шаруашылық
сер
i
ктест
i
к
деп
танылады
.
АК
шаруашылық
серіктестіктердің
келесідей
түрлері
бекітілген
:
1)
толық
серіктестік
;
2)
жауапкершілігі
шектеулі
серіктестік
;
3)
қосымша
жауапкершілігі
бар
серіктестік
;
4)
сенім
серіктестігі
;
Бұл
ұйымдық
-
құқықтық
нысан
да
капиталдар
мен
тұлғалар
бірлестігінен
тұрады
.
Шаруашылық
сер
i
ктест
i
кт
i
ң
құрылтай
құ
-
жаттарына
нотариат
куəландыруға
ти
i
с
жарғы
жəне
құрылтай
шарты
жатады
.
Ақша
,
бағалы
қағаздар
,
заттар
,
мүл
i
кт
i
к
құқық
,
санаткерл
i
к
қыз
-
мет
нəтижес
i
құқығын
қоса
алғанда
жəне
өзге
де
мүл
i
к
(
Қазақстан
Республикасының
секьюритилендіру
туралы
заңнамасына
сəйкес
құрылатын
,
жарғылық
капиталы
тек
қана
ақшамен
қалып
-
тастырылатын
арнайы
қаржы
компанияларын
жəне
Қазақстан
Республикасының
бағалы
қағаздар
нарығы
туралы
заңнамасына
сəйкес
құрылатын
ислам
арнайы
қаржы
компанияларын
қоспағанда
)
шаруашылық
сер
i
ктест
i
кт
i
ң
жарғылық
капиталына
салынатын
салым
бола
алады
.
Құрылтайшылардың
(
қатысушылардың
)
жарғылық
капиталға
заттай
нысанда
немесе
мүл
i
кт
i
к
құқықтар
түр
i
нде
салған
салымдары
барлық
құрылтайшылардың
кел
i
с
i
м
i
бойынша
немесе
сер
i
ктест
i
кт
i
ң
барлық
қатысушыларының
жалпы
жиналысының
шеш
i
м
i
бойынша
ақшалай
нысанда
бағаланады
.
Егер
мұндай
салымның
құны
жиырма
60
мың
айлық
есепт
i
к
көрсетк
i
ш
мөлшер
i
не
барабар
сомадан
асып
кетсе
,
оның
бағасын
тəуелс
i
з
сарапшы
растауға
ти
i
с
.
Шаруашылық
сер
i
ктест
i
г
i
н
қайта
т
i
ркеген
кезде
оған
қатысушы
-
ның
салымын
ақшалай
бағалау
сер
i
ктест
i
кт
i
ң
бухгалтерл
i
к
құ
-
жаттарымен
не
аудиторлық
есеппен
расталуы
мүмк
i
н
.
Сер
i
ктест
i
кт
i
ң
құрылтайшылары
(
қатысушылары
)
осындай
баға
бер
i
лген
кезден
бастап
бес
жыл
бойы
сер
i
ктест
i
кт
i
ң
несие
беруш
i
лер
i
алдында
салым
бағасы
арттырылған
сома
шег
i
нде
б
i
рлес
i
п
жауап
беред
i.
Сер
i
ктест
i
кке
салым
рет
i
нде
мүл
i
кт
i
пайдалану
құқығы
бер
i
лет
i
н
жағдайларда
бұл
салымның
мөлшер
i
құрылтай
құжаттарында
көрсет
i
лген
барлық
мерз
i
мге
есептелген
осы
мүл
i
кт
i
пайдалану
төлем
i
мен
анықталады
.
Салымдарды
мүл
i
кт
i
к
емес
жеке
құқық
жəне
өзге
де
материалдық
емес
иг
i
л
i
к
түр
i
нде
,
сондай
-
ақ
қатысушылардың
сер
i
ктест
i
кке
қойған
талаптарын
есептеу
жолымен
енг
i
зуге
жол
бер
i
лмейд
i.
Шаруашылық
серіктестігінің
құрылтайшылары
тіркелгеннен
кейін
қатысушылар
мəртебесіне
ие
болады
.
Жалпы
ереже
бойынша
шаруашылық
серіктестіктің
құрылтайшысы
заңды
жəне
жеке
тұлға
бола
алады
.
Заңда
шаруашылық
серіктестік
қатысушысы
ретінде
өкілдік
,
атқарушы
жəне
сот
билігінің
органдарына
қатысуға
тыйым
сала
-
ды
.
Ал
заңнамалық
актілерде
көзделген
жағдайларда
шаруашылық
серіктестік
қатысушылары
ретінде
осы
мақсаттарда
арнайы
құрыл
-
ған
атқарушы
органдар
болуы
мүмкін
.
Толық
сер
i
ктест
i
ктен
жəне
сен
i
м
сер
i
ктест
i
г
i
нен
басқа
,
б
i
р
тұлға
құрған
шаруашылық
сер
i
ктест
i
ктерде
жалпы
жиналыстың
өк
i
летт
i
г
i
оның
б
i
рден
-
б
i
р
қатысушысына
тиес
i
л
i
болады
.
Заңнамада
серіктестіктердің
жарғылық
капиталына
,
олардың
мөлшерлеріне
белгілі
бір
талаптарды
қояды
жəне
осы
арқылы
серіктестіктің
əр
түрінің
жарғылық
капиталының
ең
төменгі
мөлшері
,
оны
қалыптастыру
жəне
өзгертудің
тəртібі
мен
мерзімдері
айқындалады
.
Егер
құрылтай
құжаттарында
өзгеше
көзделмесе
,
жарғылық
капиталдағы
барлық
қатысушылардың
үлестер
i
жəне
ти
i
с
i
нше
олардың
шаруашылық
сер
i
ктест
i
г
i
мүлк
i
н
i
ң
құнындағы
үлестер
i
(
мүл
i
ктег
i
үлес
)
жарғылық
капиталдағы
салымдарына
барабар
бо
-
лады
.
Шаруашылық
сер
i
ктест
i
кке
қатысушы
сер
i
ктест
i
к
мүлк
i
ндег
i
өз
үлес
i
н
,
егер
заң
құжаттарында
немесе
құрылтай
құжаттарында
өзгеше
көзделмесе
,
салып
қоюға
жəне
сатуға
құқылы
.
61
Шаруашылық
сер
i
ктест
i
г
i
н
i
ң
жарғылық
капиталын
азайтуға
оның
барлық
несие
беруш
i
лер
i
не
хабарланғаннан
кей
i
н
жол
бер
i
лед
i.
Олар
бұл
жағдайда
сер
i
ктест
i
кт
i
ң
мерз
i
м
i
нен
бұрын
тоқтатылуын
немесе
ти
i
ст
i
м
i
ндеттемелер
i
н
орындауын
жəне
оның
зиянды
өтеу
i
н
талап
етуге
құқылы
.
Осы
белг
i
ленген
тəрт
i
пт
i
бұза
отырып
жарғылық
капиталды
азай
-
ту
мүддел
i
адамдардың
арызы
бойынша
сот
шеш
i
м
i
мен
сер
i
ктест
i
кт
i
таратуға
нег
i
з
болып
табылады
.
Шаруашылық
сер
i
ктест
i
кт
i
ң
жоғары
органы
оның
қатысушыларының
жалпы
жиналысы
болып
табылады
.
Шаруашылық
сер
i
ктест
i
кте
оның
қызмет
i
не
күндел
i
кт
i
басшылық
жасайтын
жəне
оның
қатысушыларының
жалпы
жиналысына
есеп
бер
i
п
отыра
-
тын
атқарушы
орган
(
алқалық
жəне
(
немесе
)
жеке
-
дара
құрылады
).
Жеке
-
дара
басқару
органы
оның
қатысушылары
арасынан
сайлан
-
бауы
мүмк
i
н
.
Сер
i
ктест
i
кт
i
ң
алқалы
органдары
рет
i
нде
басқарма
(
дирекция
)
байқаушы
кеңес
,
заң
актілерінде
немесе
шаруашылық
серіктестігі
қатысушыларының
жалпы
жиналысының
шешімінде
көзделген
жағдайлардан
басқа
да
органдар
құрылуы
мүмкін
.
Акционерлік
қоғамдарға
қарағанда
,
ЖШС
акциялар
шығаруға
құқығы
жоқ
,
олардың
жарғылық
капиталы
қатысу
үлесіне
бөлінеді
.
