қайта
тіркелуі
заңды
тұлғаның
мемлекеттік
тіркелуін
жүргізген
органдарда
жүргізіледі
.
Заңды
тұлға
мынадай
жағдайларда
:
1)
жарғылық
капиталының
мөлшер
i
азайтылғада
;
2)
атауы
өзгергенде
;
3)
шаруашылық
сер
i
ктест
i
ктер
i
ндег
i
қатысушылардың
құрамы
өзгергенде
(
шаруашылық
сер
i
ктест
i
г
i
қатысушыларының
т
i
з
i
л
i
м
i
н
жүрг
i
зуд
i
бағалы
қағаздарды
ұстаушылар
т
i
з
i
л
i
мдер
i
н
i
ң
жүйес
i
н
жүрг
i
зу
жөн
i
ндегі
қызметт
i
жүзеге
асыруға
лицензиясы
бар
бағалы
қағаздар
рыногының
кəс
i
би
қатысушысы
жүзеге
асыратын
шаруашылық
сер
i
ктест
i
ктер
i
н
қоспағанда
)
қайта
т
i
ркелуге
ти
i
с
(
ҚР
АК
42-
бабы
).
Аталған
нег
i
здер
бойынша
құрылтай
құжаттарына
енг
i
з
i
лген
өзгер
i
стер
заңды
тұлға
қайта
т
i
ркелмей
i
нше
жарамсыз
болып
табы
-
лады
.
Тіркеу
жəне
қайта
тіркеуге
қарағанда
,
бір
айлық
мерзімде
ха
-
бардар
ету
заңды
тұлғаның
тіркеуші
органға
жүгінуі
,
яғни
заңды
39
тұлғаның
жарғысына
оны
қайта
тіркеуге
негіз
болып
табылмайтын
өзгерістер
немесе
толықтырулардың
енгізілгендігі
туралы
хабар
-
лауы
болып
табылады
.
Бұл
орналасқан
жерінің
өзгеруі
,
жарғылық
капиталының
ұлғаюы
,
органдар
құзіретінің
өзгеруі
жəне
т
.
б
.
болуы
мүмкін
.
Шетел
қатысуымен
құрылған
заңды
тұлғалар
барлық
заңды
тұлғаларға
қойылатын
талаптар
бойынша
мемлекеттік
тіркелімге
жатады
.
Тіркеу
кезінде
олардың
құрылтайшыларының
құқықтық
мəртебесін
растайтын
бірнеше
қосымша
құжаттар
талап
етіледі
.
Мұндай
заңды
тұлғалар
ҚР
əділет
органдарында
тіркелгеннен
кейін
отандық
заңды
тұлға
статусына
ие
болады
.
3.2.6.
Заңды
тұлғаның
қайта
құрылуы
Заңды
тұлғаны
қайта
құру
–
оны
құқықтық
мирасқорлық
арқылы
тоқтату
.
ҚР
АК
45
бабында
заңды
тұлғаны
қайта
құрудың
төмендегідей
нысандары
көзделген
.
-
қосу
;
-
біріктіру
;
-
бөлу
;
-
бөліп
шығару
;
-
өзгерту
;
Қосу
–
ол
екі
немесе
одан
да
көп
заңды
тұлғалардың
жойылып
,
олардың
орнына
жаңа
заңды
тұлға
құрылатын
қайта
құрудың
нысаны
.
Біріктіру
–
заңды
тұлға
қысқартылып
,
құқықтық
мирасқор
бо
-
лып
табылатын
заңды
тұлға
ірілендіріледі
.
Бөлу
–
заңды
тұлға
құрамынан
жаңа
заңды
тұлға
бөлінеді
жəне
бірінші
заңды
тұлға
да
қызмет
ете
береді
.
Бөліп
шығару
–
заңды
тұлға
жойылу
негізінде
екі
немесе
бірнеше
жаңа
заңды
тұлғалар
пайда
болады
.
Қайта
құру
–
заңды
тұлғаның
өзгертілуі
оның
ұйымдық
-
құқықтық
нысанының
өзгертілуін
білдіреді
,
мысалы
,
акционерлік
қоғам
жауапкершілігі
шектеулі
серіктестікке
өзгертіледі
.
