Бағдарламасы бөлім. Экононикалық категория ретіндегі өнімдердің сапасы тақырып. «Сапаны басқару» курсының пәні мен міндеттері

7 сур. Сапа деңгейлері

Сапа саласындағы саясаттың қызмет принципі түрінде немесе ұзақ мерзімді мақсат түрінде құрылуы мүмкін және оған

• 
  Кәсіпорынның экономикалық ахуалын жақсарту;
  

• 
  Өткізу нарықтарын кеңейту немесе жаңасын игеру;
  
• 
  Өнімнің жетекші фирмалардағы деңгейінен асатын техникалық деңгейіне қол жеткізу;
  
• 
  Белгілі бір салалардың немесе белгілі бір өңірлердің тұтынушылары талаптарын қанағаттандыруға бағдарлану;
  
• 
  Функционалдық мүмкіндіктері жаңа принциптермен жүзеге асырылатын бұйымдарды меңгеру;
  
• 
  Өнім сапасының маңызды көрсеткіштерін жақсарту;
  
• 
  Дайындалатын өнімнің ақаулылық деңгейін төмендету;
  
• 
  Өнімнің кепілді мерзімін ұлғайту;
  
• 
  Сервисті дамыту кіруі тиіс.
  

8 сур. Сапаны қамтамасыз ету

Сапаны басқаруға алдымен бақылау, есепке алу, талдау арқылы шешім қабылдау кіреді.

1. 
   Тұтынушыға осы процесстің ең маңызды құрамдас бөлігі ретінде қарау.
   
2. 
   Басшылардың фирманы басқару жүйесін енгізуге қатысты ұзақ мерзімді міндеттемелер алуы.
   
3. 
   Жетілдірудің шегі болмайтынына сену.
   
4. 
   Проблема туындағаннан кейін шешуге қарағанда оның алдын алудың дұрыстығына сенімділік.
   
5. 
   Басшының мүдделілігі, жетекші ролі және тікелей қатысуы.
   
6. 
   «Нөл қате» ұстанымымен жұмыс істеу стандарты .
   
7. 
   Фирма қызметкерлерінің ұжымдасқан түрде және жекелей қатысулары.
   
8. 
   Негізгі назарды адамдарды емес, процесстерді жетілдіруге бөлу.
   
9. 
   Жеткізушілеріңіз Сіздің мақсаттарыңызды түсінгенде Сіздің серіктестеріңіз болатынына сену.
   
10. 
    Сіңірген еңбекті мойындау.
    

1. 
   Сапаның басымдылығын мойындайды, ал баға екінші орында тұрады.
   
2. 
   Әр ақаудың рекламациясын ұсынады.
   
3. 
   Сапаның ұдайы жетілдірілуін талап етеді..
   
4. 
   Технологиялық процесстегі сапаның қамтамасыз етілуін талап етеді, соңғы бақылаудан бас тартады.
   
5. 
   Технологиялық процесстер өзгерген жағдайлардағы реакциясы сезгіш.
   
6. 
   Сапа қамтамасыз етілген жағдайда бірлеседі.
   
7. 
   Сапа қамтамасыз етілген жағдайда өнімнің жақтасы болады.
   

Өнім шығаруда нормативтік және техникалық құжаттамаға қойылатын негізгі талаптардың құрамы және өзара байланыстары 10 суретте көрсетілді.

9 сурет. Өнім сапасын басқару

Отандық және шетелдік мамандардың пікірі бойынша өнім сапасы конструкторлық және технологиялық құжаттамада белгіленеді. Олардың екеуі де тиісті түрде бағалануы керек.
1) Сұранысқа ие тауар өндіруден бастау керек, яғни, біреу сатып алатындай, ал егер оның сапасын жақсартса сатып алушылар саны өсетіндей, кәсіпорынның экономикалық көрсеткіштері жақсаратындай және сапа мәселесін шешудің келесі кезеңдерін жүзеге асыру үшін қаражат табуға болатындай тауар өндіру керек.
Сұранысқа ие тауар дегеніміз, әдетте жаңа тауар. Яғни, нарықтағы сұранысты зерттеуден және жаңа өнімдер өндіруді меңгеру және жасау барысында осыны ескеруден бастау керек.
2) Сатудың, сонымен қатар тауарды және ол туралы ақпаратты таратудың дилерлік, сауда желісі болуы керек. Бұл болмаса ешқандай тауар сапасы кәсіпорынды құтқармайды.
3) Өндіріс шығындарын барынша азайту керек. Осы мақсатта кәсіпорынның материалдық-техникалық базасын қайта санау, қайта қару керек, артықтан бас тартып, қайта құрылымдау өткізу керек. Мұны істемей тұрып, сапа үшін күресті бастаудың қажеті жоқ, себебі кәсіпорынның басқа аурудан құлдырауы мүмкін. Мұны дәлелдеу үшін ешқандай мысалдың қажеті жоқ, ресейлік кәсіпорынның әрқайсысының да орасан шығындары бар деуге болады. Шығындарының көптігі соншалық, кәсіпорындар тіпті есепті бұрмалауға мәжбүр болады. Нәтижесінде сапаға жұмасалатын шығынды дұрыс есептеу, сәйкесінше сапа экономикасын басқару мүмкін болмайды.
4) Қаржыны басқаруды үйрену керек, бұл өте күрделі өнер. Ең алдымен қаржыны қадағалауды жолға қою керек. Бақылаусыздық қаржының жоғалуына, ұрлануына және кәсіпорынның банкротқа ұшырауына апарып соқтырады. Бұған жол беретін басты фактор көптеген кәсіпорындардың іс жүзіндегі меншік иесінің болмауы. Мұндай кәсіпорындарда меншікті іс жүзінде жоғарғы менеджерлер басқаратындықтан көп нәрсе олардың тәртіптілігі мен адалдығына байланысты болады. Соған қарамастан көреген менеджерлер қаржылық бақылаудың жолға қойылуына мүдделі және сол бағытта жұмыс істейді.
Кәсіпорынның табысты жұмысының жоғарыда аталған міндетті барлық 4 шарты түрлі сапа концепцияларында қарастырылғанымен, оларда оны жақсарту туралы айтылады.

10 сур.Өнім өндіру процессіне нормативтік және техникалық құжаттамада қойылатын негізгі талаптар