өнд
i
р
i
ст
i
к
кооператив
деп
танылады
.
Өндірістік
кооперативтің
құқықтық
мəртебесі
ҚР
1995
жылдың
5
қазанындағы
«
Өндірістік
кооператив
туралы
»
заңымен
айқындалады
.
Кооператив
мүшелер
i
екеуден
кем
болмауға
ти
i
с
.
Өнд
i
р
i
ст
i
к
кооперативт
i
ң
мүшелер
i
кез
келген
16
жасқа
толған
,
кооператив
қызметінде
жеке
еңбек
қатынаста
бола
алатын
жеке
тұлға
бола
алады
.
Өнд
i
р
i
ст
i
к
кооператив
мүшелер
i
н
i
ң
мүл
i
кт
i
к
жарналары
бастапқы
капиталды
қалыптастырады
жəне
кооператив
қызмет
i
н
құру
мен
ұйымдастыруға
,
сондай
-
ақ
шығындарды
жабуға
арналады
.
Мүл
i
кт
i
к
жарналардың
құрамы
мен
мөлшер
i,
сондай
-
ақ
оларды
енг
i
зу
тəрт
i
б
i,
жолдары
мен
мерз
i
м
i
құрылтай
шартында
немесе
жарғыда
белг
i
ленед
i.
Өнд
i
р
i
ст
i
к
кооперативт
i
ң
мүшелер
i
кооператив
м
i
ндеттемелер
i
бойынша
заңнамада
көзделген
мөлшер
мен
тəрт
i
п
бойынша
қосымша
(
субсидиарлы
)
жауапты
болады
.
Кооперативтің
міндеттемелері
бой
-
ынша
кооператив
мүшелерінің
қосымша
жауапкершілігінің
шекті
мөлшері
құрылтай
құжаттарымен
айқындалады
,
алайда
ол
коопера
-
тив
мүшесінің
жарнасының
құны
мөлшерінен
кем
болмауы
тиіс
.
Өндірістік
кооперативтің
жоғары
органы
мүшелердің
жалпы
жиналысы
болып
табылады
.
Сондай
-
ақ
,
кооперативтегі
атқарушы
органның
қызметіне
қадағалау
жүргізу
үшін
бақылау
кеңесі
құрылуы
мүмкін
.
Осы
ретте
,
бақылау
кеңесі
мен
басқарманың
мүшелері
тек
кооператив
мүшелері
ғана
бола
алады
.
Бақылау
кеңесінің
мүшелері
бірмезетте
басқарма
мүшесі
немесе
кооператив
төрағасы
бола
алмай
-
ды
.
76
Басқарма
мен
оның
төрағасы
кооперативтің
атқарушы
органы
бо
-
лып
табылады
.
Мемлекетт
i
к
кəс
i
порындар
Бұл
кəсіпорындар
мемлекет
тарапынан
құрылады
жəне
мем
-
лекеттік
меншік
құқығына
негізделеді
.
Мемлекеттік
кəсіпорындарға
жүктелетін
басты
міндеттер
:
Мемлекетт
i
ң
қорғаныс
қаб
i
лет
i
н
материалдық
жағынан
қамта
-
масыз
ету
жəне
қоғам
мүддес
i
н
қорғау
;
Экономиканың
жекеменш
i
к
секторы
қамтымаған
немесе
жетк
i
л
i
кс
i
з
қамтыған
қоғамдық
өнд
i
р
i
ст
i
ң
буындары
мен
салала
-
рында
б
i
р
i
нш
i
қажетт
i
л
i
ктег
i
тауарларды
өнд
i
ру
(
жұмыстар
атқару
,
қызметтер
көрсету
);
Мемлекетт
i
к
монополияға
жатқызылған
немесе
бақылау
жəне
қадағалау
функцияларын
қоспағанда
,
мемлекетт
i
ң
функциясы
болып
табылатын
салалардағы
қызметт
i
жүзеге
асыру
.
Мемлекетт
i
к
кəс
i
порындардың
түрлері
:
Заттық
құқықтардың
түріне
қарай
:
Мемлекеттік
меншіктің
түріне
қарай
.
Шаруашылық
жүрг
i
зу
құқығына
нег
i
зделген
кəс
i
порындар
Республикалық
Жедел
басқару
құқығына
нег
i
з
-
делген
(
қазыналық
кəс
i
порын
)
кəс
i
порындар
жатады
.
коммуналдық
Мемлекеттік
кəсіпорындар
туралы
заңнама
Азаматтық
кодекс
-
тен
, «
Мемлекеттік
мүлік
туралы
»
Заңынан
тұрады
.
Мемлекетт
i
к
кəс
i
порын
уəк
i
летт
i
мемлекетт
i
к
органның
шеш
i
м
i
бойынша
құрылады
.
Республикалық
мемлекетт
i
к
кəс
i
порындарға
қатысты
республикалық
менш
i
к
құқығы
субъект
i
с
i
н
i
ң
функцияла
-
рын
республикалық
мемлекетт
i
к
менш
i
кке
бил
i
к
етуге
Қазақстан
Республикасының
Y
к
i
мет
i
уəк
i
летт
i
к
берген
мемлекетт
i
к
орган
,
сондай
-
ақ
Қазақстан
Республикасының
Ұлттық
Банк
i (
уəк
i
летт
i
ор
-
ган
)
орындайды
.
Министрл
i
ктер
,
ведомстволар
жəне
уəк
i
летт
i
к
берілген
өзге
де
мемлекетт
i
к
органдар
,
сондай
-
ақ
ҚР
Ұлттық
Банк
i
мемлекеттік
басқару
органдары
болып
табылады
.
Коммуналдық
менш
i
к
құқығы
субъект
i
с
i
н
i
ң
коммуналдық
мем
-
77
лекетт
i
к
кəс
i
порындарға
қатысты
функцияларын
ти
i
сті
əкімшілік
-
аумақтық
бөліністің
əкімшілігі
(
уəкілетті
орган
)
жүзеге
асырады
.
Ти
i
ст
i
əк
i
мш
i
л
i
к
-
аумақтық
бөліністің
əкімшілігі
не
жерг
i
л
i
кт
i
бюджеттен
қаржыландырылатын
,
əк
i
м
уəк
i
леттік
берген
атқарушы
ор
-
ган
коммуналдық
мемлекетт
i
к
кəс
i
порындарды
мемлекетт
i
к
басқару
органы
болып
табылады
.
Республикалық
мемлекеттік
кəсіпорындардың
тізімі
ҚР
Үкіметі
тарапынан
бекітіледі
.
Коммуналдық
кəсіпорындардың
тізімін
жергілікті
тиісті
атқару
органдары
тарапынан
бекітеді
.
Жарғы
мемлекетт
i
к
кəс
i
порынның
жалғыз
құрылтай
құжаты
бо
-
лып
табылады
.
Мемлекетт
i
к
кəс
i
порынның
жарғысын
мемлекеттік
басқару
органының
ұсынуы
бойынша
оның
құрылтайшысы
(
уəк
i
летт
i
органы
)
бек
i
тед
i.
Мемлекетт
i
к
кəс
i
порынның
жарғысында
кəс
i
порынның
түр
i,
оның
фирмалық
атауы
,
құрылтайшысы
(
уəк
i
летт
i
органы
)
туралы
мəл
i
меттер
қамтылуы
тиіс
.
Мемлекеттік
кəсіпорынды
басқаруды
уəкілетті
орган
жүзеге
асы
-
рады
.
Мемлекеттік
басқару
органы
тарапынан
тағайындалатын
жəне
соған
есеп
беретін
мемлекеттік
кəсіпорынның
жетекшісі
,
кəсі
-
порынның
органы
болып
табылады
.
Кəсіпорынның
жетекшісі
же
-
ке
-
дара
билік
негізінде
əрекет
етеді
жəне
өзінің
құзіретіне
сəйкес
кəсіпорынның
қызметі
барысында
туындайтын
барлық
мəселелерді
дербес
шешеді
.
