Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

Астана 2012

Бағдарлама ҚР БҒМ Техникалық және кәсіби білім департаментінің Оқу-әдістемелік кеңесімен қаралды және мақұлданды.
№____хаттама 2012 ж. «___» _____
ОӘК төрағасы ___________ Қ. Бөрібеков
Мазмұны

бет

1.	Түсіндірме жазба	242
2.	Курстың мазмұны	243
3.	Оқыту әдістері	246
4.	Оқыту ресурстары	246
5.	Ұсынылатын әдебиеттер тізімі	246
6.	Курсты бағалау жүйесі	246

1. 
   Түсіндірме жазба
   

Оқытудың эксперименталдық бағдарламасы Техникалық және кәсіптік білім берудің мемлекеттік стандартына сәйкес құрылған. (ҚР Үкіметінің 2012ж 23 тамыздағы № 1080 қаулысы).

«Мұнай газ геологиясы» пәні студенттерді мұнай өнімдеріне қатысты ұғымдар, геологиялық процедуралар, кен орындары, олардың пайда болуы мен миграциясы, жыныстардың қоры мен оларды жабатын жыныстармен таныстырады. Топографиялық түсірілімдер зертханасы жұмысы мен таныстырады.

Модульдердің жалпы саны: 12

Сағат саны: 60

Кредиттер саны: 1.5

«Мұнай газ геологиясы» эксперименталдi бiлiм беретiн пәннiң бағдарламасы кәсіптік білім беру бағдарламасының негізін құрайды.

Кәсіптік білім беру бағдарламасын білім беру ұйымы бағдарламаға жергілікті жағдайды, аумақтық компонентті ескере отырып, орындалу кезегіне негізделген өзгертулерді енгізе алады.

Жұмыстық бағдарламаны орындау кезінде лекцияларын, сыныптағы талқылауын, компьютердегі презентациясын, тәуелсіз оқытуын, басқару нұсқауын тиімді пайдаланып, оқу үрдісін ұйымдастыруда және бақылауда әр түрлі әдістерді қолдану ұсынылады.

Бағдарламаны дұрыс меңгерілуі үшін теориялық (лекциялар) сабақтар мен зертханалық- практикалық сабақтар, семинарлар кезектестірілуі керек.

«Физикалық геологиясы» пәнімен арасындағы пәнаралық байланыстардың мысалы арқасында студенттердің әр түрлі пәндер бойынша бағдарламалардың өзара байланысын түсіну болашақ мамандықтарына қажетті білім мен біліктілікті меңгеруге көмектеседі.

2. Курстың мазмұны

Судан пайда болатын қабаттық жыныстарды: кластикалық, органикалық және химиялық сипаттау.

1.1 Әр түрлі тұңба жыныстарын классификацияла.

1.2 Кеуектіліктің түрлері мен классификациясы.

1.3 Өтімділіктің түрлерін айыру және сипаттау.

1.4 Коллекторларға балшықтың әсерін түсіндіру.
Модуль 2. Көмірсутектердің шығу тегі және миграциясыв
Оқудың нәтижесі:

Көмірсутектердің шығу тегі мен миграциясын түсіндіру.

2.1 Көмірсутектердің шығу тегін түсіндіру.

2.2 Көмірсутектің құрамын баяндау.

2.3 Алғашқы миграция жайлы баяндау.

2.4 Екінші реттік миграция жайлы баяндау.
Модуль 3. Ұстау механизмі
Оқудың нәтижесі:

Құрылымдық, стратиграфиялық және гидродинамикалық қақпандарды сипаттау.

3.1 Құрылымдық, стратиграфиялық және гидродинамикалық қақпандардың ерекшеліктерін анықтау.

3.2 Қазастанның кен орындарын классификациялау.

3.3 Мұнай мен газ қорларының геологиялық таралуын түсіндіру.

Әр түрлі барлау әдістерінің түрлерін сипаттау.

4.1 Сейсмикалық барлаудың қолданылулары жайлы айту.

4.2 Жер асты рельефінің картасын салу үшін ГИС ақпаратын қолдану.

4.3 Разрездерді салуда ГИС деректерін қолдану.

4.4 Жер қартысын бағалау әдістерін түсіндіру.
Модуль 5. Ауыр мұнай және мұнай құмдары
Оқудың нәтижесі:

Ауыр мұнай және мұнай құмдарының геологиялық сипаттамалары.

5.1 Ауыр мұнайдың шығу тегін сипаттау.

5.2 Ауыр мұнайы бар кен орнының жер қабаттарының сипаттамасы.

5.3 Мұнай құмдары бар кен орнының жер қабаттарының сипаттамасы.

5.4 Ауыр мұнай мен мұнай құмдары бар негізгі кен орындарын анықтау.
Модуль 6. Шекараларды зерттеу
Оқудың нәтижесі:

Шеткі аудандардың геологиялық сипаттамаларын баяндау.

6.1Шығыс жағалаудағы жағалаулық шөгінділерінің геологиялық сипаттамалары.

6.2 Арктиканың жағалаулық шөгінділерінің геологиялық сипаттамалары.

6.3 Шетел кен орындарының геологиялық сипаттамалары.

6.4 Газа гидраты және метанның көмiр қабаттары бар кен орындарының шығу тегін сипаттау.
Модуль 7. Зертханалар
Оқудың нәтижесі:

Шөгінді жыныстарды анықтау және классификациялау үшін микроскопия әдісін қолдану.

7.1 Микроскоп және оған ілеспе жабдықтарды қолдану мен күту үшін бекітілген процедураларды қолдану.

7.2 Тұнба жыныстарының стандартты сипаттамаларын анықтау үшін жер қабатын геологиялық тілу форматын қолдану.
Модуль 8. Керн үлгілері
Оқудың нәтижесі:

Керн үлгілері жайлы айту және сараптау.

8.1 Микроскоп және оған ілеспе жабдықтарды қолдану мен күту үшін бекітілген процедураларды қолдану.

8.2 Стандартты сипаттамаларын анықтау үшін жер қабатын геологиялық тілу форматын қолдану.

8.3 Тұнба жыныстарының макроскопиялық ерекшеліктерін анықтау.

8.4 Керн сараптамасы мен каротаждық деректер бойынша алынған нәтижелерді салыстыру.
Модуль 9. Литологиялық разрез
Оқудың нәтижесі:

Компьютерлік бағдарламаларды пайдалана отырып керн үлгісінің литологиялық разрезін құру.

9.1 Компьютерлік бағдарламаларды қабаттар бойынша геологиялық разрезге пайдалана отырып, литологиялық разрезді жасау.

Көптеген деректер жиынтығын қолдана отырып жер асты рельефінің картасын жасау және түсіндіру.

10.1 Құрылымдық картаны жасау және түсіндіру.

10.2 Тура тәсілдермен картаның изопахитін құрып түсіндірубами.

10.3 Көлденең изосызықтарды салу арқылы картаның изопахитін құрып

түсіндіру.

10.4 Жер қабатының эффективті қалыңдығына байланысты карта құру және түсіндіру.

Берілген дерекетер жиынтығынан сәйкестіктерді табу арқылы разрездерді табу және құру.

11.1 Құрылымдық разрездерді құру және түсіндіру.

11.2 Стратиграфиялық разрездерді құру және түсіндіру.
Модуль 12. Ұңғыманың орналасу орыны
Оқудың нәтижесі:

Берілген деректер жинағына ұңғыманың орналасу орынын анықтау.

12.1 Геологиялық карта мен разрездерді қолдана отырып ұңғыманың орналасу орынын анықтау.

3. 
   Оқыту әдістері:
   

• 
  Сыныптағы талқылау
  
• 
  Демонстрациялар
  
• 
  Бағалау
  
• 
  Басқару нұсқау
  

3. 
   Оқыту ресурстары:
   

- Магнит

- Қарындаш 2 H

- Өшіргіш

- Бәкі (қалауы бойынша)

- Үлкейткіш шыны (қалауы бойынша)

- Шеттері қиялған үшбұрыштар жұбы 30-60 және 45

- Бірнеше масшатабтарды таңдап алуға болатын топографиялық сызғыш

(10, 20, 30 және т.б.)

- Сызғыш (12 дюймді немесе 30 см, екі шкаланыңда бір сызғышта болуы

тиімді)

- Фигураларға арналған шаблон (дөнгелектер, үшбұрыштар, шаршы және т.б.)

- Транспортир

- Қайшы

- Желім

-Геологиясының зертханасы F 210

3. 
   Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:
   

басылым). Academic Press

3. 
   Курстың бағалау жүйесі
   

Қорытынды емтихан 40%

Зертханалық тапсырмалар 15%

Зертханалық тесттер 15%

Барлығы 100%
Бағалау шкаласы

Астана 2012

Бағдарлама ҚР БҒМ Техникалық және кәсіби білім департаментінің Оқу-әдістемелік кеңесімен қаралды және мақұлданды.
№____хаттама 2012 ж. «___» _____
ОӘК төрағасы ___________ Қ. Бөрібеков
Мазмұны

бет

1.	Түсіндірме жазба	252
2.	Курстың мазмұны	253
3.	Оқыту әдістері	255
4.	Оқыту ресурстары	255
5.	Ұсынылатын әдебиеттер тізімі	255
6.	Курсты бағалау жүйесі	256

1. 
   Түсіндірме жазба
   

Оқытудың эксперименталдық бағдарламасы Техникалық және кәсіптік білім берудің мемлекеттік стандартына сәйкес құрылған. (ҚР Үкіметінің 2012ж 23 тамыздағы № 1080 қаулысы)

«Тұнбаның түзілуі және стратиграфия» пәні мазмұнында негізгі стратиграфияның негізгі принциптері мен классификациясын; фациалдық модельдеу және түзілген тұнба жайын тануды;каротаждық диаграмма мен керннің (скважинадан алынған таужыныс үлгісі) талдауын, фациал және стратиграфиялық карталар жобасын қарастыратын практикалық жұмыстарды қамтиды.

Модульдердің жалпы саны: 7

Сағат саны: 60

Кредиттер саны: 1.5

«Түнбаның түзілуі және стратиграфия» эксперименталдi бiлiм беретiн пәннiң бағдарламасы кәсіптік білім беру бағдарламасының негізін құрайды.

Кәсіптік білім беру бағдарламасын білім беру ұйымы бағдарламаға жергілікті жағдайды, аумақтық компонентті ескере отырып, орындалу кезегіне негізделген өзгертулерді енгізе алады.

Жұмыстық бағдарламаны орындау кезінде лекцияларын, сыныптағы талқылауын, компьютердегі презентациясын, тәуелсіз оқытуын, басқару нұсқауын тиімді пайдаланып, оқу үрдісін ұйымдастыруда және бақылауда әр түрлі әдістерді қолдану ұсынылады.

Бағдарламаны дұрыс меңгерілуі үшін теориялық (лекциялар) сабақтар мен зертханалық- практикалық сабақтар, семинарлар кезектестірілуі керек.

«Тарихи геологиясы», «Физикалық геологиясы», «Мұнай газ геологиясы» пәндерінің химия пәнімен пәнаралық байланыс студенттердің әр түрлі пәндер бойынша бағдарламалардың өзара байланысын түсіну болашақ мамандықтарына қажетті білім мен біліктілікті меңгеруге көмектеседі.

2. Курстың мазмұны
Модуль 1. Кіріспе
Оқытудың нәтижесі:

Тұнба кешендерінiң интерпретациясын жасағанда геологиялық заңдар мен принциптертерді қолдану.

1. 
   Фациялардың түрлерін тани білу.
   

1.3 Геологиялық заңдар мен принциптерін қолданып, қойылған тұнба кешендерін түсіндіру.

Тұнба кешендерінiң интерпретациясын жасағанда стандарты тұнба текстураларын қолдану.

2.1 Тұнбаның текстурасы мен сипаттамаларын анықтау.

2.2 Стандартты тұнба текстураларының белгілерін атау.

2.3 Тұнба текстурасына әсер ететін физикалық және биологиялық процестерді баяндау.

2.4 Стандартты тұнба текстураларын қолданып, қойылған тұнба кешендерiн түсіндіру.
Модуль 3. Тұнбаның жинақталуының сыртқы шарттары
Оқытудың нәтижесі:

Стратиграф тiзбектерiн қолданып, тұнбаның жинақталуының негiзгi сыртқы шарттарын түсiндiру.

3.1 Жер бетiндегi, теңiздегi немесе ауыспалы ретінде әрбiр ортаны сараптау .

3.2 Қазiргi қоршаған ортаның шарттарындағы тұнбаның жинақталуының негiзгi ерекшелiктерiн атау.

3.3 Тұнбаның жинақталуын қалыптастыратын негiзгi шарттардың суреттеу.

3.4 Бiр-бiрiне байланысты тұнбаның жинақталу шарттарын географиялық түрде анықтау.

3.5 Керн құжаттамасы бойынша тұнбаның жинақталуының шарттын анықтау.

3.6 Тұнбаның жинақталуының әр түрлi шарттары туралы куәландыратын каротаж диаграммаларын анықтау.

3.7 Тұнбаның жинақталуының әрбiр шартпен байланысты көмiрсутектердi ұстау механизмдерін айқындап суреттеу.

Карталарды құрастырудың түрлi әдiстерiн, стратиграф карталарының бiрлiгiн қолданып, көмiрсутектердiң потенциалдық жинақталу орындарын айқындау.

4.1 Тиiстi кескін карталарды анықтау.

4.2 Қажеттігіне байланысты картаны құру.

4.3 Көмiрсутектердiң потенциалдық жинақталу орындарын анықтау үшiн картаны түсiндiру.

Көмiрсутектердiң потенциалдық жинақталу орындарын анықтау үшiн геологиялық тiлім әдiстерін пайдаланып, тұнба жыныстардың әр түрлi жиынтықтарын салыстыру.

5.1 Тiлімнiң қолайлы түрiн анықтау.

5.2 Тиiстi шкалалар мен координаттарын анықтау.

5.3 Тілімдерді жинау.

5.4 Потенциалдық орындарды анықтау үшiн тiлімдердi түсiндiру.
Модуль 6. Тасбағанды зерттеу
Оқытудың нәтижесі:

Тасбағанның тұнба ерекшелiктері мен физикалық сипаттамаларын қолданып, тұнбаның жинақталу жағдайын түсiндiру.

6.1 Микроскоптар мен қосымша жабдықтарды дұрыс қолдану мен күтудiң тәсілдерін көрсету.

6.2 Дұрыс рет пен бағытты пайдаланып тiлімдерді жинау.

6.3 Тасбағанның белгіленген өлшенген ұзындығын растау.

6.4 Тиiстi геологиялық әдiстер мен жабдықтарды қолданып, тасбағанды талдау.

6.5 Физикалық сипаттамалар және тасбағанның тұнба ерекшелiктерiн көрсету үшiн қабатты геологиялық тiлудi құру.

Шығу әдісін, электрондық каротаж диаграммаларын, және/немесе тасбағанның құжаттамасын пайдаланып, карта бойынша тұнба жинау жағдайын анықтау.

7.1 Тiлімдер және/немесе карталарға мәлiметтердi қажетінше көрсету.

7.2 Тұнба жинау жағдайын анықтау үшiн мәлiметтердi талдау.

7.3 Жағдайлардың иллюстрациясы үшiн тiлімдердің үлестiрiлуіне байланыс орнату.

7.4 Тұнба жинау жағдайының үлестiрiлуiн картада сызу.

3. 
   Оқыту әдістері:
   

• 
  Басқару нұсқау
  
• 
  Тәуелсіз оқытуы
  
• 
  Лекция
  
• 
  Зертханалық жұмыстар
  

3. 
   Оқыту ресурстары:
   

- Транспортир

- Қарындаш 2 H

- Түрлі түсті қаламдар

- Ғылыми зерттеуде қолданылатын программаланбаған есептеу құрылғысы

- Геологиясының зертханасы F 210

- Компьютерлік зертхана Т223

3. 
   Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:
   

5.1. Фациалдық модельдер, теңіз деңгейінің өзгерісіне реакция, Р.Г. Уокер и Н.П. Джеймс, (редакторы), Канаданың Геологиялық Ассоциациясы, 1992.

5.2. Седиментологияға кіріспе, Р.С. Селли, баспа Academic Press, 2000.

5.3. Карбонат: тұнба жиналу шарттары, баспа AAPG Memoir 31, 1982.

5.4. Стратиграфиялық геологиялық барлау, 2-і басылым, Г.С. Вишер, баспа PennWell, 1990.

5.5. Седиментологияның және стратиграфия принциптері, 3-і басылым, С. Боггс, Дж, баспа Prentice-Hall, 2001.

5.6. Құмдақ: тұнба жиналу шарттары, баспа AAPG Memoir 33, 1982.

5.7. Құмдақ: жанатын пайдалы қазбаларды барлау үшін седиментологиялық модель, 3-і басылым, Г. де В. Клейн, баспа IHRDC, 1985.

5.8. Тұнба түзілу шарттары және фациялар, 3-і басылым, Х.C. Ридинг, баспа Blackwell Science, 1996.

5.9. Тұнбалық жыныстардың геологиясы. Стратиграфиямен және тұнбалық жыныстармен танысу, 2-і басылым, Дональд Р. Протеро және Фред Шваб, У.Х. Фриман, 2004 жыл.

5.10. MIT OpenCourseWare, 12.110 Тұнбалық жыныстардың геологиясы, Массачусет технологиялық институты.

3. 
   Курстың бағалау жүйесі
   

Ауызша мен жазбаша сұрау және/немесе тапсырмалар 20%

Аралық емтихан 25%

Зертханалық тапсырмалар 15%

Қорытынды емтихан 40%

Барлығы 100%