Өзге
қатысушылардың
үстеме
бағамен
сатып
алу
құқығымен
ғана
үлестерге
қатысушалардың
құқытары
еркін
иеліктен
шығарылады
.
Жауапкершілігі
шектеулі
серіктестіктің
өндірістік
,
сауда
жəне
қаржы
қызметтері
туралы
жария
түрде
есеп
беруден
босатылуы
оның
келесі
бір
артықшылығы
болып
табылады
.
Толық
сер
i
ктест
i
кт
i
ң
мүлк
i
жетк
i
л
i
кс
i
з
болған
жағдайда
қа
-
тысушылары
сер
i
ктест
i
кт
i
ң
м
i
ндеттемелер
i
бойынша
өз
i
не
тиес
i
л
i
барлық
мүлк
i
мен
ортақ
жауапкерш
i
л
i
кте
болатын
сер
i
ктест
i
к
толық
сер
i
ктест
i
к
деп
танылады
.
Азамат
б
i
р
ғана
толық
сер
i
ктест
i
кт
i
ң
қатысушысы
бола
ала
-
ды
.
Толық
сер
i
ктест
i
кке
қатысушының
қалған
қатысушылардың
кел
i
с
i
м
i
нс
i
з
өз
атынан
жəне
өз
мүдделер
i
немесе
үш
i
нш
i
жақтардың
мүдделер
i
үш
i
н
сер
i
ктест
i
к
қызмет
i
мəн
i
мен
б
i
ртектес
мəм
i
лелер
жасасуға
құқығы
жоқ
.
Бұл
ереже
бұзылған
жағдайда
сер
i
ктест
i
к
өз
қалауы
бойынша
мұндай
қатысушылардан
не
сер
i
ктест
i
кке
келт
i
р
i
лген
залалдың
орнын
толтыруын
,
не
осындай
мəм
i
лелерден
тапқан
бүк
i
л
пайданы
сер
i
ктест
i
кке
беру
i
н
талап
етуге
құқылы
.
Толық
сер
i
ктест
i
кт
i
ң
қатысушылары
жарғылық
қор
құрады
,
оның
мөлшер
i
қатысушылар
жарғылық
капиталға
үлес
қосқан
62
сəтте
Қазақстан
Республикасында
заңдармен
белг
i
ленген
есепт
i
к
көрсетк
i
шт
i
ң
жиырма
бес
мөлшер
i
нен
кем
болмауы
керек
(
Шаруа
-
шылық
серіктестіктер
туралы
Заңның
13-
бабының
1-
тармағы
).
Серіктестіктің
кəсіпкерлік
қызметті
жүзеге
асыруға
оның
мүшелерінің
жекелей
өздерінің
қатысуы
толық
серіктестіктің
құрлуының
жəне
қызмет
етуінің
басты
факторы
болып
табылады
.
Құрылтайшылары
беретін
мүліктің
негізінде
шаруашылық
жүргізу
үшін
құрылатын
ұйымға
қарағанда
,
шаруашылық
серіктестіктің
аталған
түрі
кəсіпкерлік
қызметті
бірлесіп
жүргізу
үшін
құрылатын
бірлестіктің
рөлін
атқарады
.
Демек
,
толық
серіктестік
өзінің
табиғаты
тұрғысынан
жекелей
бірлестік
болып
табылады
жəне
өзінің
құрылтайшыларынан
ірі
капиталды
талап
етпейді
.
Сондықтан
да
мұндай
серіктестіктердің
қызметінің
негізі
оның
құрылтайшыларының
салымы
емес
,
олардың
кəсіби
тəжірибесі
,
іскерлік
байланыстары
жəне
т
.
б
.
болмақ
.
Осыған
байланысты
толық
серіктестіктердің
қатысушылары
тек
жеке
тұлғалар
ғана
бола
алады
.
Заңды
тұлғалар
толық
серіктестіктің
қатысушысы
ретінде
болмауы
тиіс
.
