Баянауыл ауданы психологиялық-педагогикалық түзету кабинеті

Дизартрия гректің Armstrong – мүшелеу, dis – бұзылу сөздерінен шыққан. Дизартрияның негізгі белгілеріне дыбыс айтуы мен дауысының, артикуляциялық моторикасының, сөйлеу кезіндегі тыныс алуының бұзылуы жатады. Дизартрияда дауысты, дауыссыз дыбыстардың айтылуы бұзылады. Дыбыс айтудың антрофониялық (бұрмалап айту) және фонологиялық (алмастыру, шатастыру) түрінде айтылуы кездеседі. Фонологиялық түрлерінде айтылуы ұқсас дыбыстарды артикуляциялық, акустикалық сипаттамалары бойынша ажырату қиындық туғызады. Сондықтан, көп жағдайда ондай балаларда жазбаша сөйлеу тілінің бұзылуы, бұлшық еттердің артикуляциялық аппараттың,беттің, мойынның) қатаюы – гипертонус, әлсіреуі, босансыуы – гипотония байқалады.

Д
изартрияның себептері баланың құрсақта жатқанда, туылған кезде, туғаннан кейінгі уақыттағы әр түрлі жағымсыз факторлардың салдарынан орталық және шеткі нерв жүйесінің органикалық зақымдалуы болып табылады. Атап айтсақ, асфиксия, туу, кездегі жарақаттар, мидың қан айналысының бұзылуы, бас мидағы ісіктер,интоксикация,екіқабат кезіндегі токсикоздық және басқа да соның нәтижесінде құрсақтағы зақымдалуы,инфекциялық аурулар, нерв жүйесінің тұқым қуалаушылық аурулары. Кейбір жағдайларда дизартрия ананың баламен қан тобының резус – факторының сәйкес келмеуі.

Дизартрия сал ауруына шалдыққан балаларда жиі байқалады.Балалық шақтағы дизартрия мәселесі клиникалық, нейролингвистикалық, психопедагогикалық бағытта қарқынды жетілуде.

Дизартриясы бар балалар жалпы психофизиологиялық дамуына байланысты бірнеше топқа бөлінеді:

• 
  Психофизиологиялық дамуы қалыпты балалардағы дизартрия;
  
• 
  БЦСА балалардағы дизартрия;
  
• 
  Гидроцефалиямен зақымдалған балалардағы дизартрия;
  
• 
  ПДТ балалардағы дизартрия;
  
• 
  Минимальді дисфункциясы бар балалардағы дизартия.