Қазіргі қазақ тілінің тарихи грамматикасы


Зат есім. Зат есімнің жалғаулары



бет4/16
Дата05.09.2020
өлшемі341 Kb.
#77077
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16
Байланысты:
ПОӘК тарихи грамматика 2020ж

Зат есім. Зат есімнің жалғаулары



.

Тіліміздегі «есімдер» деп аталатын топқа жататын сөздердің грамматикалық кластары тарихи даму тұрғысынан бір-бірімен ұштасып, байланысып жатады. Мысалы, зат есімнің жеке семантикалық топтарының қалыптасуы жайлы айтқан дәл сондай тұлғалы сын есімдер тобының қалыптасуын назардан тыс қалдыруға болмайды.

Сөздердің грамматикалық кластарға жіктелуі сөйлем ішіндегі мәні мен қызметіне байланысты болған құбылыс. Айталық сөйлем құрамында үнемі бастауыш қызметінде жұмсалу, яғни, айтылатын ойдың иесін білдіріп, басқа сөздерге тәуелсіз қолдану зат есімдердің дербес, тәуелсіз қолданылатын сөз ретінде қалыптасуына мүмкіндік жасады. Акад. И.И.Меншанинов: «Зат есім өзінің сөйлемде заттық мағынадағы мүше (бастауыш, толықтауыш) болуымен жіктеліп шықты» - дейді. Ал сол зат есімдермен іргелес, соларға бағынышты қолданылатын сын есімдердің сөз табы ретінде қалыптасуы туралы үндіевропа тілдерінің материалдары негізінде акад. В.М.Жирмунский: «Грамматикалық жағынан тұлғаланған сын есімдер категориясының қалыптасуы, яғни, есімдердің зат есімдер мен сын есімдерге жіктелуі, үндіевропа тілдерінде салыстырмалы грамматика әдістері арқылы көрінеді», - дейді. Нақ осы тұжырымды түркі тілдеріндегі, солардың бірі – қазақ тіліндегі зат есімдер мен сын есімдерге де қолдануға болады

1

4


8 тақырып



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет