Бейорганикалыќ Ќосылыстардыѕ негізгі кластары
жүктеу/скачать 5,09 Mb.
|
бейорганикалық химия дәрістер
- Бұл бет үшін навигация:
- 10. ХИМИЯЛЫҚ ТЕПЕ-ТЕҢДІК Дәріс жоспары
- Қайтымды және қайтымсыз реакциялар. Химиялық тепе-теңдік
| Қайталау сұрақтары
Химиялық реакция жылдамдығына қандай факторлар әсер етеді? Гомогенді және гетерогенді химиялық процестердің айырмашылығы неде? Реакция жылдамдығының константасы дегеніміз не? Оның физикалық мәні неде? Ол қандай бірліктермен өлшенеді? Гетерогенді реакциялар үшін әрекеттесуші массалар заңы қай түрде қолданылады? Қандай реакциялардың жылдамдығы (эндотермиялық, экзотермиялық) температураны жоғарылатқанда артады? Әрекеттесуші заттар молекулаларының кез-келген соқтығысуы химиялық өзгеріске алып келеді ме? Активті (белсенді) молекулалар дегеніміз не, олардың басқа молекулалардан айырмашылығы неде? Химиялық реакцияның активтеу энергиясы дегеніміз не? Активтеу энергиясы шамасының реакция жылдамдығына әсері қандай? Температураны көтергенде неге химиялық әрекеттесу жылдамдығы тез артады: а) молекулалардың орташа кинетикалық энергиясы артқандықтан; ә) активті молекулалардың үлесі артқандықтан; б) сақтану саны көбейгендіктен? Химиялық реакция жылдамдығына катализатор қалай ықпал етеді? Гомогенді және гетерогенді катализ деген не? 10. ХИМИЯЛЫҚ ТЕПЕ-ТЕҢДІК Дәріс жоспары Қайтымды және қайтымсыз реакциялар. Химиялық тепе-теңдік. Ле-Шателье принципі. Қайтымды және қайтымсыз реакциялар. Химиялық тепе-теңдік Барлық химиялық реакциялар қайтымсыз және қайтымды болып екіге бөлінеді. Қайтымсыз реакциялар аяғына дейін, реакцияға түскен заттың біреуі біткенше реакцияласады. Қайтымды реакциялар аяғына жетпейді. Оны аяғына дейін жеткізу үшін реакциядан түзілген заттарды қайта реакцияласпауы үшін бірінен-бірін бөлу керек. Қайтымды реакцияда тура реакция мен кері реакцияның жылдамдықтары теңескен күйді химиялық тепе-теңдік дейді. Мысалы: А + В С + D. Тура реакцияның жылдамдығы υ1=k1[A]·[B], ал кері реакцияның жылдамдығы υ2=k2[С] [D]. Химиялық тепе-теңдік туғанда тура реакция мен кері реакцияның жылдамдықтары тең υ1=· υ2. Ендеше k1[A] ∙ [B]=k2[С] · [D] немесе . Егер k1 және k2 мәндерін k мен ауыстырсақ тәуелділігін табамыз. Мысал үшін сутек пен азоттан аммиактың түзілуін қарастыралық: N 2 + 3N2 2NH3 немесе . Енді тепе-теңдік туғаннан кейін азоттың, не сутектің, не екеуінің де концентрацияларын арттырсақ, онда аммиактың да концентрациясы артады. Концентрация жағдайын өзгертуден тепе-теңдіктің ығысуы туады. Оны Ле -Шателье принципі (1887ж.) дейді. Біздің жоғарыда келтірген мысалымызда экзотермиялық N 2 + 3H2 2NH3 + 22 ккал эндотермиялық Сыртқы қысымды кеміткенде тепе-теңдік жүйедегі молекулалардың жалпы саны көбейетін реакция бағытына қарай ығысады, біздің мысалымызда тепе-теңдіктің сол жағында 4 молекула, оң жағында 2 молекула, демек, сыртқы қысым күшейгенде тепе-теңдік оң жаққа, яғни, аммиак түзілу бағытына қарай ауысады және керісінше болады: қысым артқанда N 2 + 3H2 2NH3. қысым азайғанда Е гер тепе-теңдіктің екі жағында молекулалар саны бірдей болса, мысалы, СО + Н2О СО2 + Н2 қысымды өзгертудің тепе-теңдікке ешбір әсері болмайды. жүктеу/скачать 5,09 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|