Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігі Тілдерді дамыту және қоғамдық

56
III
 БӨ
ЛІМ
ГраММатика
Ережемен танысыңыз.
Мақсатты келер шақ
   
 
 
                                       
296
 
- бет
+
−
Астанаға ертең жүр
мек
пін.
Олар театрға бар
мақ
. 
Біз саяжайға бар
мақ 
емеспіз.
Ол шындықты айт
пақ
 емес.
1. Үлгі бойынша алмастырыңыз.
Алу
________________________________
________________________________
________________________________
Көшу 
________________________________
________________________________
________________________________
Көру 
________________________________
________________________________
________________________________
Кию 
________________________________
________________________________
________________________________
Қыдыру
________________________________
________________________________
________________________________
Тыңдау 
________________________________
________________________________
________________________________
Жинау
________________________________
________________________________
________________________________
2. Сөйлемдерді мақсатты келер шаққа айналдырыңыз.
1. Мен сенбіде кинотеатрға
_________________________
 (бару)
2. Сендер елбасына хат
_________________________
 (жазу) 
 
 
3. Әлия бөлмесінің жиһаздарын 
_________________________
(жаңарту)
4. Қала сыртынан үй сатып
_________________________
 (алу)
5. Мен кеңсемді жалға
_________________________
 (беру) 
6. Біз басқа қалаға 
_________________________
(көшу)
7. Сіз таңғы жаңалықтарды
_________________________
 (көру)
8. Анамның туған күніне сыйлық
_________________________
 (алу)
9. Сіздің немереңіз биыл мектепке 
_________________________
бару)
10. Біздің елге шетелдік қонақтар
_________________________
  (келу)
     
 
алдым
алғанмын
алмақшымын

57
III
 БӨ
ЛІМ
3. Дұрыс жауапты таңдаңыз.
1. Мен ертең жаңа үйіме 
көштім
 / 
көшпекшімін
.
2. Біздің қалаға туристер осы жазда көп 
кел
 /
келмекші
.
3. Сіздердің отбасыларыңыз жазда қайда барып 
демал
 / 
демалмақшы
?
4. Оның баласы шетелге оқуға 
кетпекші
 / 
кету
.
5. Сен ертең дәрігерге 
бармақшымысың
 / 
бармақ
?
артыҚ БОЛМас БІЛГенІң
1. Оқыңыз. 
 
 
Айтсын! 
Әпке, біз жаңа пәтер алдық! 
Қоныстарың  құтты болсын! 
Міне, осы біздің жаңа кеңсеміз. 
Кеше көшіп келдік.
Қоныстарыңыз құтты болсын!

58
III
 БӨ
ЛІМ
2. Сұраққа жауап беріңіз. 
Қай кезде айтасыз?
Айтқаныңыз келсін!
Айтқаныңыз келсін!
Менің есімім – Айсәуле.
Менің есімім – Айсәуле.
Танысқаныма 
қуаныштымын!
Танысқаныма 
қуаныштымын!
Емтиханнан жақсы өтіп 
кет, балам!
Емтиханнан жақсы өтіп 
кет, балам!
Біз жаңа үй сатып алдық.
Біз жаңа үй сатып алдық.
Қоныстарың 
құтты болсын!
Қоныстарың 
құтты болсын!
тыңдаЛыМ
1. Тыңдаңыз. 
№7
Сұхбат не туралы болды? Дұрыс нұсқаға  
 белгісін қойыңыз.
Әлемдегі ең қымбат қалалар туралы
Әлемдегі қалалар туралы
Әлем қалаларындағы халық саны туралы
2. Қайта тыңдаңыз.  Аталған қалалардың атын жазыңыз. 
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
 
3. Қайта тыңдаңыз.  Әр қала туралы  2 сөйлем жазыңыз.
А) Қаланың аты: 
____________________________________________
:
1. 
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________
.
2. 
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________
.
Ә) Қаланың аты: 
____________________________________________
:
1. 
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________
.
2. 
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________
.
Б) Қаланың аты: 
____________________________________________
:
1. 
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________
.
2. 
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________
.
В) Қаланың аты: 
____________________________________________
:
1. 
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________
.
2. 
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________
.
4. Сіз сөйлеушілердің пікірімен келісесіз бе? Иә/Жоқ. Неге екенін түсіндіріңіз.

