Special questions (WH – questions) – Арнайы сұрақ
Арнайы сҧрақ сҧрау есімдіктері немесе ҥстеулерден басталып, сӛйлеушілерге белгілі оқиғалар, қҧбылыстар туралы нақты және толық жауап, хабар алу керек болғанда қойылады.
Whom what, which, whose, when, why, where, how, how long, how big, how often, how much / how many есімдіктері арқылы жасалады.
What did the teacher read to the students yesterday?
How many books have you read?
Бастауыш
|
Баяндауыш
|
Толықтауыш
|
Пысықтауыш
|
Who
|
is reading
|
a book
|
at the window?
|
What
|
is lying
|
|
on the table?
|
► Who and what questions
Who және what сӛйлемде бастауыш немесе толықтауыш функциясын атқарады. Егер who немесе what бастауыш болса, онда кӛмекші етістіктер қолданылмайды.
Who opened the window? (not Who did open the window?)
What happened to your arm? (not What did happened to your arm?)
Who phoned? (not Who did phone?)
Егер сҧраулы сӛз толықтауыш функциясын атқарса, онда кӛмекші етістіктер қолданылады.
Who do you believe? – him or me?
What did you have for breakfast?
Who will you ring?
Alex loves Ann but Ann loves Tom.
Who loves Ann?Аннаны кім сүйеді? • Who does Ann love? Анна кімді сүйеді?
My sister helped me and I helped my mother to lay the table.
Who helped you? – Саған кім кӛмектесті? • Who did you help? Сен кімге кӛмектестің?
Disjunctive Questions (Tag questions)- Анықтаушы сұрақ
Анықтаушы сҧрақ екі бӛліктен тҧрады: хабарлы және сҧраулы. Бҧл сҧрақтың тҥрі хабарлы бӛліктегі берілген сҧрақты растау қажет болғанда қойылады. Егер сҧрақтың бірінші бӛлігі хабарлы формада келсе, екінші бӛлігі болымсыз формада келеді, егер бірінші бӛлігі болымсыз формада келсе, екінші бӛлігі хабарлы формада келеді. Сҧрақтың екінші бӛлігі кӛмекші етістік немесе модальды етістік арқылы жасалады. Сҧраулы бӛлігі жалпы сҧраққа ҧқсас болғандықтан «солай емес пе», «ия» жауапты қажет етеді.
•You speak English, don‟t you?
You haven‟t seen Joe, have you?
The children can swim, can‟t they?
I shouldn‟t laugh, should I?
It will be dark soon, won‟t it?
There was a mistake, wasn‟t there?
You aren‟t ill, are you?
It is cold, isn‟t it?
I‟m кӛмекші етістігінен aren‟t I қолданылады.
I‟m right, aren‟t I?
I‟m late, aren‟t?
БІРАҚ: I am not late, am I?
Nobody, somebody, everybody және no one есімдіктерінен кейін they қолданылады.
Nobody phoned, did they?
Everybody is here, aren‟t they?
Nobody likes her, do they?
Somebody has forgotten their coat, haven‟t they?
Never, no, nobody, hardly, scarcely, little сӛздерінен кейін бӛлшекті сҧрақ хабарлы сӛйлемде қолданылады.
Nothing есімдігі ӛзінен кейін it қосымшасын керек етеді.
Nothing can happen, can it?
Nothing matters, does it?
Let‟s shall we есімдігімен бірге қолданылады.
Let‟s go to the cinema, shall we?
Балама сҧрақ негізінде екі жалпы сҧрақтан тҧрады. Мҥмкін екі жауаптың бірін таңдауды қажет етеді, or жҧрнағы арқылы жасалады. Сҧрақтың екінші бӛлігі әдетте толық емес болып қалады.
Do you like or (do you like) coffee? – I like tea.
Is he studying or (is he) working? – He is studying.
Do you want to see my mother or father? – I want to see your mother.
Алтернативті сҧрақ сҧраулы сӛзден басталады.
Which do you like: tea or coffee?
What is he doing: sleeping or working?
Imperative sentences - Бұйрықты сӛйлем
Бҧйрықты сӛйлемдер бҧйрық немесе ӛтінішті білдіреді.
Don‟t open the window!
Close your dictionary!
Don‟t be late!
Sit down!
► Exclamatory sentences – Лепті сӛйлем
Егер айтылатын ой таңдануды, шатануды, наразылықты білдіретін болса, онда хабарлы, сҧраулы, бҧйрықты сӛйлемдер лепті сӛйлем бола алады.
Have you ever seen such weather!
Достарыңызбен бөлісу: |