Қайта
құру
ерікті
түрде
немесе
ықтиярсыз
жүргізілуі
мүмкін
.
Ерікті
түрде
қайта
құру
мүлік
иесінің
шешімі
бойынша
,
мүлік
иесінің
уəкілдік
берген
органымен
,
құрылтайшыларымен
жəне
құрылтай
құжаттары
арқылы
уəкілетті
органның
шешімі
бойынша
жүргізіледі
.
40
Заң
құжаттарында
көзделген
реттерде
ықтиярсыз
қайта
құру
сот
органдарының
шеш
i
м
i
бойынша
жүзеге
асырылуы
мүмк
i
н
Егер
заңды
тұлғаның
мүлк
i
н
менш
i
ктенуш
i,
ол
уəк
i
лд
i
к
берген
ор
-
ган
,
құрылтайшылар
немесе
заңды
тұлғаның
құрылтай
құжаттарында
қайта
құруға
уəк
i
лд
i
к
бер
i
лген
органы
заңды
тұлғаны
қайта
құруды
сот
органының
шеш
i
м
i
нде
белг
i
ленген
мерз
i
мде
жүзеге
асырмаса
,
сот
заңды
тұлғаның
басқарушысын
тағайындайды
жəне
оған
осы
заңды
тұлғаны
қайта
құруды
жүзеге
асыруды
тапсырады
.
Басқарушы
тағайындалған
кезден
бастап
заңды
тұлғаның
i
с
i
н
басқару
жөн
i
ндег
i
өк
i
летт
i
к
соған
ауысады
.
ҚР
АК
45
бабына
сəйкес
заңды
тұлға
,
б
i
р
i
кт
i
ру
нысанында
қайта
құрылатын
реттерд
i
қоспағанда
,
жаңадан
пайда
болған
заңды
тұлға
-
лар
т
i
ркелген
кезден
бастап
қайта
құрылған
деп
есептелед
i.
Заңды
тұлғаны
оған
ек
i
нш
i
б
i
р
заңды
тұлғаны
б
i
р
i
кт
i
ру
жолымен
қайта
құрған
кезде
,
заңды
тұлғалардың
мемлекетт
i
к
регистр
i
не
б
i
р
i
кт
i
р
i
лген
заңды
тұлға
қызмет
i
н
i
ң
тоқтатылғандығы
туралы
жазба
жасалған
кез
-
ден
бастап
олардың
б
i
р
i
нш
i
с
i
қайта
құрылған
деп
есептелед
i.
Заңды
тұлғаларды
қосқан
,
біріктірген
,
қайта
құрған
кезде
олар
-
дың
əрқайсысының
құқықтары
мен
м
i
ндеттер
i
өтк
i
зу
құжатына
сəйкес
жаңадан
пайда
болған
заңды
тұлғаға
ауысады
.
Заңды
тұлғаны
бөлген
кезде
оның
құқықтары
мен
м
i
ндеттер
i
бөлу
балансына
сəйкес
жаңадан
пайда
болған
заңды
тұлғаларға
ауысады
.
Заңды
тұлғаның
құрамынан
б
i
р
немесе
б
i
рнеше
заңды
тұлғаларды
бөл
i
п
шығарғанда
,
бөлу
балансына
сəйкес
олардың
əрқайсысына
қайта
құрылған
заңды
тұлғаның
құқықтары
мен
м
i
ндеттер
i
ауысады
.
Қайта
құру
заңды
тұлғаның
несие
берушілерінің
құқықтары
мен
заңды
мүдделерінің
бұзылуына
əкелуі
мүмкін
,
ҚР
АК
48
бабында
несие
берушілердің
құқықтарына
бірқатар
кепілдіктер
бекітілген
.
1.
Заңды
тұлғаның
мүлк
i
н
менш
i
ктенуш
i
немесе
заңды
тұлғаны
қайта
құру
туралы
шеш
i
м
қабылдаған
орган
бұл
туралы
қайта
құрылатын
заңды
тұлғаның
несие
беруш
i
лер
i
не
жазбаша
түрде
хабарлауға
м
i
ндетт
i.
2.
Бөл
i
нген
жəне
бөл
i
п
шығарылған
кезде
құрылатын
заңды
тұлғаның
несие
беруш
i
с
i
осы
заңды
тұлға
борышқоры
болып
та
-
былатын
м
i
ндеттемелерд
i
ң
мерз
i
м
i
нен
бұрын
тоқтатылуын
жəне
келт
i
р
i
лген
залалдың
орны
толтырылуын
талап
етуге
құқылы
.
3.
Егер
бөлу
балансы
қайта
құрылған
заңды
тұлғаның
құқықты
мирасқорын
анықтауға
мүмк
i
нд
i
к
бермесе
,
жаңадан
пайда
болған
заңды
тұлғалар
,
сондай
-
ақ
құрамынан
басқа
заңды
тұлға
бөл
i
н
i
п
41
шыққан
заңды
тұлға
,
қайта
құрылған
заңды
тұлғаның
м
i
ндеттемелер
i
бойынша
оның
несие
беруш
i
лер
i
н
i
ң
алдында
ортақ
жауапты
болады
.
3.3.
Филиалдар
мен
өкілдіктер
Заңды
тұлғалар
жиі
тұрған
жерінен
тыс
орналасқан
аумақтық
оқшауланған
құрылымдық
бөлімшелер
,
филиалдар
мен
өкілдіктерді
құрады
.
Тəжірибеде
олардың
құқықтық
табиғатын
түсінбегендіктен
көптеген
сұрақтар
туындайды
.
Осындағы
басты
мəселе
ретінде
фи
-
лиалдар
мен
өкілдіктердің
өздеріне
алатын
міндеттемелері
бойын
-
ша
заңды
тұлғаның
мүліктік
жауапкершілігіне
қатысты
мəселелерді
атауға
болады
.
Филиалдар
мен
өкілдіктер
өздерін
құрған
заңды
тұлғаның
бір
бөлігі
болып
есептеледі
,
яғни
олар
заңды
тұлға
болып
табылмайды
.
Олардың
белгілері
:
а
)
Дербес
құқық
субъектісі
болып
танылмайды
;
в
)
Жеке
мүлігі
болмайды
,
олардың
дербес
балансы
болмайды
;
с
)
Олар
өз
аттарынан
емес
,
оларды
құрған
заңды
тұлға
атынан
қызметін
жүзеге
асырады
;
d)
дербес
мүліктік
жауапкершілік
атқармайды
,
жауапкершілік
заңды
тұлғаға
жүктеледі
.
Филиал
мен
өкілдіктің
айырмашылығын
олардың
атқаратын
қызметінің
мөлшерімен
айыруға
болады
.
Филиал
ҚР
АК
43
бабына
сəйкес
заңды
тұлғаның
толық
неме
-
се
ішінара
қызметін
атқарады
,
сонымен
қатар
өкілдік
қызметін
де
атқарады
.
Ал
,
өкілдік
оны
құрған
заңды
тұлға
мүддесінің
құқығы
мен
өкілдігін
қорғауды
жүзеге
асырады
,
заңды
тұлға
атынан
мəмілелер
жасайды
.
Яғни
,
филиал
,
мысалы
,
тауар
өндірумен
айналыса
алады
,
ал
өкілдік
ондай
қызмет
атқара
алмайды
.
Филиалдар
мен
өкілдіктер
оларды
құрған
заңды
тұлға
бекіткен
ережелер
негізінде
қызмет
етеді
.
Филиалдар
мен
өкілдіктердің
бас
-
шыларын
заңды
тұлға
уəкілдік
берген
орган
тағайындайды
жəне
оның
бас
сенімхаты
негізінде
жұмыс
істейді
.
Сенімхатта
уəкілдік
берілген
басшылардың
атқаратын
мəмілелері
мен
құқықтық
іс
-
əрекеттері
көрсетіледі
.
Олардың
іс
-
əрекеттері
үшін
заңды
тұлға
жауапты
.
Фили
-
алдар
мен
өкілдіктер
тұрған
жері
бойынша
есепке
алынып
тіркелуге
жатады
.
Тіркелу
үшін
филиал
(
өкілдік
)
туралы
ереже
,
оларды
құрған
заңды
тұлғаның
тіркелген
құрылтай
құжаттарының
көшірмесі
жəне
филиал
(
өкілдік
)
құру
туралы
шешімнің
көшірмесін
тапсыру
қажет
.
|