59
III
 БӨ
ЛІМ
айтыЛыМ
1. Топтық жұмыс. Топта пәтерді сату, жалға беру мақсатында бәссауда өткізіңіз. Біреуіңіз 
бәссауданы    жүргізіңіз.  Қалған    қатысушылар  пәтердің  /  үйдің  бағасын  қойған  кезде,   
төмендегі сөздерді қолданып, үйді / пәтерді мақтап, бағаны көтере түсесіз.
 
Бәссауданы жүргізуші:
 Құрметті мырзалар мен ханымдар! Бүгінгі бәссаудада екі пәтер 
және бір үй. Ең бірінші үй бәссаудаға түседі. Алғашқы құны – 50 миллион теңге. Кең ауласы бар.
Сатып алушылар:
 50 100 000 теңге.
Бәссауданы жүргізуші: орталықта орналасқан т.б.
2. Пікірлесу. Екеуара сөйлесіңіз. 
А) Шулы қаланың тынымсыз өмірі
В) Тыныш ауыл немесе қаланың сыртындағы  бірқалыпты  өмір
жазыЛыМ
1. 
 Сізге үлкен қалада өмір сүру ұнай ма?  
Иә, ұнайды. Себебі,
 
____________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
Жоқ, ұнамайды. Себебі,
 
___________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
2. Егер сізге үлкен қалада тұру мүмкіндігі берілсе, қандай  қаланы таңдар едіңіз? Өз 
таңдауыңыздың себебін жазыңыз.
қаланың сыртында
кең аула
жеке меншік үй
бөлмелері кең
орталықта
жер үй
көршілер тыныш
жеке меншік пәтер
көп қабатты тұрғын үй
Қайсысын таңдар едіңіз?

60
III
 БӨ
ЛІМ
2
- саБаҚ
өміР СҮРУ САлТЫ
                       
318 - беттегі сөздермен танысыңыз.
1. Сұрақтарға  жауап беріңіз.
1. Бір ауыз сөзбен айтқанда, сіздің  отбасыңыз қандай? 
Мысалы: 
Менің отбасым үлкен.
2. Баспасөз деген не?
3. Әдетте интернетте неше сағат отырасыз?
4. «Азық-түлік» деген сөзді айтқанда ең бірінші есіңізге не түседі?
5. Егер досыңыз жаңа зат сатып алса, не дейсіз?
6. Соңғы рет қандай киноға бардыңыз?
7. Отандық теледидар дикторларын атай аласыз ба? 
2. Сөйлемдердегі қатені түзетіп, көшіріп жазыңыз.
Сіздің 
әкесі
 Алматыда тұрады. 
_____________________________________________________________________________
Мараттың  екі 
бала
 бар. 
_____________________________________________________________________________
Менің үйім 
Әуезов көшеде 
орналасқан. 
_____________________________________________________________________________
Оның 
білім
 – жоғары. 
_____________________________________________________________________________
Мен сізбен 
танысу
 қуаныштымын.    
_____________________________________________________________________________
Кеше сіз жаңалықтарды 
көрдің
 бе?
_____________________________________________________________________________
3. 
Берілген сөйлемдерді толықтырып жазыңыз.
1) Мен киноға барамын.
____________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________
2) Сен жұмысқа тұрасың.
____________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________
Сіздің әкеңіз Алматыда тұрады.
Мен ертең киноға барамын.
Мен ертең ініммен киноға барамын.
Мен ертең ініммен сағат бесте кинотеатрға барамын.
Мен ертең ініммен сағат бесте кинотеатрға жаңа киноға барамын.