Толық
сер
i
ктест
i
кт
i
ң
құрылтай
құжаттарында
оның
фирмалық
атауы
көрсет
i
луге
ти
i
с
,
онда
барлық
қатысушылардың
ес
i
м
i,
сондай
-
ақ
«
толық
сер
i
ктест
i
к
»
деген
сөздер
,
не
болмаса
«
жəне
компания
»
де
-
ген
сөздер
қосылған
,
б
i
р
немесе
б
i
рнеше
қатысушының
ес
i
м
i,
сондай
-
ақ
«
толық
сер
i
ктест
i
к
»
деген
сөздер
болуы
керек
(
шаруашылық
серіктестіктер
туралы
Заңның
12-
бабының
1-
тармағы
).
Толық
серіктестікте
екі
қатысушыдан
кем
болмауы
тиіс
.
Егер
бір
азаматпен
құрылған
толық
серіктестігінде
дербес
кəсіпкерлік
қызметті
жүзеге
асыру
үшін
қажетті
мүлік
кешені
қалыптастырылмаса
,
онда
не
құрылтайшылар
бірлестігі
немесе
ұйымдық
ұжым
емес
не
белгілі
бір
мүлікпен
қызмет
етуге
құрылған
ұйым
емес
бір
құрылым
құрылады
.
Толық
серіктестікке
қатысушылардың
жауапкершілігі
белгілі
бір
ерекшеліктерге
ие
.
Егер
толық
сер
i
ктест
i
к
таратылған
жағдайда
оның
барлық
борыштарын
өтеу
үш
i
н
нақтылы
мүлк
i
жетпейт
i
н
бол
-
са
,
сер
i
ктест
i
к
үш
i
н
жет
i
спейт
i
н
бөл
i
г
i
жөн
i
нен
оған
қатысушылар
ортақ
жауапкерш
i
л
i
кт
i
өздер
i
н
i
ң
заң
құжаттарына
сəйкес
ақы
өнд
i
р
i
п
алынатын
барлық
мүлк
i
мен
өз
мойнына
алады
.
Толық
сер
i
ктест
i
кт
i
ң
қатысушысы
сер
i
ктест
i
кт
i
ң
борышы
бойынша
оған
өзі
к
i
ргеннен
кей
i
н
немесе
к
i
ргенге
дей
i
н
пайда
болғанына
қарамастан
жауап
беред
i.
Толық
сер
i
ктест
i
кт
i
ң
борышын
толық
немесе
i
ш
i
нара
өтеген
қатысушы
ти
i
ст
i
бөл
i
г
i
нде
сер
i
ктест
i
к
мүлк
i
ндег
i
өз
үлестер
i
не
бара
-
63
бар
мөлшерде
өз
i
н
i
ң
алдында
үлест
i
к
жауапкерш
i
л
i
к
тартатын
қал
-
ған
қатысушыларға
кер
i
талап
қойып
өт
i
н
i
ш
жасауға
құқылы
.
Толық
сер
i
ктест
i
ктен
шыққан
қатысушы
сер
i
ктест
i
ктен
өздер
i
шыққан
кезге
дей
i
н
пайда
болған
сер
i
ктест
i
к
м
i
ндеттемелер
i
бойын
-
ша
өздер
i
сер
i
ктест
i
ктен
шыққан
жыл
i
ш
i
ндег
i
сер
i
ктест
i
к
қызмет
i
ту
-
ралы
есеп
бек
i
т
i
лген
күннен
бастап
ек
i
жыл
бойы
жауап
беред
i.
Сер
i
ктест
i
кт
i
ң
м
i
ндеттемелер
i
бойынша
өз
i
н
i
ң
бүк
i
л
мүлк
i
мен
(
толық
сер
i
ктер
i
мен
)
қосымша
жауап
берет
i
н
б
i
р
немесе
одан
да
көп
қатысушылармен
қатар
,
сер
i
ктест
i
кт
i
ң
(
салымшылардың
)
мүлк
i
не
өздер
i
салған
салымдардың
жиынтығымен
шектелет
i
н
б
i
р
немесе
одан
көп
қатысушыларды
да
енг
i
зет
i
н
жəне
сер
i
ктест
i
кт
i
ң
кəс
i
пкерл
i
к
қызметт
i
жүзеге
асыруға
қатыспайтын
сер
i
ктест
i
к
Достарыңызбен бөлісу: |