Қазақстан республикасы жоғары білім және ғылым министрлігі
жүктеу/скачать 1,45 Mb.
|
1 2
Байланысты:әдеби тіл 8
| Дулат Бабатайұлы
«Сөзім барда, көзім жоқ» «Сөзім бар да, көзім жоқ» деген өлеңінде ақын өмірден көрген-білгендерін,жиған-тергендерін қорытындылай келіп, «Дүние – жемтік, мен – төбет» деген қорытындыжасайды. Өлең мазмұны Пірдің сөзін тұтынды. Қолдаушының сөзін тыңдады, айтқанын орындады. Алал сопы мен емес Пірдің сөзін тұтынған; Саудагер сарттай қайтты өмір Құмар ойнап ұтылған (Дулат Бабатайұлы, Замана.). Ашынады да, азған ел мен тозған тобырға:Аға сұлтан, абыздар,Елiңдi қамап көрге айда.Барса келмес жерге айда .Күш кеткен соң қолыңнан,Зарлаудан, сарнаудан не пайда! –дейдi . Ел азып, сыпыра сумақайға айналып, өз сөзiнен басқа сөздi ұғынудан қалыпты. Өмiр бетiн терiс бұрып, кер заман орнапты. Саудагер сарттай қайтты өмiр, Құмар ойнап ұтылған. Мөңiреп жұртқа ой қайтты, Бұзауы өлген сиырдай – болған соң Дулат ашынады. 1 2 Сүйінбай Аронұлы Сүйінбай жас кезінен кедейліктің көп зарын тартады. Ақын өмірбаянын өлеңдерінен табамыз. Сүйінбай өз өмірі мен тұрмысы, хал-жайы турлы жырларында шыншылдықпен суреттеген. Бірде өзін момындардың бірімін дейді. Сол момынның біреуі, Екей деген ел едім, Сүйінбай деген мен едім, Бөрілі менің байрағым Бөгеліп байрақ астында Бөгеліп көрген жан емен. Бөрідей жортып кеткенде, Бөлініп қалған жан емен. Бөрі – қазақтың тотемдерінің бірі. Көшпелі далалықтар бөріні ерліктің, бостандықтың белгісі (символы) деп санаған. Сондықтан өз көңілдеріне жақын бөрі тотемі қалыптасқан. Тотем –дүниедегі барлық жан - жануарлардың, құбылыстың иесі бар деген түсінік. Әр ру, қауым, тайпа әр түрлі жерде тұрғандықтан, өз жерінде көбірек кездесетін күш иелеріне – жан - жануарларға сиынған. Ақын айтқан момындық мінездің жуастығы емес. Ел ісіне араласпай, болмаса ел сөзіне қатыспай жүрген рудың бірінен екендігін өлеңмен айтады: ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 1 ХVІІІ-ХІХ ғасырлардағы қазақ ақындары шығармаларының жинағы. – Алматы: Қазақ ССР Ғылым Академиясы, 1962. 2 Бес ғасыр жырлайды.– Алматы: Жазушы, 1989. 3 Зар заман.– Алматы: Жалын, 1993. 4 Он ғасыр жырлайды.– Алматы, 2006. жүктеу/скачать 1,45 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2