Мемлекетт
i
к
кəс
i
порынның
мүлк
i:
1)
оған
менш
i
к
иес
i
берген
мүл
i
кт
i
ң
;
2)
өз
қызмет
i
н
i
ң
нəтижес
i
нде
сатып
алынған
мүл
i
кт
i
ң
(
ақшалай
табыстарды
қосқанда
);
3)
заңдармен
тыйым
салынбаған
өзге
де
қаражат
нег
i
здер
i
н
i
ң
есеб
i
нен
қалыптастырылады
.
Мемлекетт
i
к
кəс
i
порын
тұтас
алғанда
мүл
i
к
кешен
i
рет
i
нде
жылжымайтын
мүл
i
к
болып
танылады
жəне
мемлекетт
i
к
менш
i
к
құқығының
объект
i
с
i
болып
табылады
.
Шаруашылық
жүрг
i
зу
құқығына
негізделген
мемлекеттік
кəс
i
порын
Шаруашылық
жүрг
i
зу
құқығы
мүл
i
кт
i
мемлекеттен
менш
i
к
иес
i
рет
i
нде
алған
жəне
осы
мүл
i
кт
i
иелену
,
пайдалану
жəне
оған
бил
i
к
ету
құқықтарын
заңнамалық
актілерде
белг
i
ленген
шекте
жүзеге
асыра
-
тын
мемлекетт
i
к
кəс
i
порынның
заттық
құқығы
болып
табылады
.
78
Кəс
i
порынның
қарамағында
тек
өз
i
н
i
ң
жарғылық
мақсаттарын
-
да
көзделген
қызметт
i
қамтамасыз
ету
үш
i
н
қажетт
i
мүл
i
к
қана
бола
алды
.
Кəсіпорын
өзінің
кірістерінің
есебінен
қамтамасыз
етіледі
.
Қызмет
i
н
шаруашылық
жүрг
i
зу
құқығы
нег
i
з
i
нде
жүзеге
асыра
-
тын
кəс
i
порынның
уəкілетті
органның
жазбаша
кел
i
с
i
м
i
нс
i
з
:
-
өзіне
тиесілі
үйлерді
,
ғимараттарды
,
жабдықтарды
жəне
кəсі
-
порынның
басқа
да
негізгі
құралдарын
иеліктен
айыруға
немесе
өзге
де
əд
i
спен
оларға
бил
i
к
етуге
,
ұзақ
мерзімді
(
үш
жылдан
астам
)
жалға
беруге
,
уақытша
тегін
пайдалануға
беруге
;
-
филиалдар
,
өкілдіктер
мен
енш
i
лес
кəс
i
порындар
құруға
жеке
кəс
i
пкерлермен
б
i
рге
кəс
i
порындар
мен
б
i
рлескен
өнд
i
р
i
стер
құруға
,
оларға
өз
i
н
i
ң
өнд
i
р
i
ст
i
к
жəне
ақшалай
капиталын
салуға
;
-
өзіне
тиес
i
л
i
акцияларға
,
сондай
-
ақ
дебиторлық
берешекке
бил
i
к
етуге
;
-
үш
i
нш
i
тұлғалардың
м
i
ндеттемелер
i
бойынша
кеп
i
лгерл
i
к
не
-
месе
кеп
i
лд
i
к
беруге
;
-
заемдар
беруге
құқы
жоқ
.
Кəс
i
порын
өз
i
н
i
ң
м
i
ндеттемелер
i
бойынша
өз
i
не
тиес
i
л
i
мүл
i
к
-
т
i
ң
бəр
i
мен
жауап
беред
i.
Кəс
i
порын
өз
мүлк
i
н
иеленуш
i
н
i
ң
м
i
н
-
деттемелер
i
бойынша
жауап
бермейд
i.
Құрылтайшының
(
уəкілетті
органның
)
немесе
мемлекеттік
басқару
органының
i
с
-
əрекет
i
нен
банкротқа
ұшырағаннан
басқа
жағдайда
мемлекет
кəс
i
порынның
м
i
ндеттемелер
i
бойынша
жауап
бермейд
i.
Мұндай
жағдайда
кəс
i
порынның
қаржысы
жет
i
спеген
рет
-
те
оның
м
i
ндеттемелер
i
бойынша
жауап
беред
i.
Достарыңызбен бөлісу: |