Бағдарламасы 6B09102 Тағамдық қауіпсіздігі Нұр Сұлтан 2022 Оқытушы туралы
жүктеу/скачать 9,26 Mb. Pdf көрінісі
|
Снимок экрана 2023—02—21 в 17.38.22
- Бұл бет үшін навигация:
- Сабақтың мақсаты
- Сабақтың тақырыбы
| Тақырыбы
: « Техникалық формалиндегі формальдегидтің мөлшерін анықтау , параформа жəне олардың шешімдері » Сабақтың мақсаты : Оқушыларға формальдегидті анықтауды үйрету . Тапсырмалар 1. Формалиндегі формальдегидтің пайыздық мөлшерін анықтау 2. Құрғақ формалин ( параформ ) 3. Формалинге сапалық реакциялар Сабақтың ұзақтығы – 2 сағат Құрал - жабдықтар мен реагенттер :1 дистиллд . су ; 2 0,1 н . Na О H; 3 0,1 н . йод ертіндісі ; 4 0,1 н .HCL ерітндісі ; 5 0,1 н . гипосульфит ертіндісі ; 6 1%- крахмал ертіндісі . 7 500 мл колба ; 8 пипетка 10-20 мл ; 9 өлшемді стакандар . Формалин - формальдегидтің 40% сулы ерітіндісі . Залалсыздандыру үшін формалин емес , формальдегидтің белгілі бір мөлшерімен ерітінді дайындалады .(4 – кесте формалиннің мөлшері ) Формалиндегі формальдегидтің пайыздық мөлшерін анықтау Анықтау барысы . 5 мл формалинге 95 мл тазартылған су (20 рет сұйылтылған ) қосады . 500 мл конустық колбаға 30 мл қалыпты натрий гидроксиді ерітіндісі , 5 мл дайындалған (20 рет сұйылтылған ) формалин жəне 100 мл децинормальдық йод ерітіндісі құйылады . Йод бюреткадан баяу құйылады , кішкене бөліктерде , колбаның сақтықпен айналмалы қозғалыстарымен , əрбір құйылған йод порциясы колбадағы сұйықтықпен араластырылады . Йодтың барлық мөлшерін қосқаннан кейін колбаны тығындап , қараңғы жерде 30 минутқа қояды , содан кейін оған 40 мл қалыпты тұз қышқылы ерітіндісін қосады . Бұл жағдайда түссіз дерлік қоспасы қоңырға айналады . Қоспаны бюреткадағы гипосульфиттің децинормальдық ерітіндісімен титрлейді , аздап сары түс алған кезде колбаға 1 мл 1% крахмал ерітіндісін ( индикатор ) құяды . Көк түсті сұйықтық толық түссіздену үшін титрленеді . Формалиннің құрамындағы формальдегидтің мөлшері формула бойынша анықталады (5): Х =/100- П /*0,0015*20*20 (5) мұндағы , Х - формалиндегі формальдегидтің пайызы ; 100 – мл - дегі йод ерітіндісінің мөлшері ; Р – титрлеуге жұмсалған гипосульфит мөлшері , мл ; 0,0015 - формальдегидтің грамм эквиваленті ; 20 - формалинді сұйылту ; 20 - %- бен көрсетуге арналған көбейткіш ( титрлеу үшін 5 мл алынды , яғни 100- дің 1/20 бөлігі ). Мысалы : титрлеуге 40,1 мл гипосульфит жұмсалды . Х =(100-40,1)*0,0015*20*20=35,94%. Бұл мысалда бір литр формалинде 359,4 г формальдегид бар . 500 л 2,5% формальдегид ерітіндісін дайындау үшін формалиннің қажетті мөлшерін есептеу . 2,5% ерітіндінің əрбір литрінде 25 г , ал 500 литрде - 12500 г формальдегид бар . 12500- ді 359,4- ке бөлсек , формалиннің литрдегі мөлшерін аламыз , оны 500 литр ерітінді дайындау үшін алу керек , яғни . 