Баяндама іле өзенінің сужинау алабының экономикалық белсенділік және климаттың өзгеруін ескере отырып, өзен ағынының өзгергіштігін бағалау іс жүзінде маңызды
жүктеу/скачать 31,6 Kb.
|
БАЯНДАМА- РЫСКУЛБЕКОВА Л.М. (2)
| СЛАЙД 19).
Іле өзенінің сужинау алабының Қазақстан Республикасының аймағын қамтитын аймағының сушаруашылық бөлімшесі және әкімшілік аудандар деңгейінің антропогендік жүктеменінің жиынтығының интегралдық көрсеткішіне ( ) негізінде кеңістік-уақыт масштабындағы аудандандастыру мәселесі қарастырылған (СЛАЙД 20). Іле өзенінің сужинау алабының алқаптарындағы жалпы антропогендік жүктеме деңгейі бойынша болжамды есептеулер көрсеткендей, су шаруашылығы бөлімшелерінің Еңбекшіқазақ, Талғар, Кербұлақ және Панфилов әкімшілік аудандар деңгейі бойынша, антропогендік жүктеменің жиынтығының интегралдық көрсеткіші ( ) өте жоғары, яғни кеңістік-уақыт масштабында 0,580-нен 0,973- ке дейін өзгеріп отыратын болғандықтан, бұл өте жоғары антропогендік жүктеме шкаласына сәйкес келеді (8 балл). Сонымен қатар, Іле өзенінің сужинау алабының алқаптарындағы Іле әкімшілік ауданының деңгейінде антропогендік жүктеменінің жиынтығының интегралдық көрсеткіші ( ) өте жоғары, қарастырылып отырылған 1995-2020 жылдар аралығында 0,649-дан 0,796-ға дейін ауытқиды және өте жоғары антропогендік жүктеме шкаласына сәйкес келеді (8 балл). Өзеннің су жинау алабы экологиялық және экономикалық қызметті атқаратын болғандықтан, тек қана өнеркәсіптік және ауылшаруашылық нысандарын су ресурстармен қамтамасыз ету ғана емес, тұрғындарды ауыз сумен жабдықтаудың негізгі көзі болып табылатындықтан, оның суының сапасын уақыт-кеңістік масштабында бағалаудың геоэкологиялық тұрғыда маңызы зор. Өзеннің су ағынының сапасын бағлауға арналған көптеген әдістемелік нұсқалардың ішінде, кеңінен тараған судың сапасының кешенді көрсеткіші судың ластануының гидрохимиялық белгісі ( ) болып табылады және М.Ж. Бүрлібаев ұсынған жер үсті суларының сапасының кешенді белгісі ( ), оның бір түрі болып табылады (СЛАЙД 21). В.В. Шабанов табиғи және төгінді судың ластану дәрежесін судың ластануының шектелген көрсеткішінің ( ) көмегімен бағалауды ұсынады және оны судың сапасын бағалау үшін тәжірибеде кеңінен қолданылып жүрген судың ластану белгісінің ( ) бір түрі деп қарастыруға болады (СЛАЙД 21). Судың сапасын бағалау әдістерінің құрылымдық жүйесін талдауы және жетілдіру негізінде судың ластануының шектелген-мүмкіншілік көрсеткішінің ( ) математикалық теңдеуі құрылды және ол өзен алабының сулану көрсеткіші ( ) және табиғаттың шектеу дәлелдемелерінің заңының негізінде құрылған экспоненциалдық функциямен сипаттаатын ластанудың шектелген көрсеткіші ( ), яғни екі белгінің туындысы және және оны судың ластану белгісімен ( ) және Шенноның трофикалық белгісі ( ) салыстырмалы бағалау, өз кезегінде тектік және құрылымдық ұқсастықтарды көрсеткендіктен, су нысандарының сапасын бағалау үшін пайдалануға мүмкіндік береді ( жүктеу/скачать 31,6 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|