілетін болса, одан соң аздап үзіліс жасалуы да мүмкін.
HTML тілінде мәтінді пішімдеу тәсілдерінің де бар екенін айтып кету керек, бірақ жалпы тұрғыдан алғанда құжаттың мазмұны кең оны безендіріп көрсету жолдарының айырмашылығы сақталып отырады. Мысалы, тілдің соңғы HTML 4.0 нұсқауында мәтінді пішімдеу командаларын пайдалану ұсынылмаған.
HTML тілінің көмегімен қарапайым суреттерді қолданып WEB – парақтар жасау: HTML - бұл - құжат аты .htm қосымшасы бар, қарапайым құжат.
HTML – тілінде жазылған файлды қажетті HTML файлының кеңейтілуімен дискіде сақтасақ, оның белгішесі өзгеріп Интернетте көруге болатын түрге айналады.
Бұл файлды бір мезетте Internet Explorer – де және Блокнотта ашып, оларды түрлендіріп көруге болады. Ол үшін файлды Internet Explorer -де шыққаннан соң, Түр - HTML түрінде (Вид - В виде HTML) командаларын орындау қажет. Сонда файлдың алғашқы мәтіні Блокнотта ашылып, оны түрлендіріп өзгерту мүмкіндігіне ие боламыз. Қажетті өзгертулер енгізіп оны қайта сақтап, осы өзгертулердің HTML - құжатта іске асқанын көру үшін, Internet Explorer - де Түр – Жаңалау (Вид - Обновить) командасын орындау керек немесе Саймандар тақтасындағы осы командаға сәйкес батырманы басса болды.
Сонымен кез келген программа мәтінін Блокнотта тергеннен кейін, оған өз қалауымызша ат беріп, оны *.htm түрінде кеңейтілуімен керек. Тергеніңіздің нәтижесін экранды көру үшін, оның атын тышқанмен екі рет шерту керек немесе Internet Explorer – де оны ашу қажет.
HTML тэгтері: HTML тілінің бастапқы мәтінді белгілейтін командалары тэг (tag) деп аталады. Тэг символдар тізбегінен тұрады. Барлық тэг “кіші” (<) символынан басталады да, “үлкен” (>) символымен аяқталады. Осындай қос символ тізбегі бұрыштық жақшалар деп те аталады. Ашылатын бұрыштық жақшадан соң команда аты болып табылатын түйінді сөз – тэг орналасады.
HTML тіліндегі әрбір тэг бір арнаулы қызмет атқарады. Олардың жазылуында әріптер регистрі ешбір рөл атқармайды, бас әріпті де, кіші әріптерді де қатар қолдана беруге рұқсат етілген. Бірақ тэг атауларын жәй мәтіннен айыру мақсатында оларды бас әріппен жазу қалыптасқан.
HTML тілінің бір тэгі әдетте құжаттың белгілі бір бөлігіне, мысалы бір абзацқа ғана әсер етеді. Осыған орай екі тэг қатар қолданылады: бір – ашады, екіншсі – жабады. Ашатын тэг белгілі бір әсер ету ісін бастайды, ал жабатын тэг – сол әсерді аяқтайды. Жабу тэгтері қиғаш сызық символымен (/) басталуы тиіс.
Кейбір тэгтер тек өз жазылу орнына қарай ғана әсерін тигізеді. Мұндайда жабу тэгі қажет болмай қалады да, ол жазылмайды. Егер тэг ретінде HTML тілінде қолданылмайтын түйінді сөз жазылып кетсе, онда оның ешбір әсері болмайды.
Броузер арқылы құжат экранда көрсетілген шақта тэгтердің өздері бейнеленбей, тек олардың құжат мәтініне тигізетін әсері ғана білініп тұрады.
Тэг атрибуттары: Көбінесе ашылу тэгтерінің тигізетін әсерлерін түрлендіретін олардың атрибуттары болады. Атрибуттар немесе сипаттамалар – тэг атауының және бір – бірінен бос орын арқылы бөлініп жазылатын қосымша түйінді сөздерден тұрады.
Кейбір атрибуттар оның мәнін жазуды талап етеді. Атрибут мәні оның түйінді сөзінен теңдік белгісі (=) арқылы бөлініп жазылады. Атрибут мәні қостырнақшаға алынып жазылуы тиіс, бірақ кейде қостырнақшаға жазбаса да болады. Жабылу тэгтерінің ешқашанда атрибуттары болмайды.
Түсініктемелер: Программалау тілдерінде түсінік беретін сөздер-комментарийлер жазылатыны сияқты мұнда да программаның орындалуына еш әсер етпей, оны түсінуді жеңілдететін түсініктеме мәтіндер жазып отыруға болады.
HTML тілінің комментарийлері арнайы символдардан символдары жазылуы тиіс. Түсінік мәтін ”үлкен” таңбасынан (>) өзге кез келген символдардан құрастырыла береді.
HTML тэгтеріне мысалдар:
<TITLE>
ODY>
ABLE>
</A>