61
III
 БӨ
ЛІМ
3) Ол билет сатып алды.
____________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________
4) Сіз газет оқыдыңыз.
____________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________
4. Әр күнге бір іс-әрекетті орындаймын деп жазыңыз.
дүйсенбі
________________________________________________________________________________________________________________________________
сейсенбі
________________________________________________________________________________________________________________________________
сәрсенбі
________________________________________________________________________________________________________________________________
бейсенбі
________________________________________________________________________________________________________________________________
жұма
________________________________________________________________________________________________________________________________
сенбі
________________________________________________________________________________________________________________________________
жексенбі
________________________________________________________________________________________________________________________________
ГраММатика
Ережемен танысыңыз.
Болымсыздық есімдігі 
 
 
                         
299
 
- бет
Қазақстанның оңтүстігіндегі қалаларда 
ешқашан
 болған емеспін.
Бұл топтан 
ешкімді
 танымаймын.
Ол оқиғаға қатысты 
ешқандай 
ақпарат жоқ.
Дүйсенбіде шетелдегі әпкеме  телефон шал
мақшымын
.

62
III
 БӨ
ЛІМ
1. Тиісті сөздерді қойыңыз.
1. – Мына киімдердің қайсысын аласыз?
– Кешіріңіз, 
____________________________________
 алмаймын.
2. – Сен көктемгі демалыста қайда барасың?
– 
____________________________________
 бармаймын. Үйде боламын.
3. – Сардиния аралдары туралы не білесің? Сонда барғым келеді.
– Өкінішке орай, 
____________________________________
 білмеймін. Интернеттен қарайық.
– Не болды, интернеттен бір нәрсе таптың ба?
– 
____________________________________
 жоқ. Ертең ағамнан сұрайық.
4. – Сәуле, кеңсеге жаңа жиһаздарды алып келді ме?
– Кешіріңіз, 
____________________________________
 жиһаз әкелген жоқ.
5. – Апа, әпкем көйлегімді тазаламапты. Енді кешке не киемін?
– 
____________________________________
 етпейді. Басқа көйлегің бар ғой.
6. – Үйге кім келді?
– 
____________________________________
 келген жоқ. 
Ережемен танысыңыз.
Бұйрық рай   
 
                                                      
299
 
- бет
+
−
Кешке сөйлес
ейін
.
Сен ауылға барып кел.
Олар жұмысқа кел
сін
.
Біз ешқайда бар
ма
йық
.
Сіз мені күт
пе
ңіз
. 
Дариғамен бар
ма
йын
.
2.  Етістіктерді бұйрық райда қойыңыз. 
1. Мен 
_______________________
.  /
тұру
/
2. Ол басқа біреуден 
_______________________________________
.  /
сұрау
 /
3. Сен мені вокзалға 
_______________________________________
. /
жеткізіп салу
/ 
4. Сіз маған мекенжайыңызды 
_______________________________________
. /
жазып беру
/
5. Ол кешке таман 
_______________________________________
. /
келу
/
6. Мен жиналыста 
_______________________________________
. /
сөйлеу
/
3.  Сөйлемдерді мағынасына қарай сәйкестендіріңіз.
Сұрауға бола ма? 
Иә, рұқсат.
Кіруге рұқсат па?  
15-автобуспен. 
Маған көмектесіп жібересіз бе?
Жақсы, тоқтайын .
Осы жерге тоқтаңызшы.  
Иә, болады. 
Мынаны сізден сұрайыншы.  
Көмектесейін. 
Сіздің үйіңізге қалай баруға болады?  
Сұраңыз. 
ешкім
ешқайда
ешқашан
ешқандай
ештеңе
ешқайсысын
дәнеме
түк
тұрайын

