Тұз, татымдылықтар жəне май қосу. Ет консервілерін жасау
барысында технологиялық өңдеудің ə ртүрлі кезеңдерінде ет шикізат-тарына ас тұзы, татымдылықтар жəне май қосылады. «Бұқтырылған ет» өніміне тікелей банкіге өлшеп салу алдында тұз салады. Тұзды тұзды компонеттермен бірге араластырады жəне өнімді дереу буып түйіп орауға береді.
Тұздау үдерісі кезінде етке натрий нитритін қосса, еттің табиғи қызғыш қызыл түсінің сақталуын қамтамасыз етеді, сонымен қатар микроорганизмдердің дамуын тоқтатады..
Ет турамаларын араластыру кезінде вакуумды қолдану дайын бұйымның сапасын анағұрлым жақсартады, консервілердің жылу өткізгіштік коэффициентін жəне ыдысты толтыру дəрежесін арттырады.
Банкаларға салу.Шикізаттың түріне жəне өндірістік үдерістің механизациялану дəрежесіне байланысты, үлестеуді жəне толтыруды қолмен немесе механизирленген əдіспен жүргізеді.
Қолмен үлестеуде əрбір банкінің құрамындағыны өлшейді. Тұзды, татымдылықтарды жəне негізгі шикізатты белгілі бір кезектестікпен
салады:
|
бастапқыда
|
қолмен
|
лавр
|
жапырағын, сосын
|
тұзбен
|
татымдылықтарды, сонан соң майды,
|
ең соңында етті салады. Тұзды жəне
|
ұнтақталған бұрышты
|
салу
|
кезінде
|
əдетте
|
оларды
|
рецептураға
|
сəйкес
|
алдын ала араластырады да, автоматтармен салады.
|
|
|
|
Ет консерві
|
өндірісінде
|
қолданылатын шикізаттың қасиеттері əртүрлі
|
болғандықтан
|
банкілерді
|
толтыру
|
үдерісі
|
əлі
|
толық
|
механика -
|
ландырылмаған. Банкілерді бөліктерге бөлінген
|
етке толтыру үшін əдетте
|
АДМ автоматты үлестегішті қолданады.
|
|
|
|
|
|
Банкілерді жабу. Етті үлестеу бөлімінде
|
дайындалған
|
ыдыстарды
|
өніммен
|
толтырады,
|
толтырылғаннан
|
кейін консервілерді
|
өлшейді,
|
қақпағын жабады жəне маркілейді жəне соңында тұмшалылығын тексереді. Толтырылған, өлшенген банкілер транспортермен жабылуға əкелінеді, яғни корпусқа қақпақты жабу əдетте жапқыш машиналарда қақпақты жабу алдында маркілеуді жүргізеді. Сонан соң арнайы типті жапқыш
машиналарда банкілерді жабу үдерісі жүзеге асырылады.
Стерилдеу.
|
Консерві
|
өндіру үдерісінде өнімнің сақтау кезіндегі
|
тұрақтылығын
|
қамтамасыз
|
ету үшін өңдеудің стерилдеу, пастерлеу жəне
|
тиндализациялау сияқты
|
əдістері қолданылады. Стерилдеу консерві
|
өндірсінің технологиялық үдерісінің негізгі операцияларының бірі болып
|
табылады. Мұнда микроорганизмдердің тіршілік қызметін тежеу немесе оларды толықтай жою үшін өнімді 100ºС жоғары температураға дейін қыздырады.
Стерилдеудің мақсаты - əдеттегі жағдайда сақтаған кезде дамитын
жəне консервілерді бұзуы немесе өз тіршілік қызметінің адам ағзасына
қауіпті өнімдерін, токсиндерді шығаруы мүмкін микроорганизмдердің
көзін жою. Микроорганизмдердің мұндай түрлеріне спора түзуші
анаэробтар жатады.Етті 134ºС температурада 5 минут бойы қыздыру
споралардың
|
барлық түрлерін, соның ішінде
|
неғұрлым
|
қызуға төзімді
|
спораларды да жояды, бірақ жоғарғы
|
температуралар əсері өнімнің аса
|
терең қайта қалпына
|
келмейтін өзгерістерге ұшырауына
|
əкеліп соғады.
|
Бұл оның сапасы
|
мен тағамдық құндылығын төмендетеді. Осыған
|
байланысты ет өнімдерін стерилдеудің
|
ең көп тараған жəне
|
рұқсат етілген
|
ең жоғарғы температурасы 135ºС-ден
|
төмен.
|
Бұл арада микробтардың
|
спораларының
|
нысандарын əрекетті түрде стерилдейтін
|
жəне олардың
|
тіршілік қызметін шұғыл тежейтін қыздыру ұзақтығын таңдап алу қажет. Стерилдеудің белгілі бір дəрежесінде консервіленетін өнімнің
жоғарғы сапасын алу қажет. Мұндай жағдайда ботулизм қоздырғыштары жəне басқа да токсогендік, патогендік нысандар толықтай жойылып, ол адам денсаулығына қауіп төндірмейтін микроорганизмдер саны нормадан асырмайды.
Консервіленетін өнімді қолма - қол қажетті температураға дейін қыздырып, белгілі бір мерзімде ұстау арқылы микроорганизмдерді құртуға жетісе қою мүмкін емес. Банкілерді дүркін-дүркін немесе кідіріссіз жұмыс
істейтін
|
аппаратқа
|
тенейді,
|
қондырғы мен
|
банкілерді
|
стерилизациялау
|
температурасына
|
дейін қыздырады, микроорганизмдердің өлу кезеңіне
|
дейін
|
стерилизациялауды
|
жүргізеді,
|
аппарат
|
температурасын
|
төмендеткеннен кейін банкілер түсіріліп алынады, осылайша жұмыс циклы қайталана береді. Консервілерді стерилизациядан өткізетін аппараттың жылу тəртібін шартты түрде жазуды стерилизациялау формуласы деп атайды. Кідіріссіз жұмыс істейтін аппараттар үшін жазбаның мынадай түрі бар:
(А+В+С)/Т
Мұндағы:
- автоклавты бастапқы температурадан стерилдеу температурасына дейін қыздыру уақыты, мин;
В – стерилдеу уақыты, мин;
– аппаратты босатуға мүмкіндік беретін температураға дейін төмендету уақыты, мин;
Т – стерилдеу температурасы; ºС.
Аппараттар ішінде стерилизация үдерісінде банкілерде артық қысым пайда болу салдарынан консервілердің тұтастығының бүлінуіне жол бермеу үшін сол қысымға қарсы шаралар қолданылады. Артық қысымның мөлшері консерві түрлеріне, ондағы суға, ауаға, газға, қыздыру үдерісінде өнім көлемінің ұлғаюына байланысты.
Консервілерді булы ортада стерилизациялау, суда стерилизациялауға қарағанда стерилизациялаудың біркелкі формуласының өзінде банкі ішінде
температурада көлемінің біркелкі таралуын қамтамасыз етеді.
|
|
|
Консервілерді стерилизациялауға арналған
|
үзіліспен жұмыс істейтін
|
мейлінше
|
кең
|
тараған аппараттардың типтері-СД, АД
|
жəне Б6-ИСА
|
автоклавтары. Бұлар қаңылтыр жəне шыны
|
ыдыстармен
|
шығарылатын
|
консервілерді бумен стерилдейтін көлденең автоклавтар
|
болып бөлінеді.
|
Автоклавтардағы температура
|
мен қысым
|
қол күші əдісімен реттеледі
|
немесе
|
пневматикалық
|
электрлі
|
бағдарламалық
|
|
қондырғылар
|
термореттеушілер арқылы жүзеге асырылады.
|
|
|
|
|
Стерилизациялау бөлімінде автоклавтар
|
топ -тобымен
|
орналасады
|
жəне жұмыста
|
тасқындық жасау үшін корзиналарды тиеу мен түсіруді
|
ұйымдастыру
|
мақсатына жоғарғы жағында орау, буып
|
тию
|
цехын,
|
автоклав жəне сұрыпқа бөлу бөлімдерінің жалғастыратын тельфер
|
жолын
|
құрады.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Сұрыптау.
|
Термиялық
|
өңдеуден
|
кейін
|
консервілерді сұрыптау
|
цехына əкеледі. Кейбір кəсіпорындарда банкілердің сыртында мүмкін
болатын ластардан тазарту үшін оларды арнайы желілерді жуады,
|
содан
|
кейін барып сұрыпқа бөлу жүргізіледі. Оның мақсаты тұмшаланбаған
|
жəне
|
жарамсыз банкілерді анықтау жəне оларды сақтауға қоюға жібермеу.
|
|
Консервілер
|
банкілерінде
|
кеңінен тараған
|
ақаулар:
|
қалбырдың
|
майысуы,
|
мұндайлар автоклав
|
корзинасынан үлкен тобымен қабылдау
|
үстеліне
|
түсуінен
|
пайда болады. Аздаған майысқаны бар
|
тұмшалауын
|
жоғалтпаған консервілер стандартқа жатқызылады да сақтауға жіберіледі. Сонымен қатар, белсенді ағысқа ұшараған – олар консерві тігістерінен ағып кететін ақау. Егер бұндай банкілерді стерилизациядан кейін байқаса, онда
бұл
|
продукцияны
|
өндірістік өңдеуге жібереді. Ал,
|
сақтау
|
кезінде
|
табылған банкілерді
|
жоюға жібереді. Бұдан
|
басқа,
|
баяу ағыс
|
– бұл
|
белсенді ағыс банкілерінің
|
əсерінен пайда болатын ақау, яғни банкілердің
|
сырты
|
ғана ластанады.
|
Оларды ыссы
|
суда
|
жуып, сүртіп,
|
сосын
|
реализацияға жібереді.
|
|
|
|
|
|
Этикировасы,
|
маркировкасы.Барлық
|
консервілер
|
міндетті
|
түрде
|
этикеттелуі керек, ол суреттеу -литографиялық жолмен болуы мүмкін немесе мəліметтері бекітілген қағазды-этикетканы жапсыру болуы мүмкін. Бөлек консерві түрлеріне сақтау мерзімі жəне пайдалану талаптары көрсетілуі тиіс.Банкінің төбесін штамптайды: сменаның нөмері, айы, өнімнің дайындалу күні жəне ассортименттік нөмірі, ал банкінің түбіне ет
өндірісінің индексін, зауыт нөмірін, дайындалған жылын, ол осы жылдың соңғы екі цифрымен белгіленеді, штамптайды.Бұқтырылған сиыр етінің консервісін №3,4,9,12,14,46,43 металлды банкілерінде буып – түйеді (кесте 32).
32 - кесте. Бұқтырылған консервілердің рецептері “Бұқтырылған сиыр еті”, банка № 9.
Шикізат
|
1. М.Ф.Б - ға норма, кг
|
Мөлшері, кг
|
Талданған сиыр еті
|
295*1835
|
541
|
Ерітілген май (сырец)
|
35
|
64
|
Ас тұзы
|
3,5
|
6,4
|
Пияз
|
4,5
|
8,2
|
Қара ұнтақталған бұрыш
|
0,04
|
0,073
|
Лавр жапрағы
|
0,5
|
0,917
|
“Бұқтырылған шошқа еті”, банка № 9.
Шикізат
|
1. М.Ф.Б - ға норма, кг
|
Мөлшері, кг
|
Талданған шошқа еті
|
330*1835
|
605
|
Ас тұзы
|
3,5
|
6,4
|
Пияз
|
4,5
|
8,2
|
Қара бұрыш
|
0,04
|
0,073
|
Лавр жапырағы
|
0,5
|
0,917
|
“Қарақұмық қосылған ботқа” сиыр еті, банка № 9.
Шикізат
|
1. М.Ф.Б - ға норма, кг
|
Мөлшері, кг
|
Майдаланған сиыр еті
|
128,45*917
|
118
|
Қарақұмық
|
91,7
|
84
|
Тазаланған пияз
|
17,7
|
16
|
Ерітілген май
|
38,24
|
35
|
Ас тұзы
|
5,1
|
5
|
Қара бұрыш
|
0,15
|
0,137
|
“Турист таңғы асы” сиыр еті, банка № 4.
Шикізат
|
1. М.Ф.Б - ға норма, кг
|
Мөлшері, кг
|
Талданған сиыр еті
|
234,175*934
|
219
|
Ас тұзы
|
3,5
|
3,3
|
Қара бұрыш
|
0,233
|
0,217
|
Қызыл бұрыш
|
0,233
|
0,217
|
Құм шекер
|
0,467
|
0,436
|
Na нитриті
|
0,012
|
0,011
|
Селитра
|
0,06
|
0,056
|
Пергамент кружкалары, тал
|
2000
|
1868
|
“Турист таңғы асы” шошқа еті, банка № 4.
Шикізат
|
1. М.Ф.Б - ға норма, кг
|
Мөлшері, кг
|
Талданған шошқа еті
|
234,175*934
|
219
|
Ас тұзы
|
3,7
|
3,45
|
Қара бұрыш
|
0,25
|
0,23
|
Қызыл бұрыш
|
0,25
|
0,23
|
Құм шекер
|
0,5
|
0,467
|
Na нитриті
|
0,012
|
0,011
|
Шошқа терісі
|
12
|
11,208
|
Лавр жапырағы
|
0,05
|
0,047
|
Пергамент кружкалары, тал
|
2000
|
1868
|
“Күріш қосылған ботқа” сиыр еті , банка № 9.
|
Шикізат
|
1. М.Ф.Б - ға норма, кг
|
Мөлшері, кг
|
Майдаланған сиыр еті
|
128,45
|
118
|
Күріш
|
84,5
|
77,5
|
Тазаланған пияз
|
17,7
|
16
|
Ерітілген май
|
38,24
|
35
|
Ас тұзы
|
5,1
|
5
|
Қара бұрыш
|
0,15
|
0,137
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |