Бағдарламасы «etd 2103- экология және тұрақты даму»
Пәннің оқытылуы бойынша әдістемелік ұсыныстар
жүктеу/скачать 1,52 Mb.
|
umk ekologiya zhane turakt damub,hb,h
- Бұл бет үшін навигация:
- Практикалық сабақтардың әдістемелік нұсқаулықтары
| 5. Пәннің оқытылуы бойынша әдістемелік ұсыныстар.
Білім алушылардың жұмыс жасауының басты әдістемелік принциптері – лекция барысында алған теориялық білімдерін, конференция, семинар, зертханалық сабақтарында жүйелі түрде баяндалуы, алған білімді қалыптастыра білуі болып табылады. Сонымен бірге студент деректерге, тұжырымдарға сыни көзқараспен қарауды, деректердің ара-жігін ашып, зерттеу әдістерін меңгереді. Аудиториялық уақытта лекция, оқылған материалды талқылау, кейсті талдау және түрлі жаттығуларды орындау кіреді. Әрбір сабаққа студент негізгі және қосымша әдебиеттер бойынша дайындалу керек. Әрбір сабақта студент материалды талқылауда белсеңді қатысуы керек. Белсенділігі шығып сөйлеудің сапасымен бағаланады. Жеке шығып сөйлеу мен топтық презентациялар жүргізіледі. Белсенділігінің ең жоғары бағасы әр сабақта хабарланады. Курс соңында таңдаған зерттеу тақырыбында сәйкес зерттеу жұмысын қабылдау жүргізіледі. Егер тыңдаушылар бір нәрсеге түсінбесе, ол оқытушыдан түсіндіруін сұрауы тиіс. Студенттерге бақылау жұмысын орындау үшін компьютерді қолдануы ұсынылады. Тыңдаушылар облыстық, қалалық және университет кітапханаларында жұмыс жасай алады және кітапхана ережесі бойынша абоненттен кітап жаздырып алуына болады. Зерттеу жұмысы өз бетінше жасаған жоспармен және зерттеуге қойылған мақсатқа сәйкес орындалады. Зерттеу жұмысын орындаудың міндетті шарттары іс жүзіндегі материалдар мен зерттеу мәліметтерін қолдану болып табылады. Теориялық мәселелерді мазмұндауда әдебиетке қысқаша шолу жасалады. Мағынасы мен көлемі бойынша негізгісі практикалық бөлімі болып табылады және онда зерттеу мәліметтерін бағалау және талдау жүргізіледі. Практикалық сабақтардың әдістемелік нұсқаулықтары Практикалық сабақ №1 Тақырыбы : Қазақстан Республикасының экологиялықпроблемалары Мақсаты: Қазақстан экологиясын жан-жақты талдап, зерттеу. Сұрақтар: Қазақстан экологиясына кіріспе. Қазақстан экологиясының негізгі терминдерінің сөздігін жасау. Қоршаған орта сапасының адамдар денсаулығына әсері. Қазақстанды қоршаған ораты қорғау нормалары мен нормативтер жүйесі Әдістемелік ұсыныстар: Ұсынылған әдебиеттер тізімі және қосымша мағлұматтарды жинақтау арқылы берілген сұрақтарға толық, әр тұрғыда талқыланған жауап жазу және ауызша дайындалу Қолданылатын көрнекі құралдар: Интербелсенді тақта пайдаланып Power point бағдарламасымен презентация Практикалық сабақ №2 Тақырыбы :Особьтар экологиясы-аутэкология. Негізгі тіршілік орталары және олардың сипаттамасы Мақсаты:негізгі тіршілік орталары және олардың сипаттамасы,тірі ағзаның мекен ету ортасына бейімделушіліктерімен танысу, олардың құрылысына мекен ету ортасының әсерін анықтау.. Сұрақтар: Особьтар дегеніміз не? Аутэкология- түсініктеме беріңіз. Ағзаның мекен ету ортасы Әдістемелік ұсыныстар: Берілген тақырып бойынша бақылау сұрақтарын талдау, тапсырмаларды орындау.Фронтальды және жеке сұрау. Сөзжұмбақтар құрастыру. Қолданылатын көрнекі құралдар: Интербелсенді тақта пайдаланып Power point бағдарламасымен презентация. Практикалық сабақ №3 Тақырыбы : Организмдердің қоршаған ортаға экологиялық бейімделуі. Мақсаты:. Экологиялық факторлар және олардың түрлерімен, абиотикалық факторлардың ағзаларға әсер ету механизмімен, танысу Сұрақтар:Экологиялықфакторлардегеніміз не? Экологиялықфакторлардыжіктеңдероларғамысалкелтіріңдер. Әдістемелікұсыныстар: Ұсынылғанәдебиеттертізіміжәнеқосымшамағлұматтардыжинақтауарқылыберілгенсұрақтарғатолық, әртұрғыдаталқыланғанжауапжазужәнеауызшадайындалу Қолданылатынкөрнекіқұралдар:интербелсендітақта. Практикалықсабақ №4 Тақырыбы :Популяция түрдіңөмірсүруформасыжәнеоныңнегізгікритерийлері Мақсаты: популяция – түрдіңтіршілікетуформасыжәнеоныңбастыкритерийлерімен, популяциялардыңтығыздығы мен санынесептеудіңқарапайымтәсілдеріментанысу. Сұрақтар:Популяциядегеніміз не? Популяцияныңнегізгіжіктеліуінетоқталыңыз. Элементарлы популяция дегеніміз не? Әдістемелікұсыныстар: дәрістезистері, сілтемелер, мысалдар, глоссарий, өзіндікжұмыстапсырмалары. Қолданылатынкөрнекіқұралдар:Powerpointбағдарламасымен презентация. Практикалықсабақ №5 Тақырыбы :Биоценоздағыорганизмдердіңбиотикалыққарым-қатынастары. Мақсаты:. жердегітіршіліктіңкүрделіжүйесібиотикалыққарым-қатынастаржәнеолардыңтүрлері, тіріағзаларүшінмаңызынанықтау. Сұрақтар:1.Биотикалық қарым-қатынастардыңтүрлері мен оларғаанықтамаберіңіздер. Қарым-қатынастартүрлеріАнықтамалары. 2. Биотикалыққарым-қатынастардыңтүрлері мен оларғаанықтамаберіңіздер. Қарым-қатынастартүрлері Анықтамалары.3. Жарықүшінбәсекелестіктеболатынағзаларғамысалдаркелтіріңіздер. 4. «Экологиялыққуыс», Гаузепринципі. (Бәсекелестікарқылыжоюнемесеығыстырупринципі) 5. Биоценоздағыдоминантты, аз санды, сирександытүрлердіңролі .6. Аллелопатия, микориза, антибиоз қатынастарыныңэкологиялықмәні. Әдістемелікұсыныстар: жекежәнетоптықталқылау, өзіндікізденушілігіндамыту, мәліметтергеталдаужасау. Қайнаркөздерменжұмысжасау. Қолданылатынкөрнекіқұралдар:интербелсендітақта, белсендітаратпаматериалдар. Практикалықсабақ №6 Тақырыбы :Экожүйедегінегізгібиогендіэлементтердіңайналымы Мақсаты:.экожүйелердіңқұрылымымен, экожүйелердегінегізгібиогендіэлементтердіңайналымдарымен, экожүйелердіңнегізгі түрлеріменжәнеолардыңерекшеліктерінетоқталу Сұрақтар:1.Биоценоз, биогеоценоз, экожүйе. Экожүйеніңжіктелуі 2.Экожүйелердің гомеостазы. Ле Шателье - Браун принципі. 3.Экожүйелердің энергетикасы. Э.Бауэрұсынғантіріжүйелердіңтұрақтытеңсіздікпринципі. 4.Экожүйелердің ұйымдасузаңдылықтары 5.Экожүйедегі қоректікқатынастар 6.Организмдердің қоректенутипі мен энергияныөзгертумеханизмі 7.Экологиялық сукцессиялар. Сукцесияұзақтығы, маңызы, түрлері. Климакстыбірлестік. 8.Экологиялық пирамидалар 9.Линдеман заңы (10% ережесі) 10.1% ережесі 11.Экожүйелердің өнімділікзаңдары 12.Экожүйелердің динамикасы мен дамуы 13.Экожүйелер тұрақтылығыныңнегізгішарты 14.Агроценоздар, агроэкожүйелер. Бумеранг эффектісі. Фунгицидтер. Әдістемелікұсыныстар: Ұсынылғанәдебиеттертізіміжәнеқосымшамағлұматтардыжинақтауарқылыберілгенсұрақтарғатолық, әртұрғыдаталқыланғанжауапжазужәнеауызшадайындалу Қолданылатынкөрнекіқұралдар:Интербелсендітақта Практикалықсабақ №7 Тақырыбы :Биосфера жәнеоныңтұрақтылығы Мақсаты:. Студенттерге биосфера туралытүсінік беру. Сұрақтар:1.Биосфера деген не жәнеЖердіңбасқақабаттары: ядро, мантия, жерқабығы, педосфера, литосфера, атмосфера, гидросфера? 2. В.И.Вернадскийтірізаттардепненітүсіндіжәнетірізаттардыңнегізгіқасиеттері. 3. Биосфераныңнегізгіқұрылымдықбірліктерінатаңыздар. 4. Жербиосферасынқұрайтынзаттардыңнегізгітиптері. 5. Биосфераныңшекаралары. 6. Биосфера және космос. Күнсәулесініңэнергиясыныңтаралуы. 7. Тірізаттардыңнегізгібиогеохимиялықфункциялары. 8. Биосфераныңэнергетикасы. 9. Биосферадағыбиохимиялықциклдержәнезатайналымы. (көміртегі, азот, фосфор, күкірт, оттегі, су айналымы.) 10. Биосфераныңэволюциясы. АғылшынғалымыБ.Коммонердің 4 заңы. 7. «Ноосфера» деген не, түсініктіңпайдаболуы. 8. Антропогендіэкологиялықдағдарыстар. Әдістемелікұсыныстар: топтық дискуссия мен олардыңәртүрлімодификациясы мен үйлесіміндеролдікойындар. Қолданылатынкөрнекіқұралдар:дәптер, кестелер мен маркерлер. Тақырыбы :Тұрақты даму концепциясы. Мақсаты:. Студенттергетұрақтыдамудыңқоғамдағыалатынролітуралыбілім беру. Сұрақтар:1.«Тұрақты даму» түсінігініңтуындаутарихы. 2.Рим клубы, Медоуздың (Өсушектері, 1972). жәнеФоррестердің (Әлемдік динамика, Әлемдік экономика 1972). , Мессерович пен Пестельдің (ӨАдамзатбұрылысшегінде). еңбектері. 3.БҰҰ қоршағанортағақатыстыбіріншіконференциясыныңдекларациясы. (Стокгольм 1972). Рио-де-Жанейро 1992 4.Иоханнесбург 2002 бүкіләлемдіксаммиті. 5.Еуропа қалаларыныңтұрақты даму хартиясы (Ольборг, Дания 1994). 6.Тұрақты даму факторларынемесеаспектілері: Экологиялық (өркениетдамуыныңшекаралықауқымы), Экономикалық (нарықтықжүйеніңқалыптасуы), Әлеуметтік (ауыл-шаруашылығы, адамқұқығы, демография) 7.Тұрақты қоғаммоделі: оныңқызметініңбелгілері мен принциптері. 8. Киото Хаттамасы (Жапония) Әдістемелікұсыныстар: жекежәнетоптықталқылау, өзіндікізденушілігіндамыту, мәліметтергеталдаужасау. Қайнаркөздерменжұмысжасау. Қолданылатынкөрнекіқұралдар:Powerpointбағдарламасы-мен презентация. Практикалықсабақ №9 Тақырыбы :Тұрақтыдамудыңстратегиясы мен принциптері. Мақсаты:. Студенттердіңтұрақтыдамудыңстратегисы мен принциптерінжүзегеасырушыхалықаралықэкологиялықұйымдартуралыбілімдерінжетілдіру. Сұрақтар:1. Тұрақтыдамудыңлокальды, аймақтық, ұлттық, мемлекетаралық, ғаламдық.деңгейлерінесипаттамаберіңіздер. 2 .Тұрақтыдамудыңәрдеңгейінанықтауғамүмкіндікберетінфакторларды талдаңыздар.3. Тұрақтыдамудықамтамасызететінхалықаралықұйымдардыңқұрылутарихы, әлемдікқауымдастықтаалатынорнынабайланыстыпрезентациялардайындаңыздар. ГРИНПИС, МАГАТЭ, WWF, МСОП, ВМО, МОТ, ФАО, ВОЗ, МЮО, МЭС, ЮНИДО, 4. ЮНЕСКО-ның «Адам және биосфера», «Адам және оны қоршаған орта» бағдарламаларыментанысыңыздар. 5. Невада-Семей, Табиғатсияқты ҚР қоғамдыққозғалыстар мен ұйымдарғатоқталыңыздар. 6. Халықаралықұйымдардыңіс-әрекетінің тұрақтыдамуғақатыстығылымитеориялықнегіздерін талдаңыздар.7. Адамзатқоғамынтабиғиресурстарменқамтамасызетупроблемасыныңтуындауынзерттеңіздер Әдістемелікұсыныстар: Берілгентақырыпбойыншабақылаусұрақтарынталдау, тапсырмалардыорындау.Фронтальдыжәнежекесұрау. Сөзжұмбақтарқұрастыру. Практикалықсабақ № 10 Тақырыбы :Табиғиресурстаролардытиімдіпайдаланутұрақтыдамудыңнегізгіаспектісіретінде. Мақсаты: Студенттергетабиғатресурстары, олардытиімдіпайдалану, қорғаутуралыбілім беру. Сұрақтар:1. Қоршағанортаныңоптимизациясытабиғаттытиімдіпайдаланудыңтеориялықнегізі. 2. Жердіңтабиғиресурстарыныңсипаттамасы: литосфера, гидросфера, атмосфера. 3. Табиғатресурстарыныңклассификациясы: сарқылатын, сарқылмайтын, қалпынакелетін, қалпынакелмейтін. 4. Биологиялықресурстаржәнеөнімқауіпсіздігі. 5. Табиғаттытиімдіпайдалану, азқалдықтыжәнеқалдықсыз технология. 6. Экожүйе мен қоғамныңтұрақтыдамуыныңкомпонентіретіндеэнергияныңальтернативтіэкологиялық таза көзінпайдаланумүмкіндіктері. 7. Табиғаттытиімдіпайдалану. Табиғаттытиімдіпайдаланутехнологиясы Әдістемелікұсыныстар: Ұсынылғанәдебиеттертізіміжәнеқосымшамағлұматтардыжинақтауарқылыберілгенсұрақтарғатолық, әртұрғыдаталқыланғанжауапжазужәнеауызшадайындалу Қолданылатынкөрнекіқұралдар:Powerpointбағдарламасы-мен презентация. Практикалықсабақ №11. Тақырыбы :Биосфера тұрақсыздығыныңшығыуындағыантропогендікфактордыңәсері Мақсаты:. Студенттердеантропогенді фактор, антропогендіжүктеме, биосфера тұрақсыздығытүсініктерінқалыптастыру. Сұрақтар: 1.Өркениет типтерінежәнеоныңдамуыныңсатыларынабайланыстықоршағанортағадифференциалдыантропогендікжүктемедеңгейінетоқталыңыздар. 2 . Адам қоғамыныңқалыптасуындағытабиғаттыңролі. Табиғат пен қоғамныңөзараәсерлесутарихы, негізгіэтаптары: биогенді, аграрлы, өндірістік, ақпараттықкезеңдергеанықтамаберіңіздер. 3. Қазіргікезеңніңғаламдықэкологиялықмәселелерінеқатыстыхалықаралықконвенциялар мен келісімшарттаржәнеоныңмаңызынайқындаңыздар Әдістемелікұсыныстар: :топтық дискуссия мен олардыңәртүрлімодификациясы мен үйлесіміндеролдікойындар. Практикалықсабақ №12 Тақырыбы :Қазіргітаңдағығаламдықэкологиялықмәселелер. Мақсаты: Студенттердеғаламдықэкологиялықмәселетуралыкөзқарасқалыптастыру. Сұрақтар:1 .Климаттыңөзгеруі, себебі, салдарытуралы презентация дайындаңыздар. 2 . Озон қабатыныңжұқаруыныңмәселелеріжәне оны қалпынакелтірушараларынталдаңыздар. 3 .Қышқылдыжауыншашындардыңтүсуінеқатыстымәселеленізерттеңіздер. 4. Шөлейттену, жердіңдеградациясы, гумустыңтүзілуітуралыбаяндамадайындаңыздар. 5. Биологиялықалуантүрліліктіңазаюыныңсалдарынталдау. тапсырмаӘлемдікмұхиттыңластануыт.б., оныңтуындаусебептері мен салдарыноқыңыздар Әдістемелікұсыныстар:топтық дискуссия мен олардыңәртүрлімодификациясы мен үйлесіміндеролдікойындар. Практикалықсабақ №13 Тақырыбы :Тұрақтыдамудыңәлеуметтік-экологиялықмәселелері Мақсаты:.студентке тұрақтыдамудыңәлеуметтік-экологиялықмәселелерінжан-жақтыталдауарқылы, түсіндіру. Сұрақтар:дамудыңәлеуметтік-экологиялықмәселелері. 1. Әлеуметтікэкологиялықдағдарысжәнетұрақты даму. 2. Халықсаныныңөсуіжәнеоныңсапалықөзгеруі. 3. Туылымғаәсерететінфакторларжәнеотбасынжоспарлау. 4. Урбанизация мәселелері. Кедейшілікжәнекірістіңтеңсізбөлінуі. 5. Энергетикалық кризис мәселесі., шешужолдары. 6. Әлемдікөнімөндірумәселесі. Ресурстық кризис. 7. Генофондтыңөзгеруі, ортаныңжалпыорганизмдергеәсері. 8. Соғысжәне терроризм, экологиялықсалдары. Әскери-өндірістіккешен Әдістемелікұсыныстар: Қолданылатынкөрнекіқұралдар:Powerpointбағдарламасы-мен презентация.Дискуссия Практикалықсабақ №14 Тақырыбы :Табиғаттықорғаужәнетұрақты даму Мақсаты: Студенттергетабиғаттықорғаудыңмәнінұғындыру, табиғаттықорғаушараларыментаныстыру. Сұрақтар:1. Қоршағанортанықорғаудыңпринциптері мен әдістері. 2. Қорықтерриторияларықоршағанортанықорғаудың формасы. 3. Ботаникалықбақтар, зоологиялықбақтар, табиғатескерткіштері, қорықшалар. 4. Эндемик түрлер 5. Биосфералықрезерваттар. 6. Қызылкітапжәнеоныңбиологиялықалуантүрліліктіқорғаудағыролі. 7. Адамзаттыңтұрақтыдамуынқамтамасызетудегіэкологиялықбілім мен ағартудыңролі. 8. Экологиялықбілім, экологиялық сана, экологиялықтәрбие, экологиялықмәдениет, экологиялықнасихат. 2 тапсырма ҚР қорықтары, ботаникалықбақтар, зоологиялықбақтар, ұлттықпарктер, қорықшаларбойынша презентация дайындаңыздар. Әдістемелікұсыныстар: Берілгентақырыпбойыншабақылаусұрақтарынталдау, тапсырмалардыорындау.Фронтальдыжәнежекесұрау. Практикалықсабақ №15 Тақырыбы :ҚазақстанРеспубликасыныңтұрақтыдамуғақатыстыөзектіэкологиялықмәселелері. Мақсаты:ҚазақстанРеспубликасыныңтұрақтыдамуғақатыстыөзектіэкологиялықмәселелеріноқып, зерттеу. Сұрақтар: . 1.ҚР табиғиортасының дестабилизация процесі., себептері мен салдары. 2. Аралдыңәлеуметтікэкологиялықпроблемалары. 3. Ядролыққаружарақтысынаудыңадамзатқаәсері мен салдары. 4. ҚР территориясындағыәскери-сынақполигондары. Невада-Семей антиядролыққозғалысы. 5. Қоршағанортаныңжағдайынбағалауәдістері мен критериилері. Әдістемелікұсыныстар: жекежәнетоптықталқылау, өзіндікізденушілігіндамыту, мәліметтергеталдаужасау. Қайнаркөздерменжұмысжасау. Қолданылатынкөрнекіқұралдар: презентация. жүктеу/скачать 1,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|