12500:359,4=34,78 литр . Сондықтан 500 литр 2,5% формальдегид ерітіндісін дайындау үшін құрамында 35,94% формальдегид бар 34,78 литр формалин жəне 465,22 литр су алу керек . Құрамында 3% формальдегид жəне 3% натрий гидроксиді бар формальдегидтің сілтілі ерітіндісін дайындау үшін (100 л есебінде ) 3 кг натрий гидроксидін судың жарты мөлшерінде (50 л ) алдын ала ерітеді . Осыдан кейін формалиннің құрамында қанша формальдегид бар екенін анықтау керек . Егер формалиннің құрамында , мысалы , 36% формальдегид болса , онда 3% формальдегид бар ерітінді алу үшін 8,33 л формалин алу керек : 100:36= Х :3, где Х = 100*3 = 8,33 36 Содан кейін дайындалған сілті ерітіндісіне 8,33 л формалин жəне ерітіндінің жалпы көлеміне (100 л ) су қосылады . Егер кристалды күйдіргіш соданың орнына құрамында 38% сілті бар сұйық техникалық күйдіргіш сода пайдаланылса , онда 3 кг кристалды күйдіргіш соданың орнына 7,9 кг техникалық күйдіргіш сода (100:38 = Х : 3; Х ) алу керек . = 7.9). Құрамында 2% формальдегид пен 1% натрий гидроксиді бар формальдегидтің сілтілі ерітіндісі бірдей ретпен , бірақ əртүрлі концентрацияда дайындалады : алдымен 1 кг натрий гидроксиді (100 литр негізінде ) 50 литр суда ерітіледі , содан кейін 5,5 литр қосылады . формалинді ( осы мысалда 36% формальдегид бар ) құйып , 100 литр көлемге су қосыңыз . Құрғақ формалин ( параформ ) Препараттар құрамында кем дегенде 95% формальдегид бар концентрлі формалин . Ұнтақ формалиннің ерітіндісі əдеттегідей дайындалады . 1% концентрациялы ерітінді алу үшін құрғақ формалиннің бір бөлігін жəне судың 99 бөлігін алу керек (3% концентрация үшін сəйкесінше ұнтақтың 3 бөлігі жəне судың 97 бөлігі жəне т . б .). Препаратты жақсы еріту үшін суды 50-60 ° C дейін қыздыру керек . Формалинге сапалық реакциялар 1. 5 мл концентрлі күкірт қышқылы мен аз мөлшерде (0,02-0,03 г ) салицил қышқылы қоспасына 2 тамшы формалин қосса , қыздырғанда қызыл түс пайда болады . 2. Күміс нитратының 1% ерітіндісіне 3 мл аммиак қосып , одан кейін 2 тамшы формалин қосса , біраз уақыттан кейін пробиркада жылтыр айна ( металл күміс ) пайда болады . 3. 1 мл формалинді су моншасында булағанда суда ерімейтін , қыздырғанда формальдегид иісімен ұшатын ақ түсті аморфты тұнба ( параформ ) алынады . 4. Химиялық таза формалин көк жəне қызыл лакмус қағазының түсін өзгертпейді . Өзіндік жұмыс 1 Құрамында 37% формальдегид бар формалиннен 4% формальдегид ерітіндісін дайындаңыз 50 литр . 1 атауы Хим . формула Басқада атауалары түрі Белсенді затының концентрация сы Негізгі қасиеттері Тұрмыста жəне дезинфекцияда қолданылуы Қауіптілік классы Сақталуы Формалин Метаналь сұйықтық , ұнтақ – параформ , фоспад формалин - 40 % формальдегид , ұнтақ – 95 % формальдегида Дезинфекциялық жəне дезодорациялық қасиеттері Формалин белоктарды коагуляциялайды жəне олардың ыдырауын болдырмайды . Сондықтан ол пленка өндірісінде желатинді илеу үшін , анатомиялық жəне зоологиялық ылғалды препараттарды сақтау үшін қолданылады , бальзамдауда , фиксатор , микроскопия ретінде , сонымен қатар антисептик ретінде , теріні илеу үшін қолданылады . Өндірісте қолданылады : синтетикалық шайырлар , синтетикалық каучук , беттік белсенді заттар , көп атомды спирттер . Қауіптілік класы 2, формальдеги д қауіптілік сыныбы 1. Уыттылыққа ие , генетикалық материалға , ұрпақты болу мүшелеріне , тыныс алу жолдарына , көзге , теріге теріс əсер етеді . Жүйке жүйесіне күшті əсер етеді . Техникалық формалин 10- 25° С температурада өнім сапасының сақталуын қамтамасыз ететін материалдардан жасалған қыздырылған ыдыстарда сақталады Өндірушінің қаптамасында 10-25 ° C температурада жылытылатын қоймаларда Таблица 5- Формалинге қысқаша сипаттама 1 Зертханалық - практикалық сабақ № 5 Сабақтың тақырыбы : « Кальтирленген содадағы натрий карбонатының массалық үлесін анықтау ( техникалық )» Сабақтың мақсаты : Студенттерге натрий карбонатын анықтауды үйрету . Тапсырмалар : 1. Кальцийленген сода құрамындағы натрий карбонатының пайыздық мөлшерін анықтау Сабақтың ұзақтығы – 2 сағат Құрал - жабдықтар мен реагенттер :1 дист . су ; 2 индикатор метилоранж ; 3 тұз қышқылының децинормальды ертіндісі ; 4 колбалар 250 мл ; 5 таразы Кальцийленген содадағы натрий карбонатының пайыздық мөлшерін анықтау Анықтау барысы Кальцийленген сода ( ГОСТ 5100/49) натрий карбонаты бойынша кемінде 95-96% жалпы сілтілілікке ие болуы керек . Натрий карбонатының пайызын анықтау үшін сынамаларды алу алдында атмосфералық ылғалға ұшыраған үстіңгі қабатты алып тастау қажет . Содан кейін 2 г үлгіні қайнаған дистилденген суда ерітеді жəне 250 мл өлшемді колбаға құяды , оған 250 мл белгісіне дистилденген су құйылады , салқындатылады жəне қайтадан белгіге дсу құяды . Дайындалған ерітіндінің 25 мл - іне 3-5 тамшы метилоранж индикаторын қосып , түсі ашық сарыдан қызғылт түске дейін өзгергенше децинормальды тұз қышқылы ерітіндісімен титрлейді . Натрий карбонатының пайызы формула бойынша анықталады (6): Х = А *0,0053*250*100 (6) В *25 мұндағы , Х – натрий карбонатының пайызы ; А – титрлеуге жұмсалған децинормальді тұз қышқылы ерітіндісі , мл ; B - натрий карбонатының үлгісі ; 0,0053 - 1 мл сода құрамындағы грамм эквиваленті ; 250 – үлгі ерітілген су мөлшері , мл ; 25 - титрлеуге алынған сода ерітіндісі , мл ; 100 - есептеу нəтижесін % түрлендіретін сан . Өзіндік жұмыс 1. Содадан сода күлінің 10% ерітіндісінің 5 литрін дайындау керек . 1 атауы Хим . формула Басқада атауалары түрі Белсенді затының концентрация сы Негізгі қасиеттері Тұрмыста жəне дезинфекцияда қолданылуы Кальцинирленген сода Na 2 CO 3 Натрий тұзы , көмірқышқылды натрий ұнтақ , кристаллы Кальцинирленген сода көмірқышқыл газы бойынша жалпы сілтілік 95-96 % болуы керек Майларды жақсы ерітеді , сабындандыратын , жұмсартқыш қасиеттері бар Ол шыны өндірісінде қолданылады ; сабын жасау жəне жуу жəне тазалау ұнтақтарын өндіру ; эмальдар , бу қазандарының суын жұмсартуға жəне жалпы судың кермектігін азайтуға , металдарды майсыздандыруға арналған . Тамақ өнеркəсібінде натрий карбонаттары E500 тағамдық қоспасы , қышқылдықты реттегіш , қоқыс пен тоқырауды болдырмайтын қопсытқыш ұнтақ ретінде тіркелген . Таблица 6- Кальцинирленген содаға қысқаша сипаттама 1 Зертханалық - практикалық сабақ № 6 жүктеу/скачать 9,26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|