Бейорганикалыќ Ќосылыстардыѕ негізгі кластары
Тотығу-тотықсыздану реакцияларының теңдеулерін құрастыру
жүктеу/скачать 5,09 Mb.
|
бейорганикалық химия дәрістер
- Бұл бет үшін навигация:
- Электрондық баланс әдісі
- Ионды-электрондық әдіс (жарты реакция әдісі)
| Тотығу-тотықсыздану реакцияларының теңдеулерін құрастыру.
Тотығу-тотықсыздану реакцияларының теңдеулерін құрастырудың 4 әдісі бар: Электрондық баланс әдісі (тотығу дәрежесінің өзгеруін есептеу әдісі); Ионды-электрондық әдіс (жарты реакция әдісі); Эквиваленттік әдіс; Алгебралық әдіс. Электрондық баланс әдісі әмбебапты болып келеді, сондықтан да оны ерітіндіде де, балқымада да, қатты және газды күйде де жүретін тотығу-тотықсыздану реакцияларының теңдеулерін құрастыру үшін қолдануға болады. Ол реакцияға түсетін, яғни әуелгі және реакциядан кейінгі заттың, яғни өнімнің тотығу дәрежелерін салыстыруға және соңындағы электрондық теңгерім сұлбасын құрастыруға негізделген. Бұл әдісті қарастырудың басты кезеңдері: 1. Оған қатысатын барлық заттардың коэффициентсіз реакция теңдеуін жазады. 2. Реакция нәтижесінде өзінің тотығу дәрежесін өзгертетін элементті бөледі де тотықтырғыш қабылдаған және тотықсыздандырғыш берген электрондар санын анықтайды. 3. Элементтердің берген және қосып алған электрондарының санын теңдестіреді де осы арқылы реакцияға қатысушы қосылыстардағы өзінің тотығу дәрежесін өзгерткен элементтер үшін коэффициенттерін айқындайды. 4. Реакцияға қатысушы басқа да барлық қосылыстар үшін коэффициенттерді теңдестіре отырып, таңдап алады. Ионды-электрондық әдіс (жарты реакция әдісі) ерітінділерде жүріп өтетін тотығу-тотықсыздану реакцияларының теңдеуін құрастыру үшін қолданылады. Бұл әдіс ерітіндіде нақтылы бар молекулалар мен иондардың зарядтарын және құрам өзгерген кездегі нақтылы жүретін процестерді қарастырады. Онда иондардың зарядын араб цифрымен белгілеп, оны ион таңбасының жоғары оң жақтағы шекесіне қойып, сол цифрдан кейін заряд белгісін (оң немесе теріс) қояды (А13 +; Сl – ; Аg+; РО43–). Нашар еритін не ерімейтін, әлсіз диссоциацияланатын және ұшатын қосылыстарды молекула түрінде жазады. Тотығу-тотықсыздану реакцияларының барысында иондар зарядының өзгеруімен қатар, олардың құрамы да жиі өзгереді. Мысалы, МnО4– Мn2+; СrО42– Сr3+; NО2– NО3– Мұндай өзара ауысуда су молекулалары немесе ерітіндіде бар болатын сутек (Н+) және гидроксилы (ОН – ) иондар қатысады: 1) бейтарап ортада – Н+ иондары, ОН – иондары және су молекулалары; 2) сілтілі ортада – ОН– иондары мен су молекулалары; 3) қышқылды ортада – Н+ иондары мен су молекулалары. Ионды-электрондық әдіс көмегімен тотығу-тотықсыздану реакциясының жалпы ионды-молекулалық сұлбасын құрастырғанда ескерілуі керек жайлар: - күшті электролиттерді иондар түрінде жазады; - әлсіз электролиттерді, ерімейтін затты және газды молекулалық түрде жазады. Осы тұста ортаны сипаттайтын бөлшекті көрсетеді (Н+ иондарын, ОН – иондарын және су молекуласын); - сұлбада өзінің тотығу дәрежесін өзгертпейтін иондарды, атомдарды жазбайды; - теңдеулерді құрастырғанда массаның сақталу және энергияның сақталу заңдары негізінде зат пен зарядтың теңдестігін сақтау керек. жүктеу/скачать 5,09 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|