63
III
 БӨ
ЛІМ
4. Болымсыз түрде жазыңыз.
Мен дүйсенбіде келейін.
______________________________________________________________________
.
Сендер сейсенбіде келіңдер.
______________________________________________________________________
.
Біз сәрсенбіде кетейік.
______________________________________________________________________
.
Сіз бейсенбіде кездесіңіз.
______________________________________________________________________
.
Сен хат жаз.
______________________________________________________________________
.
Сіздер ертең үйде болыңыздар.
______________________________________________________________________
.
ОҚыЛыМ
1. Сұрақтарға жауап беріңіз. 
1. Сіз шетелде болдыңыз ба? Қай жерлерде болдыңыз?
2. Сізге шетелде тұру ұнай ма?
3. Сіздің шетелде тұрғыңыз келе ме?
4. Сіздің шетелдік досыңыз / танысыңыз / әріптесіңіз бар ма?
2. Оқыңыз.
Бойымдағы жағымсыз қасиеттерден арылған сияқтымын....
 
 
Ұлыбританияда 
оқып 
жүрген 
кезім  өмірімде  ерекше  орын  алады.  Сол 
туралы  айтайын.  Оны  Қазақстанмен, 
қазақ  менталитетімен,  ерекшелігі  мен 
ұқсастықтарын 
салыстырасың. 
Әрине 
өзгешелік бар. 
Ондағы  жастар  да,  кәрілер  де 
біздікілермен салыстырғанда басқаша. Халық 
жалпы спортқа бейім. Кәрісің бе, жассың ба, 
ешкім оған қарап жатқан жоқ. Бәрі спортпен 
шұғылданады. Оларға қарап, мен де спортпен 
жиі шұғылданайын деп шештім. Олар күндіз 
сабақ  оқып,  жұмыс  істесе,  кешке  қарай 
жүгірумен айналысады. 
Менталитетіне 
келетін 
болсам,   
ағылшындар  бір  ұстаным,  ережемен 
жүруге  үйренген.  Белгілі  бір  ережені  бұзуға 
тырыспайды.  Мәселен,  көшеде  қоқыс 
тастаудың  өзіне  үлкен  жауапкершілікпен 
қарайды.  Қаланы  барынша  таза  ұстауға 
тырысады.

64
III
 БӨ
ЛІМ
 
 
 
 
 
3. Мәтін не туралы? Дұрыс жауапты белгілеңіз.
4. Мәтіннен болымсыз есімдіктер мен бұйрық райлы етістіктерді теріп жазыңыз.
Болымсыз есімдіктер
 
Бұйрық райлы етістіктер
 _________________________________________________________________________
 _________________________________________________________________________
 _________________________________________________________________________
 _________________________________________________________________________
 _________________________________________________________________________
 _________________________________________________________________________
 _________________________________________________________________________
 _________________________________________________________________________
Студенттердің    жауапкершілігі 
мол. Оқуды да оқиын, көңілді де көтерейін 
деген  ұстаным.  Сол  жағына  келгенде, 
ағылшындар  пысық  болады  екен.  Ең 
бастысы,  олар  маған  табиғатты 
аялауды, оны сыйлауды, таза ұстауды 
үйретті.  Онда  бәрі  тап-таза,  ауасы 
керемет.  Шашылып  жатқан  ештеңе 
жоқ.  Тіпті  мәшинелердің  өзі  Лондон 
сияқты  үлкен  қалаларында  болмаса, 
біздікіндей  көп  емес.  Адамдардың  көбі 
велосипедпен жүреді. Көп дос таптым. 
Ағылшындардың, 
ондағы 
өзге 
ұлттардың  менталитетіне  қарап, 
бойымдағы  жағымсыз  қасиеттерден 
арылдым деп ойлаймын.
Ағылшындардың қ
онақжайлылығы т
уралы
Ұлыбританиядағы өмір сүр
у салты туралы
лондон қаласының табиғ
аты туралы

65

жүктеу/скачать 20,41 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: