Қазақстан республикасының білім және ғылым министрлігі ақмола облысы Білім басқармасының жанындағы

Дайындаған: биология пәнінің оқытушысы Актаева А.Е.

Көкшетау – 2013 ж.

ХХІ ғасырдың денсаулық майталманы

Білімдік мақсаты: Білім алушыларды ізденуге, алғырлыққа, тапқырлыққа баулу.

Дамытушылық мақсаты: Дүниетанымын, білімге қызығушылығын арттыру, ойлау қабілетін, есте сақтауын дамыту, дене тәрбиесіне, салауаттылыққа дағдыландыру.

Тәрбиелік: Денсаулықтың қадірін түсіне, сақтай білуге баулу, адамгершілік пен биік мәдениеттілік қасиеттерді бойына сіңірген жан –жақты, рухани дамыған тұлғаны тәрбиелеу.

Жүргізуші: «Жаны саудың дені сау» деп, халқымыз бекер айтпаса керек. Адам баласының өсіп – өнуі, ғұмырлы болуы, көп жасауы саулықтың арқасы.

Денсаулық адамның жан – жақты дамып, еңбек етуіне, тұрмыс жағдайын жақсартып, көңіл күйінің көтеріңкі болуына, табиғатты зерттеп оны бақытты өмір сүру үшін пайдалануға мүмкіндік береді.

«Менен – сұрақ, сізден жылдам жауап». Кім тез жауап береді?

1. 
   Нәсілдік, тұқымқуалаушылық белгіні сақтап, ұрпаққа беруші органоид. (хромосома)
   
2. 
   Ағзаның жұқпалы ауруларға қарсы тұра алу қасиеті. (иммунитет)
   
3. 
   Зоб (қалқанша бездің қабынуы) не жетіспеуден болады. (йод )
   
4. 
   Тұқымқуалаушылық пен өзгергіштікті зерттейтін ғылым. ( генетика)
   
5. 
   Диплойдті хромасомалардың саны. ( 46 )
   
6. 
   Емдік табиғи бал беретін бунақденелі жәндік. (ара )
   
7. 
   Қорғаныш қызметін атқаратын нәруыз. (антиденелер)
   
8. 
   Ақ нәсілді адамдардың мұрны қырлы, ұзын әрі қысыңқы болуы оларды қандай аурудан қорғайды. (өкпелеріне салқын тиюден)
   
9. 
   Пенициллин дәрісін қандай өсімдіктен алады. (пеницилл саңырауқұлағы)
   
10. 
    Тянь –Шань тауының жоғары беткейінде өсетін дәрілік өсімдік немесе қазақ «Қазақфильм» түсірген кино аты. (долана)
    

Жұмбақтар беріледі. Дұрыс шешуін тауып, қазақша, орысша, ағылшынша айту. Толық жауапқа 20 ұпай, ал жартылай жауапқа 10 ұпай)

1. 
   Тарам – тарам бір ғалам,
   

Толған ағыс тоқтаса,

Жоғалады бірге адам. (Қан тамыры, кровь, blood)

2. 
   Сәуле астында жүз ине. (Кірпік, ресницы, euelash)
   
3. 
   Көрінбейді көзіңе,
   

Жығады ол күн сайын,

Балуандардың өзін де.(Ұйқы, сон, sleep)

4. 
   Жанды мотор сынбайды,
   

Кейде оның жүрісін

Дәрігерлер тыңдайды. (Жүрек, сердце, heart)

5. 
   Өзіңмен бірге өседі,
   

Көргенде оны жіп дейсің,

Бірақта киім тікпейсің. (Шаш, волос, hair)

6. 
   Қимылдаса қос шебер,
   

7. 
   Күмбір – күмбір қарағым,
   

8. 
   Денсаулық үшін ең қажетті өмір өзегі. (Ауа, воздух, air)
   
9. 
   Көрегендер көрші отырып,
   

10. 
    Үй ішінде, отыз екі батыр,
    

Әр қатысушының ұпайын есептеп, ұпайы аз оқушыны ойыннан шығарып салу қажет.

Бұл сайыста әр түрлі деңгейдегі тапсырмалар беріледі.

1. 
   Химия пәні мұғалімі: Алманың адам ағзасына қандай пайдасы бар?(Қан құрамындағы гемоглобинді көбейтетін темір бар)
   
2. 
   ЭВМ пәні бойынша: Компютердің алдында ұзақ отыру неліктен зиянды? (Сәуле көзге кері әсер етеді)
   
3. 
   Тарих пәні бойынша: Алғашқы операция құралдары қай мемлекетте, қандай материалдан жасалады? (Египетте қоладан жасалған)
   
4. 
   Биология пәні бойынша: Қызыл құмырсқа илеуінің қандай емдік қасиеті бар? (Илеуді мал майымен араластырып, буын ауырғанда, сары ауру жиналғанда байласа, жазылады)
   
5. 
   Қазақ тілі пәні бойынша: Мақалды аяқтаңыз: .. . . ауырғанның көңілін сұрамайды. (Тіс)
   
6. 
   География пәні бойынша: Адамның биік таулардың басына шыққанда неліктен басы айналып, мұрнынан қан кетеді? ( Атмосфера қысымының шұғыл төмендеуі)
   
7. 
   Салауаттану пәні мұғалімі:Адамның денсаулығына кері әсер ететін көңіл – күй қалай аталады? (Уайым – қайғы)
   

Сөз сөйлеу шеберліктерін байқауға арналған. Тақырыбы: «Жануар тағамынан гөрі өсімдік тағамдары адам денсаулығына қажетті, қажетті емес».

1. 
   Қандай элементтің жетіспеуі тіс ауруына ұшыратады? ( Ғ )
   
2. 
   Сүті өкпе ауруына ем «дала кемесі» атанған жануар.( Түйе )
   
3. 
   Салауаттылықпен өмір сүруге,денсаулықты сақтай білуге бағытталған бағдарлама. («Қазақстан – 2030» стратегиялық бағдарламасы)
   
4. 
   Елбасы Н.Назарбаев басына шығып Қазақстанның туын тіккен шың.( Талғар шыңы )
   
5. 
   Сырқатты жасанды ұйықтату жолымен емдеу.(Гипноз )
   
6. 
   Жүрегіне операция жасатқан Ресейдің бұрынғы президенті. (Б.Ельцин )
   
7. 
   2002 жылға Президент таққан айдар.( «Денсаулық жылы»)
   
8. 
   Өкпе ауруымен ауырмайтын үй жануары. ( Ит )
   
9. 
   Тибеттік медицина жолымен дайындалған Қазақстандық сұйық дәрі.( Қызылмай )
   
10. 
    Ақшаға сатып алуға болмайтын байлық. (Денсаулық)
    
11. 
    Денеде күн сәулесінің әсерінен түзілетін дәрумен.( Д )
    
12. 
    Қарын сөлінің құрамында кездесетін қышқыл.( НСI )
    
13. 
    Қан тоқтату үшін пайдаланатын бейметалл немесе дәрі.( Йод )
    
14. 
    Қанның құрамында жүре пайда болып, аурумен күресетін дене. (Антидене)
    
15. 
    «ХХІ ғасыр індеті» атанған ауру. (СПИД)